1865

1865. urtea
Kronologia
Mendeak	XVIII.a • XIX.a • XX.a
Hamarkadak	1840(e)koa • 1850(e)koa • 1860(e)koa • 1870(e)koa • 1880(e)koa
Urteak	1862  • 1863  • 1864 • 1865 • 1866 • 1867 • 1868
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1865 MDCCCLXV
Ab urbe condita	2618
Armeniar egutegia	1314 ԹՎ ՌՅԺԴ
Bahá'í egutegia	21 – 22
Bengaliar egutegia	1272
Berber egutegia	2815
Egutegi budista	2409
Myanmarko egutegia	1227
Bizantziar egutegia	7373 – 7374
Koptoen egutegia	1581 – 1582
Etiopiar egutegia	1857 – 1858
Hebrear egutegia	5625 – 5626
Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1921 – 1922
Shaka Samvat	1787 – 1788
Kali Yuga	4966 – 4967
Iraniar egutegia	1243 – 1244
Islamiar egutegia	1281 – 1282
Japoniar egutegia	Genji 2Keiō 1 (慶応元年)
Korear egutegia	4198
Thailandiar eguzki egutegia	2408
Holozeniar egutegia	11865

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

---

Gertaerak

• Apirilaren 14a – John Wilkes Booth aktoreak Abraham Lincoln estatubatuar presidentea erail zuen.
• Uztailaren 2a – Salbazio Ejerzitoa sortu zen Londresko Whitechapelen.
• Abuztuaren 25a – Indiako Sherghati hirian Shergotty meteoritoa erori zen.
• Abenduaren 18a – AEBetan esklabutza amaitutzat eman zuten legez.

Arte eta kultura

• Apirilaren 28a – Emakume afrikarra (frantsesez: L'Africaine), Giacomo Meyerbeerren musika eta Eugène Scriberen libretoa duen opera estreinatu zen Parisko Opera antzokian.
• Azaroaren 26a – Lewis Carrollek "Aliceren Abenturak Lurralde Miresgarrian" liburua argitaratu zuen.
• Jules Verne idazleak "De la Terre à la Lune" ("Lurratik Ilargira") argitaratu zuen.

Jaiotzak

Urtarrila

• Urtarrilaren 5a – Clotilde García del Castillo, Joaquín Sorollaren emaztea eta musa eta Sorolla Museoaren sortzailea (h. 1929).
• Urtarrilaren 6a – Nikolai Marr, georgiar hizkuntzalari, arkeologo eta etnografoa (h. 1934).
• Urtarrilaren 7a – Joxepa Antoni Aranberri Petriarena Xenpelar, gipuzkoar ehulea eta bertsolaria (h. 1943).
• Urtarrilaren 8a – Winnaretta Singer, estatubatuar musika-mezenasa eta eta Singer Corporation enpresaren oinordekoa (h. 1943).
• Urtarrilaren 10a - Mary Ingalls, estatubatuar idazlea (h. 1928).
• Urtarrilaren 11 – Juan Hartmann, alemaniar astronomoa (h. 1936).
• Urtarrilaren 19a – Valentin Serov, errusiar margolaria (h. 1911).
• Urtarrilaren 20a – Josef Fischer, alemaniar txirrindularia (h. 1953).
• Urtarrilaren 22a – Friedrich Paschen, alemaniar fisikaria (h. 1947).
• Urtarrilaren 26a – Sabin Arana, euskal abertzaletasunaren "aita" (h.1903).
• Urtarrilaren 28a – Kaarlo Juho Ståhlberg, lehendabiziko Finlandiako presidentea (h. 1952).

Otsaila

• Otsailaren 3a – Isaac Israëls, herbeheretar margolaria (h. 1934).
• Otsailaren 6a – Andrew Crommelin, frantziar-irlandar astronomoa (h. 1939).
• Otsailaren 9a – Erich Dagobert von Drygalski, alemaniar geografo, geofisikari, botaniko eta zientzialari polarra (h. 1949).
• Otsailaren 9a – Polonia Etxeberria, Eibarko neskentzako lehen eskolako maistra (h. 1947).
• Otsailaren 13a – István Csók, hungariar margolari inpresionista (h. 1961).
• Otsailaren 19a – Sven Hedin, suediar esploratzaile, geografo, topografo, argazkilari, bidaia-liburuen idazle eta ilustratzailea (h. 1952).

Martxoa

• Martxoaren 5a – Clémentine Delait, frantziar emakume bizarduna (h. 1939).
• Martxoaren 16a – Carme Karr i Alfonsetti, kataluniar kazetari, idazle, musikologo eta publizista feminista eta bakezalea (h. 1943).
• Martxoaren 21a – Jane Misme, frantziar kazetari eta feminista (h. 1935).
• Martxoaren 25a – Pierre Weiss, frantziar fisikaria (h. 1940).
• Martxoaren 29a – Gabriel Narutowicz, Poloniako presidentea (h. 1922).
• Martxoaren 30a – Heinrich Rubens, alemaniar fisikaria (h. 1922).

Apirila

• Apirilaren 1a – Richard Zsigmondy, austriar kimikaria eta 1925eko Kimikako Nobel Saria (h. 1929).
• Apirilaren 2a – Eduardo Urkiola, bizkaitar margolaria (h. 1932).
• Apirilaren 9a – Erich Ludendorff, alemaniar jenerala (h. 1937).
• Apirilaren 16a – Nicolas Viar Eguzkitza, bizkaitar idazle eta politikari abertzalea (h. 1945).
• Apirilaren 17a – Urtsula Ledóchowska, poloniar moja urtsulatarra (h. 1939).
• Apirilaren 26a – Akseli Gallen-Kallela, finlandiar margolaria (h. 1931).
• Apirilaren 27a – Archibald Leitch, eskoziar arkitektoa eta futbol estadio diseinatzailea (h. 1939).

Maiatza

• Maiatzaren 12a – Eduardo di Capua, italiar abeslari eta musikagilea (h. 1917).
• Maiatzaren 25a – Frederiko Augusto III.a Saxoniakoa, Saxoniako azken erregea (h. 1932).
• Maiatzaren 25a – John Mott, estatubatuar ebanjelista, 1946ko Bakearen Nobel Saria (h. 1955).
• Maiatzaren 25a – Pieter Zeeman, holandar fisikaria, 1902ko Fisikako Nobel Saria (h. 1943).

Ekaina

• Ekainaren 3a – Jurgi V.a Erresuma Batukoa, Erresuma Batuko errege eta Indiako enperadorea (h. 1936).
• Ekainaren 9a – Carl Nielsen, danimarkar musikaria (h. 1931).
• Ekainaren 12a – E. Lilian Todd, estatubatuar asmatzailea, zenbait aeroplanoren diseinatzailea (h. 1937).
• Ekainaren 13a – William Butler Yeats, irlandar idazlea, 1923an Literaturako Nobel sariduna (h.1939).
• Ekainaren 24a – Robert Henri, estatubatuar margolaria (h. 1929).
• Ekainaren 28a – Alice May Douglas, estatubatuar idazle, poeta eta argitaratzailea (h. 1943).

Uztaila

• Uztailaren 3a – Karmelo Etxegarai, gipuzkoar idazle eta historialaria (h. 1925).
• Uztailaren 6a – Émile Jaques-Dalcroze, austriar musikagile eta musika pedagogoa (h. 1950).
• Uztailaren 17a – Edoardo Bianchi, italiar enpresaburu eta asmatzailea, Bianchi bizikletak eta Autobianchi automobilak fabrikatzeko enpresen sortzailea (h. 1946).
• Uztailaren 23a – Ludwig Sütterlin, alemaniar diseinatzaile grafikoa eta pedagogoa (h. 1917).
• Uztailaren 26a – Philipp Scheidemann, Alemaniako kantzilerra (h. 1939).
• Uztailaren 29a – Jenny Blicher-Clausen, danimarkar idazlea (h. 1907).

Abuztua

• Abuztuaren 1a – Euken Suediakoa, suediar printze, margolari, mezenas eta arte-bildumagilea (h. 1947).
• Abuztuaren 5a – Joseph Merrick, Elefante gizona, ingeles hiritarra, jasan zuen gorputz desitxuraketatik famatua (h. 1890).
• Abuztuaren 10a – Aleksandr Glazunov, errusiar musikagilea (h. 1936).
• Abuztuaren 20a – Joaquin Larregla, nafar piano-jotzaile eta musikagilea (h. 1945).
• Abuztuaren 24a – Fernando I.a Errumaniakoa, Errumaniako erregea (h. 1927).
• Abuztuaren 27a – Charles Gates Dawes, finantziari eta politikari estatubatuarra, 1925eko Bakearen Nobel Saria (h. 1951).
• Abuztuaren 29a – Thomas Kent, irlandar errepublikarra, 1916ko Pazko Matxinadako buruzagietako bat (h. 1916).

Iraila

• Irailaren 11 – Rainis, letonierazko olerkaria (h. 1929).
• Irailaren 14a – Jose Elizondo, euskal idazle eta antzerkigilea (h. 1943).
• Irailaren 23a – Emma Orczy, Hungarian jaiotako ingeles eleberrigile eta antzerkigilea (h. 1947).
• Irailaren 23a – Rashid Rida, erreformatzaile musulmana (h. 1935).
• Irailaren 23a – Suzanne Valadon, frantziar margolaria (h. 1938).
• Irailaren 28a – Amelia Orleanskoa, frantziar printzesa eta Portugalgo azken erregina ezkontidea (h. 1951).

Urria

• Urriaren 1a – Paul Dukas, frantziar musikagilea (h. 1935).
• Urriaren 12a – Arthur Harden, kimikari ingelesa, 1929an Kimikako Nobel Saria (h. 1940).
• Urriaren 16a – Manuel Losada, bizkaitar margolaria eta kartelgilea (h. 1949).
• Urriaren 16a – Jose Galo Zudaire, gipuzkoar organo-jotzaile, konposatzaile, zuzendari eta musika irakaslea (h. 1940).
• Urriaren 22a – Pedro Hilarion Sarrionandia, bizkaitar abade frantziskotarra, amazigera hizkuntzaren lehen gramatika idatzi zuen (h. 1914).

Azaroa

• Azaroaren 2a – Carlos Ajuria, arabar enpresaburu eta politikaria.
• Azaroaren 2a – Warren G. Harding, AEBetako 29. presidentea (h. 1923).
• Azaroaren 5a – Margaret Macdonald Mackintosh, eskoziar artista (h. 1933).
• Azaroaren 17a – Josefa Teixidor i Torres, kataluniar margolaria (h. 1914).
• Azaroaren 27a – Walter Frederick Gale, australiar bankari astronomiazalea (h. 1945).
• Azaroaren 29a – Teresa Mañé, espainiar irakasle, editore eta idazlea (h. 1939).

Abendua

• Abenduaren 4a – Edith Cavell, britainiar erizaina, erizaintza modernoaren aintzindaria Belgikan eta Lehen Mundu Gerran heriotzera kondenatua (h. 1915).
• Abenduaren 8a – Jean Sibelius, finlandiar konpositorea (h.1957).
• Abenduaren 13a – Ángel Ganivet, espainiar idazlea (h. 1898).
• Abenduaren 24a – Amalia Bavarian, Wittelsbacheko etxearen ordezkaria eta Dukesa Bavarian (h. 1912).
• Abenduaren 28a – Félix Vallotton, suitzar eta frantziar margolari, eskultore, xilografien egile eta idazlea (h. 1925).
• Abenduaren 30a – Rudyard Kipling, ingeles idazlea, 1907an Literaturako Nobel sariduna (h. 1936).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• José Sánchez Marco, nafar lur-jabe eta politikaria (h. 1949).
• Práxedes Diego Altuna, donostiar idazle eta kazetaria (h. 1931).
• Valentín Hernández Aldaeta, bizkaitar politikari sozialista (h. 1920).
• Norman de Garis Davies, britainiar marrazkilari eta egiptologoa (h. 1941).

Heriotzak

Urtarriletik ekainera

• Urtarrilaren 1a – Pedro Novia de Salcedo, bizkaitar politikari, hizkuntzalari eta idazlea (j. 1790).
• Urtarrilaren 19a – Pierre-Joseph Proudhon, frantziar politikaria eta mutualismoren sortzailea (j. 1809).
• Urtarrilaren 24a – Stephen Allen Benson, Liberiako presidentea (j. 1816).
• Urtarrilaren 27a – Antonieta de Bèucaire, okzitaniar idazlea (j. 1840).
• Urtarrilaren 31 – Hugh Falconer, Eskoziar paleontologo, geologo eta botanikoa (j. 1808).
• Otsailaren 10a – Heinrich Lenz, errusiar fisikaria, Lenzen legea argitaratzeagatik ospetsua (j. 1804).
• Otsailaren 15a – Nicholas Wiseman, ingeles kardinala (j. 1802).
• Otsailaren 20a – Leonardo Zuloaga, Mexikon lurjabe handia bilakatutako bizkaitarra (j. 1805).
• Otsailaren 21a – Constant Troyon, frantziar margolaria (j. 1810).
• Martxoaren 1a – Ana Paulowna Romanova, Herbehereetako erregina ezkontidea (j. 1795).
• Martxoaren 19a – Joseph Lebeau, Belgikako lehen ministroa (j. 1794).
• Martxoaren 23a – Manuel Isidoro Belzu, Boliviako presidentea (j. 1808).
• Apirilaren 1a – Giuditta Pasta, italiar sopranoa, María Malibránekin batera Italiako bel cantoaren erakusle nagusitzat hartua.
• Apirilaren 13a – Achille Valenciennes, frantziar zoologoa (j. 1794).
• Apirilaren 14a – Rafael Carrera, Guatemalako lehen presidentea (j. 1814).
• Apirilaren 15a – Abraham Lincoln, Ameriketako Estatu Batuetako 16. presidentea (j. 1809).
• Apirilaren 26a – John Wilkes Booth, estatubatuar aktore eta Abraham Lincoln presidentearen hiltzailea (j. 1838).
• Apirilaren 30a – Robert FitzRoy, Royal Navyko ofizial ingelesa eta zientzialaria, eguraldiaren iragarpenetan aitzindaria (j. 1805).
• Maiatzaren 21a – Christian Jürgensen Thomsen, daniar historialaria (j. 1788).
• Ekainaren 8a – Sir Joseph Paxton, ingeles margolaria, ingeniaria eta arkitektoa (j. 1803).
• Ekainaren 18a – Antoine Wiertz, belgikar erromantizismoaren margolaria (j. 1806).
• Ekainaren 22a – Ángel de Saavedra, espainiar idazle, antzerkigile, poeta, margolari eta politikaria (j. 1791).

Uztailetik abendura

• Uztailaren 25a – James Barry, Irlandan jaiotako zirujau militarra, Britainiar Armadakoa.
• Uztailaren 27a – Alphonse Henri d'Hautpoul, Frantziako lehen ministroa (j. 1789).
• Abuztuaren 13a – Ignaz Semmelweis, hungariar sendagilea (j. 1818).
• Abuztuaren 18a – Alexandros Mavrokordatos, Greziako estatuburua (j. 1791).
• Abuztuaren 20a – Juan Manuel Besnes, euskal herritar margolari eta kaligrafoa (j. 1789).
• Abuztuaren 23a – Ferdinand Georg Waldmüller, austriar margolaria (j. 1793).
• Abuztuaren 26a – Johann Franz Encke, alemaniar astronomoa (j. 1791).
• Irailaren 2a – William Rowan Hamilton, irlandar matematikaria, fisikaria eta astronomoa (j. 1805).
• Urriaren 15a – Andrés Bello, venezuelar humanista, diplomatikoa, poeta, legegilea, filosofoa, hezitzailea eta filologoa (j. 1781).
• Urriaren 18a – Henry John Temple, Lord Palmerston, ingeles politikaria (j. 1784).
• Azaroaren 3a – Henri Castro, lapurtar diplomazialari eta enpresaria (j. 1786).
• Azaroaren 12a – Elizabeth Gaskell, ingeles eleberrigilea (j. 1810).
• Azaroaren 25a – Heinrich Barth, alemaniar esploratzailea (j. 1821).
• Abenduaren 4a – Adolph Kolping, alemaniar apaiz katolikoa (j. 1813).
• Abenduaren 6a – Sebastian Iradier, euskal musikagilea (j. 1809).
• Abenduaren 10a – Leopoldo I.a Belgikakoa, Belgikako erregea (j. 1790).
• Abenduaren 24a – Charles Lock Eastlake, ingeles margolari, galeria-zuzendari, bildumagaile eta idazlea (j. 1793).
• Abenduaren 31 – Fredrika Bremer, suediar idazlea eta aktibista feminista (j. 1801).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• Nazario Egia, Egiako kondea, euskal militar eta politikaria (j. 1777).

---

Kanpo estekak

• Datuak: Q7708
• Multimedia: 1865 / Q7708