İçeriğe atla

Gürcistan Bağımsızlık Günü

Vikipedi, özgür ansiklopedi
   Bağımsızlık Günü
26 Mayıs 2008'de Tiflis, Rustaveli Bulvarı'nda yürüyen ulusal bayraklı Gürcü askerleri.
ÜlkeGürcistan
TürüMilli bayram
ÖnemiGürcistan Bağımsızlık Akti (1918)
Tarih26 Mayıs
TörenlerBayrak çekme, geçit törenleri, müzik konserleri, sergiler, "çiçek festivali", başbakan ve cumhurbaşkanının konuşmaları
SıklıkYıllık
Bağlantılı günlerUlusal Birlik Günü (9 Nisan)

Gürcistan Bağımsızlık Günü (Gürcüce: საქართველოს დამოუკიდებლობის დღე - Sakartvelos damouk'ideblobis dğe), Gürcistan'da her yıl 26 mayısta kutlanan bir resmi tatildir. 1917'deki Rus Devrimi'nin takibinde Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'ni kuran 26 Mayıs 1918 tarihli Bağımsızlık Akti'nin anısına kutlanmaktadır. Bu tarih, Gürcistan'ın milli günüdür. Bağımsızlık Günü; askeri geçit törenleri, havai fişekler, konserler, fuarlar ile siyasi konuşmalar ve törenlerin yanı sıra Gürcistan'ın tarihini ve kültürünü kutlayan çeşitli diğer kamusal ve özel etkinliklerle beraber anılır.

Arka plan

[değiştir | kaynağı değiştir]

19. yüzyılın başlarından itibaren Rusya İmparatorluğu tarafından ilhak edilen Gürcistan, 1917 yılındaki Rus Devrimi'nden doğan kaosun sonrasında Ermenistan ve Azerbaycan'dan oluşan diğer Güney Kafkas ülkeleriyle birlikte yer aldığı kısa ve sağlam olmayan bir federatif birliğin ardından 26 Mayıs 1918'de bağımsız bir Demokratik Cumhuriyet ilan etti.[1][2]

1921 yılının Şubat ve Mart aylarında Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, işgalci Rus ordusunun eline geçti ve ülke 1922'de Sovyetler Birliği'nin bir parçası olarak Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti oldu. Daha sonra Gürcistan, 9 Nisan 1991'de "Bağımsızlığın Yeniden Tesisi Yasası"nı kabul ederek Sovyetler Birliği'nden ayrıldı; bu tarih, 1989'da Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te gerçekleştirilen ve Sovyet ordusu tarafından bastırılan bağımsızlık yanlısı büyük mitingin ikinci yıldönümüydü.[2]

Bu kapsamda bağımsızlık Günü olarak sembolizmi ve tarihsel önemi nedeniyle 9 Nisan'ın tanınması savunulmuştu. Bu tarihi, 1980'lerdeki ulusal hareketle bağlantılı gruplar ve 9 Nisan 1991'deki bağımsızlık deklarasyonuna öncülük eden Zviad Gamsahurdia hükûmeti kabul etmek istedi.[3][4] Fakat sonuç olarak yönetimleri sırasında (Ekim 1990 - Ocak 1992) Gamsahurdia hükûmeti, 26 Mayıs'ı Bağımsızlık Günü olarak ilan etti. 9 Nisan 1991 deklarasyonu, 26 Mayıs 1918 tarihli Bağımsızlık Akti'ne dayandığını belirtiyordu. 31 Mart 1991'deki referandumda Gürcistan vatandaşlarına 26 Mayıs 1918 akti temelinde bağımsızlığın yeniden sağlanmasını isteyip istemedikleri sorulmuştur.[3][5][6][7][8] 9 Nisan ise 1993 yılından bu yana Gürcistan'da Ulusal Birlik, Sivil Uyum ve Anma Günü olarak kutlanmaktadır.[9][10]

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]
Gürcistan'ın bağımsızlığının ikinci yıldönümü. 26 Mayıs 1919. 
Irak'ta görev yapan Gürcü birlikleri, 26 Mayıs 2006'da Bağdat'ta Bağımsızlık Günü'nü kutluyor.
26 Mayıs 2014'te Tiflis'te askeri teçhizatla poz veren insanlar

26 Mayıs tarihi, Sovyetlerin 1921'de iktidara gelmesine kadar Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin milli günü olarak kutlanıyordu. Sovyet döneminde, Komünist rejime karşı çıkan toplum kesimleri tarafından gizlice ve düzensiz bir şekilde kutlandı. Gürcü ulusal hareketi 1980'lerin sonlarında ivme kazanırken kısa ömürlü Sovyet öncesi cumhuriyetle ilişkilendirilen semboller, Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığı savunanlar için bir birlik mottosu haline geldi. Gürcistan'ın 9 Nisan 1991'deki bağımsızlık ilanından sonra, hükûmet 26 Mayıs 1991'de Zviad Gamsahurdia'nın kazandığı Gürcistan'ın ilk cumhurbaşkanlığı seçimini yaptı. Gürcistan, ertesi yıl 26 Mayıs'ta Eduard Şevardnadze liderliğindeki yeni hükûmetle tanıştı; Gamsahurdia, o yılın başlarında bir askeri darbeyle devrilmişti. 26 Mayıs 1992 kutlamasına Şevardnadze'nin eski ahbabı James Baker katıldı. Aynı gün, Tiflis sokaklarında Şevardnadze karşıtı ilk büyük gösterilerden birine de tanık olundu.[8]

Şevardnadze yönetiminin büyük bölümünde, Bağımsızlık Günü sivil bir törendi. 1997'den beri hükûmet mali güçlükleri gerekçe göstererek hiçbir askeri geçit töreni düzenlememiş idi.[11] Şevardnadze'nin Gürcistan Cumhurbaşkanı olarak halefi Miheil Saakaşvili, 2004 yılında Gürcistan Silahlı Kuvvetleri'nin yeni teçhizatını sergilemek için bir fırsat olarak kullanılan askeri geçit törenleri düzenleme geleneğini geri getirdi.[12] 26 Mayıs 2004, Gürcistan'da gelmiş geçmiş en büyük askeri geçit törenine sahne oldu.[13][14][15]

Saakaşvili'nin ikinci cumhurbaşkanlığı döneminde, Bağımsızlık Günü kutlamaları siyasi istikrarsızlığın gölgesinde kaldı; 2008 ve 2009'da Tiflis'in merkezindeki büyük muhalefet mitingleri kutlamaların ölçeğini sınırladı[16][17] ve 2011'de muhalefetin bir kısmının 26 Mayıs'ta yapılması planlanan askeri geçit törenini engelleme girişimi sırasında polisle yaşanan bir çatışma ölümlere yol açtı.[18]

Gürcü Rüyası koalisyonunun 2012'de iktidara gelmesinin ardından, Bağımsızlık Günü kutlamalarının askeri kısmı, Gürcü askerlerin yemin törenleri ve halka açık askeri teknoloji sergilemeleriyle sınırlandırıldı.[19][20]

Önemli yıldönümleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • 26 Mayıs 1918 - Gürcistan Ulusal Konseyi, Gürcistan Bağımsızlık Aktini kabul etti.[1]
  • 26 Mayıs 1920 - İkinci Enternasyonal'in liderleri, Gürcistan ziyaretlerinin bir parçası olarak Tiflis'teki Bağımsızlık Günü gösterisine katıldılar.[21]
  • 26 Mayıs 1921 - Gürcistan'ın yeni Bolşevik hükûmeti, Gürcistan'ın sovyetleşmesini kutlamak için Bağımsızlık Günü'nü kutladı ve devrilen Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin ulusal bayraklarının kutlamalar sırasında gösterilmesini yasakladı.[22]
  • 26 Mayıs 1922 - Sovyet güvenlik güçleri, Gürcistan Bağımsızlık Günü'nü kutlamak için Tiflis'te ve Gürcistan SSC'nin diğer yerlerindeki mitingleri dağıttı.[23]
  • 26 Mayıs 1989 - Bağımsızlık yanlısı göstericiler, 1922'den beri ilk kez Bağımsızlık Günü'nü kutlamak için Tiflis'te toplandılar[24]
  • 26 Mayıs 1991 - Gürcistan ilk cumhurbaşkanlığı seçimini yaptı. Ulusal Muhafız geçit töreni, Sovyet sonrası ilk resmi Bağımsızlık Günü kutlamasını gösterir.[25]
  • 26 Mayıs 1992 - James Baker, Bağımsızlık Günü'nün resmi kutlamalarına katılırken, Gürcü güvenlik güçleri devrik Başkan Gamsahurdia'nın destekçilerinin bir mitingini dağıttı.[8]
  • 26 Mayıs 2004 - Gürcistan'ın yeni hükûmeti, Bağımsızlık Günü'nü şimdiye kadarki en büyük askeri geçit töreniyle kutladı.[13]
  • 26 Mayıs 2011 - Polis, bir muhalefet partisinin Bağımsızlık Günü askeri geçit töreninin yapıldığı yeri kapatma girişimlerini engelleyerek dört kişinin ölümüyle sonuçlandı.[18]
  • 26 Mayıs 2018 - Gürcistan, Birinci Gürcistan Cumhuriyeti'nin bağımsızlık ilanının 100. yıl dönümünü kutladı. Polonya, Slovakya, Letonya, Finlandiya, Ermenistan ve Avrupa Komisyonu başkanları da dahil olmak üzere 20'den fazla üst düzey delegasyon etkinliğe katılmak için geldi.[26]
  • 26 Mayıs 2021 - Gürcistan, bağımsızlığın yeniden tesis edilmesinin 30. yıl dönümünü kutladı. Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti başkomutanı Giorgi Kvinitadze'nin naaşı, 26 Mayıs'ta Tiflis'teki Mtatsminda Pantheon'a tam askeri törenle yeniden gömüldü.[27]

videolar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b Edge of Empires: A History of Georgia. Londra: Reaktion Books. 2012. s. 329. ISBN 978-1780230306.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  2. ^ a b The Making of the Georgian Nation. 2nd. Bloomington: Indiana University Press. 1994. ss. 192, 322, 327. ISBN 0253209153.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  3. ^ a b "April 9 – a day of mourning and celebration". Georgian Times. 12 Nisan 2007. 25 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2014.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  4. ^ "Georgia commemorates April 9 tragedy". The Messenger Online. 10 Nisan 2008. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2014.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  5. ^ "Georgia Declares Independence". Report on the USSR. Radio Free Europe/Radio Liberty. 3 (16): 31. 19 Nisan 1991.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  6. ^ Jones, Stephen F., (Ed.) (2014). "Georgia's military and civil security challenges". The Making of Modern Georgia, 1918–2012: The First Georgian Republic and Its Successors. Routledge. s. 155. ISBN 978-1317815938.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım); r eksik |soyadı1= (yardım)
  7. ^ "April 9, a day of two meanings". The Messenger Online. 10 Nisan 2008. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2014.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  8. ^ a b c Georgia Diary: A Chronicle of War and Political Chaos in the Post-Soviet Caucasus. M.E. Sharpe. 2009. ss. xix, 86. ISBN 978-0765629401.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  9. ^ "საქართველოს პარლამენტის დადგენილება №211" [Resolution of the Parliament of Georgia No. 211]. Legislative Herald of Georgia (Gürcüce). 8 Nisan 1993. 2 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2014. 
  10. ^ "Baker Visits Georgia to Help a Friend". The New York Times. 26 Mayıs 1992. 5 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2014.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  11. ^ "Georgia Celebrates Independence Day". Civil Georgia. 26 Mayıs 2002. 25 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2014. 
  12. ^ "Military Parade Marks Independence Day". Civil Georgia. 26 Mayıs 2010. 25 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2014. 
  13. ^ a b "Independence Day Marked by the Largest Ever Military Parade". Civil Georgia. 26 Mayıs 2004. 25 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2014. 
  14. ^ "Military Parade Marked Independence Day". Civil Georgia. 26 Mayıs 2004. 25 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2014. 
  15. ^ "Army Parade Marks Independence Day". Civil Georgia. 26 Mayıs 2007. 25 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2014. 
  16. ^ "Opposition Rallies outside Parliament". Civil Georgia. 26 Mayıs 2008. 25 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2014. 
  17. ^ "Tens of Thousands Rally". Civil Georgia. 26 Mayıs 2009. 25 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2014. 
  18. ^ a b "Georgia: Police Used Excessive Force on Peaceful Protests". Human Rights Watch. 26 Mayıs 2011. 2 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2014. 
  19. ^ "President's Independence Day Address". Civil Georgia. 26 Mayıs 2014. 2 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2014. 
  20. ^ "Georgia Marks Independence Day". Civil Georgia. 26 Mayıs 2017. 26 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2017. 
  21. ^ History of Georgia: From the Ancient Times Through the "Rose Revolution". Tiflis: Caucasus University Publishing House. 2007. s. 231. 
  22. ^ "Meeting Protocol of the Central Committee Plenum. May 7, 1921". The Archival Bulletin. Ministry of Internal Affairs of Georgia. 13: 71. 2012. ISSN 1512-2867. 25 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023. 
  23. ^ "May of 1922 in Georgia". The Archival Bulletin. Ministry of Internal Affairs of Georgia. 9: 4-22. 2010. ISSN 1512-2867. 15 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  24. ^ Georgia: A Political History Since Independence. I.B.Tauris. 2015. s. 30. ISBN 978-1784530853. 
  25. ^ Tsuladze (1 Mayıs 2017). "ქართული ჯარის დიდი დღე" [The great day of the Georgian army] (Gürcüce). Voice of America. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2017. 
  26. ^ "Today Georgia marks the 100th anniversary since the First Republic of Georgia – what's in store?". Agenda.ge. 26 Mayıs 2018. 23 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2018. 
  27. ^ "Georgian Democratic Republic's Commander-in-Chief Reburied in Tbilisi". Civil Georgia. 26 Mayıs 2021. 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Gürcistan_Bağımsızlık_Günü&oldid=33994257" sayfasından alınmıştır