Recenziya
Retsenziya
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Retsenziya tiykarınan alg’anda maqalag’a uqsas keledi, biraq ekewinin’ arasında u’lken ma’nili ayırmashılıq bar. Eger maqalada tuwrıdan-tuwrı alg’anda ja’miyet o’mirinen alıng’an qubılıslar menen faktler qarastırılatug’ın bolsa, retsenziyanın’ obyekt isi, sol haqıyqattın’ ko’rkem shıg’armada yamasa muzıka shıg’armasında, spektaklde t.b. suwretleniwinde bolıp tabıladı. Retsenziyanın’ g’a’rezsiz janr bolıp qa’liplesiwi de sol ayırmashılıg’ınan, tek ja’miyetlik ma’nisi bar shıg’armalardı, spektakllerdi retsenziyalag’an durıs. Retsenziyalap otırg’an miynetke obektivli baha beriw, o’mirdin’ sol shıg’armada gu’rrin’ etilgen qubılısların o’zinin’ qalay tu’siniwin bayanlap shıg’arıwı sha’rt. Retsenziyanın’ eki tu’ri boladı.
- Sın-bibliografiyalıq retsenziya (a’debiy retsenziya).
- Teatr spektakline, kinofilmge, kontsertke yamasa o’nerdin’ basqa da qubılısın talqılay, baha berip otıratug’ın retsenziya (teatr yamasa kino retsenziyası).
Sın-bibliografiyalıq a’debiy retsenziyada kitap, kitapsha, gazeta-jurnallarda, jıynaqlarda ja’riyalang’an bir yamasa birqansha maqalalar ha’m tag’ı basqa ko’rkem-publitsistikalıq shıg’armalar qaralıp tallanadı. Retsenzist shıg’armanın’ avtorı o’mirdin’ belgili bir qubılısın durıs ko’rsete aldı ma, ol o’zinin’ shıg’armasın qanday ideyalıq pozitsiyadan jazg’an, onın’ temasın qanday da’rejede teren’ ashıp ko’rsetken, o’mir shınlıg’ı haqıyqat suwretlengen be, shıg’armanın’ ko’rkemlik ha’m publitsistikalıq da’rejesi qanday degen sawalg’a juwap beriwge minnetli. Retsenziyanın’ sın eskertkishleri oqıwshılarg’a durıs bag’ıt beriwi tiys. Sonın’ menen qatar miynetkeshlerdi a’debiyat jan’alıqları menen sol waqıtta tanıstırıp otırıw da, sın-bibliografiyalıq retsenziyanın’ minnetine jatadı.
Spektakllerge, kinofilmlerge, kontsertlerge, konkurslarg’a ha’m o’ner o’mirindegi basqa da waqıyalarg’a jazılatug’ın retsenziyalar da usı maqsetlerdi go’zleydi. Bul retsenziyalarda teatr kollektivlerinin’, dramaturglerdin’, stsenaristlerdin’ ja’ne o’nerdin’ basqa da wa’killerinin’ tvorchestvosına tallaw jasaydı.