Kontentke ótiw

IPhone

Wikipedia, erkin enciklopediya

iPhone - Apple kompaniyası tárepinen jaratılǵan hám satıwǵa shıǵarılǵan, kompaniyanıń óziniń iOS mobil operaciyalıq sistemasında isleytuǵın smartfonlar tarmaǵı. Birinshi áwlad iPhone 2007-jıl 9-yanvarda sol waqıttaǵı Apple CEO-sı Stiv Djobs tárepinen Macorld 2007-de járiyalandı hám sol jılı keyinirek satıwǵa shıǵarıldı. Sonnan berli Apple hár jılı jańa iPhone modellerin hám iOS versiyaların shıǵarıp kelmekte; eń sońǵı modeller - iPhone 16 hám 16 Plus, joqarı klastaǵı iPhone 16 Pro hám 16 Pro Max. 2024-jıl 1-yanvarǵa kelip, 2.3 milliardtan aslam iPhone satılǵan bolıp, bul Apple-dı 2023-jılı mobil telefonlar satıwshıları arasında eń iri satıwshıǵa aylandırdı.

Dáslepki iPhone kóp sensorlı texnologiyanı paydalanǵan birinshi mobil telefon boldı. Óziniń rawajlanıw tariyxı dawamında iPhone úlkenrek, joqarı ólshemli displeylerge, video jazıw funkciyasına, suw ótkizbewshilik qásiyetine hám kóplegen qolaylı funkciyalarǵa iye boldı. iPhone 8 hám 8 Plus-ke shekem, iPhone-larda aldıńǵı panelde bir knopka bar edi, iPhone 5s hám onnan keyingi modellerge Touch ID barmaq izi sensorı qosıldı. iPhone X-tan baslap, iPhone modelleri Face ID betti tanıw sisteması menen Touch ID-diń ornına autentifikaciya ushın ramkası joq aldıńǵı ekran dizaynına ótip, navigaciya ushın úy knopkasınıń ornına jest qollanıwdı kóbeytken.

iPhone, Apple kompaniyasınıń iOS baǵdarlaması menen isleytuǵın, dúnyadaǵı eki tiykarǵı smartfon platformalarınıń biri bolıp, Android penen bir qatarda turıptı. Birinshi áwlad iPhone-dı Stiv Djobs mobil telefon industriyası ushın "revolyuciya" dep súwretlegen edi. iPhone tegis smartfon formasın keń tarqatıw menen birge, smarfon baǵdarlamaları yamasa "app ekonomikası" ushın úlken bazar jaratıwda, mobil qurılmalar bazarınıń tez ósiwine tiykar salıwda úlken áhmiyetke iye boldı. iOS-ta aldınnan ornatılǵan baǵdarlamalardan tısqarı, 2024-jıldıń avgust ayına kelip, Apple-dıń mobil distribyuciya bazarı App Store-dan júkleniwge tayar bolǵan 2 millionga jaqın baǵdarlama bar.

Apple smartfonın rawajlandırıw 2004-jılı baslandı, sol waqıtta kompaniya apparatlıq injener Tony Fadell, programmalıq támiyinat injeneri Skott Forstall hám dizayn xızmetkeri Jony Ive, basshılıǵında 1000 xızmetkerden ibarat komanda dúzip, joqarı qupiyalıqtaǵı "Project Purple" ústinde jumıs basladı.[1][2]

Sol waqıttaǵı Apple CEO-sı Stiv Djobs dáslepki dıqqattı planshetten (keyinirek iPad túrinde qayta kórildi) telefon baǵdarına burıp jiberdi. Apple qurılmanı Cingular Wireless (keyinirek AT&T Mobility dep qayta ataldı) penen qupiya birge islesiw arqalı, shama menen 30 ay dawamında 150 million AQSH dolları muǵdarındaǵı rawajlandırıw qárejeti menen jarattı. Jobs-tıń 1998-jılǵı aytıwınsha, "iMac"-taǵı (hám sonnan soń "iPod", "iPhone" hám "iPad"-taǵı) "i" háribi internet, individual (jeke), úyretiw, xabardar etiw hám ruxlandırıw sózleriniń birinshi háribin ańlatadı.[3][4]

Apple "komitet tárepinen dizayn" usılın qabıl etpedi, bul usıl Motorola menen birgelikte islengen hám úlken tabısqa erispegen "iTunes telefon" - Motorola ROKR E1-di jarattı. Basqa kemshilikler menen birge, ROKR E1-diń firmware-i Apple-dıń iPod nano-sı menen básekilesiwdiń aldın alıw ushın bar joǵı tek 100 iTunes qosıqların saqlawǵa ruqsat berdi.[5][6] Cingular Apple-ǵa sol waqıtta siyrek ushırasatuǵın ámeliyat - iPhone apparatı hám baǵdarlamasın óz ishine islewge erkinlik berdi hám Apple-ǵa óziniń aylıq xızmet tabısınıń bir bólegin tólep bardı (iPhone 3G-ǵa shekem),[7][8] bunıń esabına 2011-jılǵa shekem tórt jıl dawamında AQSHta eksklyuziv satıw huqıqın aldı.[9]

Djobs birinshi áwlad iPhone-dı 2007-jılı 9-yanvarda San-Franciskodaǵı Moscone Orayında ótkerilgen Macorld 2007 konvenciyasında xalıqqa usındı.[10] iPhone az sanda apparat knopkaları menen 3.5 dyuymlıq kóp sensorlı displeyge iye bolıp, sensordı qollawǵa qolaylı interfeysi bar iPhone OS operaciyalıq sistemasında isleytuǵın edi, sol waqıtta ol Mac OS X-tiń bir versiyası sıpatında járiyalandı.[11] Bul kóp sensorlı texnologiyanı paydalanǵan birinshi mobil telefon boldı.[12] Qurılma 2007-jıl 29-iyunda AQSHta 499 AQSH dollarınan baslanǵan bahada satıwǵa shıǵarıldı hám AT&T menen eki jıllıq kelisim talap etildi. Eki aydan soń baha úshten bir bólekke tómenletildi. Nátiyjedegi narazılıqlar Djobs-tı keshirim soraw hám telefonnıń dáslepki satıp alıwshılarına járdem sıpatında qaytar tólew usınıwǵa májbúr etti.[13]

2008-jıl 11-iyulda Apple-dıń Dúnyajúzilik Dúnya júzlik Baǵdarlamashılar Konferenciyasında (WWDC) 2008, Apple iPhone 3G-di járiyaladı hám onı birinshi kúni-aq jigirma eki mámleketke satıw múmkinshiligin keńeytti, aqır-aqıbetinde ol 70 mámleket hám aymaqlarda satıwǵa qoyıldı.[14][15] iPhone 3G tezrek 3G baylanısın hám (eki jıllıq AT&T kelisimi menen) 199 AQSH dollarınan baslanǵan tómenirek bahanı usındı. Ol kommerciyalıq jaqtan úlken tabısqa eristi, 2008-jıldıń aqırına kelip AQSHta Motorola RAZR V3-ti artqa taslaw menen eń kóp satılatuǵın mobil telefonǵa aylandı.[16] Onıń ornın basıwshısı iPhone 3GS 2009-jıl 8-iyunda WWDC 2009-da járiyalandı hám video jazıw funkciyasın kirgizdi.[17]

2007-jıl yanvardaǵı Macorld kórsetiwinde áynek astında qoyılǵan dáslepki iPhone

iPhone 4 2010-jıl 7-iyunda WWDC 2010-da járiyalandı hám tat baspaytuǵın polattan islengen ramka hám arqa áynek paneldi óz ishine alǵan qayta dizaynlanǵan korpustı usındı.[18] Shıǵarılǵan waqtında iPhone 4 "dúnyadaǵı eń juqa smartfon" sıpatında járiyalandı;[18] ol Apple A4 processorın paydalandı, bul Apple tárepinen arnawlı dizaynlanǵan chipti paydalanǵan birinshi iPhone edi. Ol aldıńǵı iPhone-larǵa salıstırǵanda tórt ese joqarı displeyli ólshem bolǵan Retina displeydi usındı hám shıǵarılǵan waqtında eń joqarı ólshemli smartfon ekranına iye edi;[18] sonday-aq, FaceTime arqalı video qońıraw etiw funkciyasın ámelge asırıw ushın aldıńǵı kamera da kirgizildi.

iPhone 4 paydalanıwshıları telefonların belgili bir usılda uslaǵanda telefon qońırawlarınıń úzilip qalıwın/baylanıstıń joǵalıwın xabarladı, hám bul máselege "antennagate" degen laqap at berildi. 2011-jıldıń yanvar ayında, Apple-dıń AT&T menen eksklyuziv kelisimi tamamlanıp atırǵanda, Verizon iPhone 4-ti óz tarmaǵına qosıwdı járiyaladı, Verizon-nıń CDMA tarmaǵına sáykes keletuǵın model 10-fevralda satıwǵa shıǵarıldı.[19][20]

iPhone 4s 2011-jıl 4-oktyabrda járiyalandı hám Siri virtual járdemshisin, eki yadrоlı A5 protsessorın hám 1080p video jazıw funkciyası bar 8 megapikselli kameranı usındı. iPhone 5 2012-jıl 12-sentyabrde járiyalandı hám aldıńǵı barlıq iPhone modelleriniń 3.5 dyuymlıq ekranınan úlkenirek 4 dyuymlıq ekrandı, sonday-aq tezirek 4G LTE baylanısın kirgizdi.[21] Ol sonday-aq alyuminiy birikpesinen islengen juqaraq hám jeńilirek korpustı usındı, hám aldıńǵı iPhone-lardıń 30 shtırlı dok-razyomı jańa, eki tárepleme Lightning razyomı menen almastırıldı.[21]

iPhone 5c (joqarıda), iPhone 5s (ortada) hám iPhone 4s (tómende) arasındaǵı tómengi múyeshten salıstırıw

iPhone 5s hám iPhone 5c 2013-jıl 10-sentyabrde járiyalandı. iPhone 5s 64-bitli A7 processorın óz ishine aldı, bul onı birinshi 64-bitli smartfonǵa aylandırdı;[22] ol sonday-aq Touch ID barmaq izi menen autentifikaciya sensorın da kirgizdi.[23] iPhone 5c tómenirek bahalı qurılma bolıp, iPhone 5-tiń apparatlıq támiynatın reńli plastik ramkalar seriyasına jaylastırdı.[24]

2014-jıl 9-sentyabrde Apple iPhone 6 hám iPhone 6 Plus-tı usındı, olar iPhone 5s-ke salıstırǵanda ádewir úlken ekranlarǵa iye bolıp, olardıń ólshemi sáykes túrde 4.7 hám 5.5 dyuym boldı; eki model de Apple Pay arqalı mobil tólew texnologiyasın kirgizdi.[25] 6 Plus-tiń kamerasına optikalıq súwret turaqlandırıwı qosıldı. Sol kúni Apple Watch ta usınıldı, ol tutasqan iPhone menen birge isleytuǵın aqıllı saat bolıp tabıladı. Bazı paydalanıwshılar iPhone 6 hám 6 Plus-ti, ásirese keyingi modeldi normal qollanǵanda iyiliw máselelerin basınan keshirdi, hám bul máselege "bendgate" laqabı berildi.[26]

iPhone 6s hám 6s Plus 2015-jıl 9-sentyabrde usınıldı hám bekkem alyuminiy birikpesinen islengen kóbirek iyiliwge shıdamlı ramkanı, sonday-aq 4K video jazıw múmkinshiligine iye joqarı ólshemli 12 megapikselli tiykarǵı kameranı óz ishine aldı.[27] Birinshi áwlad iPhone SE 2016-jıl 21-martta usınıldı hám ol eski iPhone 5s ramkasında iPhone 6s-tiń jańa apparatlıq támiyinatın óz ishine alǵan tómen bahalı qurılma boldı.[28]

iPhone 7 hám 7 Plus 2016-jıl 7-sentyabrde járiyalandı, olar úlkenrek kamera sensorların, IP67-tastıyıqlanǵan suw hám shańnan qorǵanıwdı hám big.LITTLE texnologiyasın paydalanıwshı tórt yadrolı A10 Fusion processorın kirgizdi;[29] 3.5 mm qulaqlıq razyomı alıp taslandı hám onıń ornına AirPods sımsız qulaqlıqları usınıldı.[30] 7-modeldiń kamerasına optikalıq súwret turaqlandırıwı qosıldı. 7 Plus-ta ekinshi telefoto kamera linzası qosıldı, bul eki ese optikalıq úlkeytiwdi hám súwretlerde bokeh effektin simulyaciyalawshı "Portret" fotosúwret rejimin ámelge asırıw imkaniyatın berdi.[31]

iPhone 8, 8 Plus hám iPhone X 2017-jıl 12-sentyabrde Apple Park-taǵı Stiv Djobs Teatrında ótkerilgen Apple-dıń birinshi waqıyasında járiyalandı. Barlıq modeller iPhone 4-ke uqsas arqa ayna panel dizaynına, sımsız zaryadlaw hám "Neural Engine" JI tezletkish apparatı menen altı yadrolı A11 Bionic chipine iye boldı. iPhone X qosımsha túrde LCD displeyli aldıńǵı iPhone-larǵa salıstırǵanda joqarıraq piksel tıǵızlıǵı hám kontrastlıq qatnasqa iye "ramkasız" dizaynlı 5.8 dyuymlıq OLED "Super Retina" displeyin hám tat baspaytuǵın polattan islengen bekkem ramkanı kirgizdi. Ol sonday-aq Touch ID ornına ekrandaǵı "kesik" ornında Face ID júzdi tanıw autentifikaciya apparatın usındı;[32] "ramkasız" dizaynǵa erisiw ushın úy knopkası alıp taslandı hám ol jestke tiykarlanǵan navigaciya sisteması menen almastırıldı.[33] 999 AQSH dollarınan baslanǵan bahasında, iPhone X shıǵarılǵan waqıtta eń qımbat iPhone boldı.[34]

iPhone 13 Pro kamerasınıń súwreti

iPhone XR, iPhone XS hám XS Max 2018-jıl 12-sentyabrde járiyalandı. Barlıq modeller "Smart HDR" esaplaw fotografiya sisteması hám ádewir kúshli "Neural Engine" menen úskenelengen.[35] XS Max úlkenirek 6.5 dyuymlıq ekrandı usınıs etti. iPhone XR 6.1 dyuymlıq LCD "Liquid Retina" displeyi menen birge keldi, iPhone X qa uqsas "jiyeksiz" dizaynı bar, biraq ekinshi telefoto linzası joq; ol iPhone 5c sıyaqlı ashıq reńlerde shıǵarıldı hám iPhone X hám XS ke salıstırǵanda arzan bahalı qurılma bolıp tabıladı.[36]

iPhone 11, 11 Pro hám 11 Pro Max 2019-jıl 10-sentyabrde járiyalandı. iPhone 11 iPhone XR nıń miyrasxorı boldı, al iPhone 11 Pro hám 11 Pro Max iPhone XS hám XS Max tıń miyrasxorları (dawamshısı) boldı. Barlıq modeller ultra keń linza menen támiyinlendi, bul eki ese optikalıq masshtabtı kishireytiwge múmkinshilik berdi, sonday-aq batareyanıń xızmet múddetin uzaytıw ushın úlkenirek batareyalar qosıldı.[37] Ekinshi áwlad iPhone SE 2020-jıl 17-aprelde usınıldı hám ol iPhone 11 diń jańa apparatlıq quramalların eskiler iPhone 8 diń korpusına jaylastırǵan, biraq bas betindegi túyme hám Touch ID sensorın saqlap qalǵan arzan bahalı qurılma boldı.[38]

iPhone 12, 12 Mini, 12 Pro hám 12 Pro Max 2020-jıl 13-oktyabrde tikkeley efir arqalı járiyalandı. Barlıq modeller OLED "Super Retina XDR" displeyleri menen támiyinlendi, tezirek 5G baylanısı hám MagSafe magnit zaryadlaw hám aksessuar sistemasın usınıs etti; sonday-aq jińishkerek tegis tárepli dizayn engizilip, ol kúshlireк shiysha-kеramikalıq aldıńǵı áynek penen birge aldınǵı iPhone lerge salıstırǵanda jaqsıraq qulawdan qorǵawdı támiyinledi.[39][40] iPhone 12 Mini kishirek 5.4 dyuymlıq ekrandı usınıs etti, al 12 Pro hám 12 Pro Max sáykes túrde 6.1 dyuym hám 6.7 dyuymlıq úlkenirek ekranlarǵa iye boldı. iPhone 12 Pro hám 12 Pro Max qosımsha túrde tolıqtırılǵan reallıq (AR) qollanbaları ushın jaqsıraq dállikti támiyinlew ushın Lidar sensorın qostı.

iPhone 13, 13 Mini, 13 Pro hám 13 Pro Max 2021-jıl 14-sentyabrde tikkeley efir arqalı járiyalandı. Barlıq modeller úlkenirek kamera sensorları, batareya xızmet múddetin uzaytıw ushın úlkenirek batareyalar hám tar "keńislik" ekran kesiwin usınıs etti.[41] iPhone 13 Pro hám 13 Pro Max qosımsha túrde óziniń OLED displeyinde tegisirek adaptivli 120 Gc jańalaw jiyiligi bar "ProMotion" texnologiyasın hám telefoto linzasında úsh ese optikalıq masshtabtı usınıs etti.[42] Arzan bahalı úshinshi áwlad iPhone SE 2022-jıl 8-martta usınıldı hám ol iPhone 13 diń A15 Bionic chipin óz ishine alǵan bolsa da, basqa tárepten ekinshi áwlad iPhone SE ǵa uqsas apparatlıq quramalların saqlap qaldı.

iPhone 14, 14 Plus, 14 Pro hám 14 Pro Max 2022-jıl 7-sentyabrde járiyalandı. Barlıq modeller sputnikli telefon arqalı ayrıqsha jaǵdaylarda qońıraw etiw funkciyasın engizdi. iPhone 14 Plus birinshi ret iPhone 12 Pro Max te kórilgen úlken 6.7 dyuymlıq ekran ólshemin arzan bahalı qurılmaǵa engizdi.[43] iPhone 14 Pro hám 14 Pro Max qosımsha túrde joqarı anıqlıqtaǵı 48 megapikselli tiykarǵı kameranı usınıs etti, bul iPhone 6s ten berli megapiksel sanınıń birinshi márte artıwı boldı; sonday-aq qulplaw ekranına barlıq waqıtta islewshi displey texnologiyasın hám "Dynamic Island" dep atalatuǵın qayta dizaynlanǵan ekran kesigine biriktirilgen interaktiv status paneli interfeysin engizdi.[44]

iPhone 15, 15 Plus, 15 Pro hám 15 Pro Max 2023-jıl 12-sentyabrde járiyalandı. Usı topar qurılmalardan baslap, barlıq modeller Evropa Komissiyasınıń qaǵıydalarına sáykes keliw ushın quwat qosqıshı sıpatında USB-C ge ótedi, aldınǵı modellerde on bir jıl dawamında qollanılǵan Apple dıń óz Lightning qosqıshın almastıradı.[45] Barlıq modeller iPhone 14 Pro menen birinshi ret usınılǵan Dynamic Island ge iye ("keńislik" displey kesigin tolıq alıp taslaw), azǵana iymek qırları hám muz áynek arqa tárepi bar.[46][47][48] iPhone 15 Pro hám Pro Max sonday-aq dawıssız rejim qosqıshın hám tat baspaytuǵın polat qırların sáykes túrde "Action" túymesi hám titan menen almastıradı.[48]

Modeller

46 iPhone modeli islep shıǵarılǵan. Qalıń háripte kórsetilgen modeller eń sońǵı áwladtıń qurılmaları:

Házirgi waqıtta óndiriste bolǵan iPhone modelleri[49]
Shıǵarılǵan sánesi Model Sistemalı chip
18-mart, 2022 iPhone SE (3-áwlad) Apple A15
16-sentyabr, 2022 iPhone 14
7-oktyabr, 2022 iPhone 14 Plus
22-sentyabr, 2023 iPhone 15 Apple A16
iPhone 15 Plus
20-sentyabr, 2024 iPhone 16 Apple A18
iPhone 16 Plus
iPhone 16 Pro Apple A18 Pro
iPhone 16 Pro Max





Óndiris

iPhone 4 ke shekem, barlıq iPhone lar hám basqa qurılmalar, mısalı IPod Touch modelleri hám iPad lar, Tayvanda jaylasqan Foxconn tárepinen islep shıǵarılatuǵın edi. 2011-jılı jańa bas direktor Tim Kuk Apple dıń óndiriw strategiyasın jetkiziwshiler bazasın diversifikaciyalaw ushın ózgertti. 2012-jıldaǵı iPhone 4s eki ǵárezsiz kompaniya: Foxconn hám Pegatron (ol da Tayvanda jaylasqan) tárepinen bir waqıtta islep shıǵarılǵan birinshi model boldı. Foxconn ele de kóbirek iPhone islep shıǵarsa da, Pegatron nıń buyırtpaları áste-aqırın kóbeyip bardı: kompaniya 2013-jılı iPhone 5c liniyasınıń bir bólegin, al 2014-jılı iPhone 6 qurılmalarınıń 30% in islep shıǵardı. 6 Plus modeli tek Foxconn tárepinen islep shıǵarıldı.[50] 2019-jılı Apple ayırım Foxconn basshılarınıń brak bólsheklerden iPhone lar quraǵanı haqqındaǵı xabarlar boyınsha tekseriw ótkizdi.[51] Hindstanda Apple Bangalor qalası janında zavodı bar Tayvanǵa tiykarlanǵan óndiriwshi Wistron ǵa regionda satıw ushın iPhone-lar islep shıǵarıwdı tapsırdı.

2022-jılı Apple iPhone 14 tiń bir bólegi Tamil Nadu, Hindstanda islep shıǵarılatuǵının járiyaladı, bul kóplegen industriyalar ushın global jetkiziw shınjırlarına keri tásir etken Qıtaydıń "nollik-COVID" siyasatına juwap retinde boldı.[52] Apple 2025-jılǵa kelip iPhone óndiriwiniń 25% in Hindstanǵa kóshiriwdi jobalap atırǵanın málimledi.[53]

Apparatlıq támiynatı

Apple apparatlıq támiynattı óndiriwin sırtqı OEM kompaniyalarına tikkeley buyırtpa beredi, aqırǵı ónim ústinde joqarı dárejeli qadaǵalawdı saqlap qaladı. iPhone zamanagóy smartfonnıń kópshilik tiykarǵıları apparat bóleklerinen turadı. Ayırım apparat elementleri, mısalı 3D Touch hám Taptic Engine, iPhone ushın unikal bolıp tabıladı. iPhone nıń tiykarǵı apparatı - sensorlı ekran bolıp, házirgi modeller 4.7 dyuym hám onnan úlken ólshemdegi ekranlardı usınadı. Barlıq iPhone larda artqı kamera bar; aldıńǵı kamera iPhone 4 ten baslap qollanıla basladı. iPhone 7 Plus artqı kamerada bir neshe linzalardı engiziw menen tanıstırdı. Sonday-aq, qurılmada bir qatar sensorlar da bar, mısalı jaqınlıq sensorı, qorshaǵan ortalıq jaqtılıq sensorı, akselerometr, giroskopiyalıq sensor, magnetometr, betti tanıw sensorı yamasa barmaq izi sensorı (modelge baylanıslı) hám barometr. 2022-jılı Apple iPhone 14 hám iPhone 14 Pro nı shıǵarıw menen iPhone ǵa sputnikli baylanıstı qostı.[54]

Programmalıq támiynat

Operaciyalıq sistema

iPhone iOS sistemasında jumıs isleydi. [55] Ol macOS tıń Darwin ǵa tiykarlanǵan hám onıń kóplegen paydalanıwshı interfeysi API-lerinen paydalanıladı, bunda Cocoa ornına Cocoa Touch, al AppKit ornına UIKit qollanıladı. Grafikalıq stack Apple-dıń tómengi dárejeli grafikalıq API-sı bolǵan Metal da isleydi. iPhone Apple tárepinen islep shıǵılǵan bir topar biriktirilgen qollanbalardı óz ishine aladı,[56] hám App Store arqalı úshinshi tárep qollanbaların júklep alıwdı qollap-quwatlaydı.[57]

Apple iOS qa hawa arqalı yamasa kompyuterde Finder hám iTunes arqalı biypul jańalawlardı usınadı.[58] Úlken iOS shıǵarılımları dásturiy túrde jańa iPhone modelleri menen birge kelgen.[59][60]

App Store hám úshinshi tárep qollanbaları

2007-jıl 11-iyunda WWDC da Apple iPhone nıń úshinshi tárep Ajax veb-qollanbaların qollap-quwatlaytınlıǵın, olar iPhone interfeysi kórinisi hám sezimin bólisetuǵınlıǵın járiyaladı. 2007-jıl 17-oktyabrde Stiv Djobs Apple dıń "Hot News" veb-blogında ashıq xat arqalı 2008-jıldıń fevral ayında úshinshi tárep programma islep shıǵıwshılarına programmalıq támiynattı rawajlandırıw jıynaǵı (SDK) usınılatuǵınlıǵın bildirdi.[61] iPhone SDK rásmiy túrde 2008-jıl 6-martta járiyalandı hám shıǵarıldı. [3] App Store 2008-jıl 11-iyulda iPhone OS 2.0 shıǵarılımı menen birge iske tústi.

Apple barlıq úshinshi tárep qollanbaların App Store dan júklep alıwdı talap etedi, tek kárxanalar ishinde qollanılatuǵın ad-hoc qollanbaları bunnan tısqarı. Programma islep shıǵıwshılar Apple dıń Programma islep shıǵıwshılar Programmasınıń bir bólegi sıpatında jıllıq 99 dollar tólewi kerek;[62] eger olardıń aǵzalıǵı toqtasa, olardıń qollanbaları App Store dan alıp taslanadı, biraq bar paydalanıwshılar qollanbanı qayta júklep alıw múmkinshiligin saqlap qaladı.[63] Baǵdarlamashılar biypul qollanbalardı yamasa pullı qollanbalardı shıǵara aladı, pullı qollanbalardıń 30% in Apple aladı. Jıllıq satıw kólemi 1 million dollardı quramaytuǵın programma islep shıǵıwshılar App Store Kishi biznes Programmasına qatnasa aladı, bunda Apple tek 15% haqı aladı.[64]

iOS Android penen salıstırǵanda ádewir tómen bazar úlesin iyelegen bolsa da, onıń qollanba ekosisteması joqarı sapası, kóbirek iOS-ke arnalǵan qollanbaları menen artıqmash dep sıpatlanǵan.[65]Android tıń versiya bólekleniwi,[66] bir tekli emes apparatlıq támiynatı hám tómenirek qollanba tabısları tiykarǵı faktorlar retinde kórsetilgen.

Barlıq qollanbalardı App Store da tarqatılıwdan aldın Apple dıń qollanbanı tekseriwinen ótiwi kerek.[67] Apple sonday-aq ózine qolaylı emes dep esaplaǵan qollanbalardı tarqatıwdı toqtatıwı múmkin. Mısalı, 2009-jılı Apple "The Sun" gazetasınıń "ádepsiz" jalańash 3-bet qızları sebepli Newspapers qollanbasın qabıl etpedi.[68] 2018-jılı Apple nızamsız mazmun sebepli Tumblr dı App Store dan alıp tasladı, bunıń nátiyjesinde Tumblr óziniń platformasındaǵı barlıq úlkenlerge arnalǵan mazmundı qadaǵan etti.[69] App Store nıń tekseriwi baǵdarlamashılar tárepinen "qıyın", "básekige qarsı" hám "aqılsız" dep sın bildirgen.[70][71][72][73]

Paydalanıwshılar jailbreaking,[74] yamasa TrollStore sıyaqlı eksploytlar arqalı App Store sırtınan da tiykarǵı qollanbalardı ornatıwı múmkin. Jailbreaking qáwipsizlik máselelerin keltirip shıǵarıwı múmkin hám Apple tárepinen qollap-quwatlanbaydı.[75]

2013-jıl oktyabr ayına kelip, Apple 60 milliardtan artıq qollanba júkleniwine eristi.[76] 2016-jıl sentyabr ayına kelip, App Store dan 140 milliardtan artıq qollanba júklengen.[77] 2017-jıl yanvar ayında App Store da iPhone ushın 2,2 millionnan artıq qollanba bar edi.[78] 2024-jıl avgust ayına kelip, Apple dıń App Store sında derlik 2 million qollanba bar.[79]

Jailbreaking

Apple maqullanbaǵan úshinshi tárep qollanbalardı ornatıwdı sheklep, iPhone nıń fayl sistemasına tolıq kiriwge ruqsat bermeydi. Djonatan Citreyn nıń aytıwınsha, iPhone sıyaqlı jabıq qurılmalardıń payda bolıwı esaplaw texnikasın PC dáwirindegige qaraǵanda kóbirek menshikli etti.[80] Jailbreaking paydalanıwshılarǵa App Store da joq qollanbalardı ornatıwǵa, qurılmanı Apple ge ruqsat etilmegen usıllarda sazlawǵa hám operatordıń maqullawısız SIM qulpın ashıwǵa múmkinshilik beredi.[81] Ayırım jailbreak tweakları keyinirek Apple tárepinen kóshirilip, iOS qa kirgizilgen, mısalı, kóp tapsırmalılıq, widjetler hám kóshirip qoyıw hám jaylastırıw.[82]

Apple jailbreaking ge qarsı gúresiw ushın DMCA dı qollanıwǵa háreket etti; biraq 2010-jılı AQSH jailbreaking tı nızamlı dep taptı.[83] Jailbreak islengen iPhone lar Apple dıń qollanba ekosistemasın azıraq qadaǵalawı sebepli zıyanlı programmalardıń joqarı qáwipi astında.[84] AQSHta Apple tek jailbreaking sebepli iPhone nıń kepilligin biykar ete almaydı. Jailbreakler eksploytlarǵa súyenedi. Apple iPhone nıń apparatlıq hám programmalıq támiynatı qáwipsizligin jaqsılaǵan, bul eksploytlardı tabıwdı qıyınlastırdı; nátiyje retinde, házirgi waqıtta jańa iPhone lardı jailbreak qılıw múmkin emes.[85]

Qolaylıq

iPhone paydalanıwshılardıń kóriw, esitiw hám qozǵalıs múmkinshiliklerin qollap-quwatlaw ushın bir qatar qolaylılıq funkciyalarına iye. iPhone lar paydalanıwshılardı ekrandaǵı bannerler, audio signallar, vibraciyalar yamasa LED jaqtılandırıw arqalı xabardar ete aladı; vibraciya úlgilerin paydalanıwshılar sazlay aladı. iOS 15 ten baslap, Siri xabarlandırıwların qulaqqaplar arqalı dawıslap oqıy aladı, al iOS 16 dan baslap qurılmanıń dinamikleri arqalı oqıy aladı.[86]

Qozǵalıs múmkinshilikleri sheklengen paydalanıwshılar menyular arqalı navigaciya usılın sazlaw ushın Assistive Touch tı qollana aladı; bul shımshıw sıyaqlı ayırım ımlarǵa qıyınshılıq kóretuǵın paydalanıwshılarǵa járdem beredi hám bul is-háreketti menyuǵa basıw arqalı orınlaw múmkinshiligin beredi. Paydalanıwshı óziniń is-háreketlerin jaratıwı hám AssistiveTouch menyusınıń dúzilisin sazlawı múmkin. Eger paydalanıwshı Bas betke qaytıw túymesin basıwda qıyınshılıq kórse, onı ekrandaǵı basıw arqalı iske túsiriw múmkin boladı. Aylandırıw hám silkiw sıyaqlı is-háreketler, iOS qurılması mayıplar arbasına bekitilgen jaǵdayda da qoljetimli. Bas izlew aldıńǵı kamera tanıǵan bet qozǵalısları arqalı iPhone dı basqarıw ushın qollanılıwı múmkin.[87]

Kóriw qábileti tómen paydalanıwshılar ekrandaǵı nárselerdi táriyipleytuǵın VoiceOver ekran oqıwshısın qosıwı múmkin, al Siri qol menen sóylesiw múmkinshiligin beredi. iPhone sonday-aq paydalanıwshılarǵa interfeysin oqıwǵa járdem beretuǵın sımsız Braille displeylerin qollap-quwatlaydı. Tekst sistemalı túrde úlkeytiliw múmkin. Magnifier qollanba iPhone nıń Lidar skanerinen esikler, adamlar hám zatlar sıyaqlı obyektlerdi anıqlaw ushın paydalanıladı hám olardı paydalanıwshıǵa, sonday-aq olardıń aralıǵın táriyipley aladı. Esik anıqlaw paydalanıwshını dawıs, sóylew hám sensorlı signallar arqalı xabardar ete aladı.[87]

iPhone ushın arnalǵan baǵdarlamanıń bir bólegi bolǵan esitiwge járdemshi qurılmalar iPhone arqalı basqarılıwı múmkin. Bul esitiwge járdemshi qurılmalarda sonday-aq Live Listen funkciyası bar, ol iPhone dı baǵıtlı mikrofon retinde isletip, onıń audiosın úylesimli esitiwge járdemshi qurılmalarǵa jiberiw múmkinshiligin beredi.[88] Live Listen paydalanıwshıǵa shawqımlı bólmede áńgimeni esitiwge yamasa bólmeniń arǵı tárepinde sóylep atırǵan adamdı esitiwge járdem bere aladı.[89] Apple barlıq AirPods larǵa Live Listen qollap-quwatlawın ornatqan, olar da jalǵanǵan iPhone nıń mikrofonınan audio signaldı jetkerip bere aladı. Jabıq subtitrler hám sırtqı TTY qurılmaları qollap-quwatlanadı, al Live Caption barlıq qollanbalardaǵı audionı transkripciya qılıp, onı ekranda kórsete aladı. Dawıstı tanıw esik qońırawları, sháynekler, aǵıp atırǵan suw hám jılap atırǵan náresteler sıyaqlı átiraptaǵı shawqımlardı tanıy aladı hám paydalanıwshını ekrandaǵı eskertiw arqalı xabardar ete aladı.[87]

Baǵıtlanǵan kirisiw autizm, ADHD yamasa sensorlı qıyınshılıqları bar adamlarǵa bir qollanbaǵa itibar qaratıwǵa járdem beredi. Baǵıtlanǵan kirisiw járdeminde ata-ana, muǵallim yamasa terapevt iOS qurılmasın Bas betke qaytıw túymesin óshiriw arqalı bir qollanbada qalıwǵa sheklep qoyıwı hám qollanbada ótkeriletuǵın waqıttı sheklep qoyıwı múmkin. Paydalanıwshı klaviatura yamasa ekrannıń belgili bir jerlerdegi sensor kirisine kiriwdi shekley aladı.

Marketing

Túpnusqa iPhone rásmiy járiyalanǵanǵa shekem kúshli reklama etildi, bul qızıǵıwshılıq hám kútiwdi payda etti.[90] Ol shıǵarılǵannan keyin, TBWA\Chiat\Day menen birgelikte jaratılǵan televiziya, internet hám baspasóz reklamalarında kúshli túrde járiyalandı.[91]

Apple dıń joqarı bahalı bazar poziciyası iPhone nıń status belgisi retinde qabıl etiliwin támiyinledi.[92][93][94]

Apple ekosisteması iPhone brendine sadıqlıqtı arttıratuǵın tiykarǵı qorǵanıw retinde sıpatlanǵan. Ásirese iMessage óziniń "jasıl kóbiksheler" qubılısı menen ajıralıp turadı. iMessage te Android paydalanıwshılarınan kelgen SMS xabarlar basqa iPhone paydalanıwshılarınan kelgen xabarlar ushın qollanılatuǵın kók kóbiksheler ornına jasıl kóbiksheler túrinde kórinedi. iOS hám Android arasındaǵı topar chatları jaqsı qollap-quwatlanbaydı; reakciyalar kóbiksheler ornına tekst túrinde kórinedi, al súwretler MMS arqalı jiberiledi, bul súwret sapasın tómenletedi. Ayırım jasóspirimler Android qa ótkennen keyin "shetke shıǵarılǵanın" aytqan,[95] bunı Google "qorqıtıw" dep atadı.[96] Bul kritikler tárepinen AQSH jasóspirimleriniń 87% iniń iPhone paydalanıwına alıp keletuǵın tiykarǵı faktor retinde sıpatlanǵan.[97]

Usaqlap satıw

SIM qulpın ashıw

Aylıq operator shártnaması arqalı satıp alınǵan kóp iPhone lar SIM qulpı menen támiyinlengen, olardıń qollanılıwın tek bir belgili operatorǵa sheklep qoyadı.[98] Dáslepki waqıtlarda iPhone AQSHta tek AT&T tarmaǵında SIM qulpı menen satılǵan bolsa da, hár qıylı hakerler bul SIM qulpın aylanıp ótiw usılların taptı.[99] AQSHta satılǵan birinshi áwlad iPhone lsrdıń tórtten bir bóliminen kóbisi AT&T de dizimnen ótkerilmegen. Apple olardıń shet ellerge jiberilip, qulpı ashılǵan bolıwı múmkin dep boljadı, bul iPhone 3G diń dúnyajúzilik shıǵarılıwınan aldın paydalı bazar bolǵan.[100][101] Búgingi kúnde kóp operatorlar ya belgili bir waqıttan keyin SIM qulpın avtomatik túrde alıp taslaydı, yamasa ótinish boyınsha, ya biypul yamasa az muǵdardaǵı tólem ushın bunı isleydi.[102] Apple dan satıp alınǵan iPhone lar SIM qulpı menen tamiyinlenbeydi.[98] Kóp operatorlar sonday-aq, uzaq múddetli shártnama ornına tolıq bahasın tólep satıp alınǵanda iPhone dı qulpı ashılǵan halda satadı.

Usaqlap satıw strategiyası

2013-jıldan baslap, iPhone satıp alıwshılar Apple dan tikkeley jańa iPhone satıp alǵanda eski telefonın tapsırıp, jeńillik alıw múmkinshiligin qolǵa kirgizdi. Bul baǵdarlama operatorlar dúkanlarına qaraǵanda Apple Dúkanlarınan iPhone satıp alatuǵın klientler sanın arttırıwǵa baǵdarlanǵan.[103] 2015-jılı Apple iPhone di jańalaw baǵdarlamasın ashıqladı, bul 24 aylıq lizing kelisimi bolıp, Fortune onı "iPhone iyeleriniń mobil operatorlar menen qarım-qatnasların ózgertiwi" dep táriyipledi.[104]

Ońlawǵa jaramlılıq

iPhone 6s tiń ishki qurılısı; shep tárepi displeydi, oń tárepi apparatlıq úskeneler hám batareyanı óz ishine aladı.

Tek ǵana Apple Dúkanları hám Apple tárepinen tastıyıqlanǵan xızmet kórsetiw orayları Apple tárepinen haqıyqıy almastırıwlardı ámelge asırıwǵa ruqsat etilgen.[105] Apple úshinshi tárep tárepinen ońlawdı qıyınlastırıw ushın adımlar qoydı. iPhone komponentleri jelimlengen hám olardıń kópshiligi bir-birine jabıstırılǵan.[106] iPhone-lar tómen ońlaw bahaların aladı, biraz haqıyqıy bóleklerdi alıwdıń qıyınlıǵı hám hár bir ońlawdı ámelge asırıwdıń qıyınlıǵı sebepli.[107] Bul paydalanıwshılarǵa telefonların ońlaw ushın arzan variantlardı beriw maqsetinde ońlaw huqıqı háreketiniń payda bolıwına alıp keldi. Apple ońlaw huqıqı nızamshılıǵına qarsı lobbi alıp bardı.[108] Evropa Awqamı, Ullıbritaniya, hám AQSH qosılǵan bir neshe yurisdikciyalar ońlaw huqıqı nızamların engiziw maqsetin qoydı.

Burın Apple úy túymeleri almastırılǵannan keyin iPhone 6 modelleriniń islewine tosqınlıq etip, 53-qáte xabarın kórsetken; Apple bunı baǵdarlamalıq qáte dep atadı hám máseleni sheshiw ushın jańalanıw shıǵardı.[109] Touch ID sensorı bar iPhonelarda, úy túymesin Apple óz kalibrovka quralın ashıq etpegenligi sebepli, Touch ID funkciyasın joǵaltpay paydalanıwshılar yamasa ǵárezsiz ońlaw dúkanları tárepinen almastırıw múmkin emes.[110]

Jaqında shıqqan modellerde, iPhone XR den baslap, eger batareya, displey yamasa kamera úshinshi tárep tárepinen almastırılsa, Apple Sazlawlar qosımshasında eskertiwler kórsetedi.[111] Bunnan tısqarı, "haqıyqıy emes" dep belgilengen bólek anıqlanǵanda, True Tone yamasa batareya jaǵdayın ólshew sıyaqlı ayırım funkciyalar óshiriledi. iFixit kompaniyası, bólekti ońlawdı "tamamlaw" ushın menshik huqıqı bar, bultqa baylanısqan Sistema Konfiguraciya quralı talap etiletugınlıǵın atap ótedi, yaǵnıy haqıyqıy bólekti basqa haqıyqıy bólek penen almastırıw da, eger usı qural qollanılmasa, Apple dıń "haqıyqıy bólekler" tekseriwinen óte almaydı.[112]

2022-jılı Apple óz-ózine xızmet kórsetiw ońlaw baǵdarlamasın iske qostı, bul hár qanday paydalanıwshıǵa bóleklerdi satıp alıwǵa, Apple dan ońlaw quralların jalǵa alıwǵa hám ońlaw qollanbaların alıwǵa múmkinshilik beredi. Baǵdarlama iFixit hám ońlaw jaqlawshıları tárepinen belgili dárejede maqtawǵa iye boldı, olar sonday-aq Apple bóleklerdi jetkerip beriw ústinen qadaǵalawdı saqlap qalǵanlıǵın sın kóz benen atap ótti.[113][114]

Qupıyalıq

Baqlawdıń aldın alıw

Apple 2021-jılı áprel ayında iOS 14.5 penen birge Qosımsha Izlewdi Ashıqlıq (App Tracking Transparency, ATT) funkciyasın tanıstırdı. ATT qosımshalardan paydalanıwshını basqa qosımshalar hám veb-saytlar boyınsha izlewge ruqsat beriw aldınan anıq ruqsat sorawdı talap etedi. Eger paydalanıwshı bas tartsa, qosımsha Apple dıń Járiyalaw ushın Identifikatorına (Identifier for Advertisers, IDFA) kire almaydı, bul identifikator jeke reklamalardı kórsetiw ushın qollanıladı. [115] ATT qosımshanıń óz ishindegi paydalanıwshı háreketine tiykarlanǵan jeke járiyalawlardıń aldın almaydı.[116] Bul funkciya ayırımlar tárepinen, sonıń ishinde Facebook tárepinen, básekige qarsı dep sın etildi, onıń akciyaları usı funkciya iske túskennen keyin 26% tómenledi.[117] Apple óz qosımshaların óziniń izlewge qarsı ilajlarınan azat etedi, bul Franciya hám Germaniya húkimetleri tárepinen monopoliyaǵa qarsı tergew alıp barıwǵa alıp keldi.

Orındı (jaylasıwdı) baqlawǵa baylanıslı daw

2010-jılı iyul ayında Apple iPhone paydalanıwshılarınıń GPS koordinataların hám jaqın átiraptaǵı Wi-Fi tarmaqların kúnine eki ret jıynaytuǵınlıǵın málimledi; Wall Street Journal gazetasınıń izertlewi Google dıń Android sisteması bul maǵlıwmatlardı "saatına bir neshe ret" jiberetuǵınlıǵın anıqladı.[118]

2010-jılı sentyabr ayında kriminalistika eksperti Kristofer Vans "consolidated.db" dep atalatuǵın jasırın shifrlanbaǵan fayl taptı, onda iPhone paydalanıwshılarınıń jaylasıwları haqqında jazba bar edi.[119][120] Bul fayl 2010-jılı iyun ayındaǵı iOS 4 jańalanıwı menen qosılǵan, biraq iOS tıń aldınǵı versiyaları usıǵan uqsas maǵlıwmatlardı "h-cells.plist" dep atalatuǵın faylda saqlaǵan.[121] 2011-jılı 20-aprelde The Guardian gazetası Alasder Allan hám Pit Varden alıp barǵan izertlewdi járiyaladı, olar iPhone ǵa fizikalıq kiriwi bar hár qanday adam onıń iyesiniń sońǵı jıl ishindegi jaylasıwı (jaylasqan ornı) hám qozǵalısları haqqında tolıq jazbanı ala alatuǵınlıǵın anıqladı.[122] Bunnan tısqarı, fayl iTunes arqalı iPhone sinxronlastırılǵan hár qanday kompyuterge avtomatik túrde kóshirme islegen.[123] Wall Street Journal gazetasınıń izertlewi paydalanıwshılardıń jaylasıwı jaylasıw xızmetleri óshirilgende de saqlanatuǵınlıǵın anıqladı.[124] Bul qarsılıq AQSH kongress tekseriwine hám FCC tergew alıp barıwına alıp keldi,[120] hám media tárepinen "Locationgate" dep ataladı.[125]

Apple 2011-jılı 27-áprelde juwap berdi, bul maǵlıwmatlar jaqın átiraptaǵı Wi-Fi noqatları hám uyalı baylanıs minaraların keshlewshi yadta saqlawda qollanılatuǵınlıǵın, bul arqalı jaylasıwdı anıqlaw tezligi hám dálligin jaqsılaytuǵınlıǵın bildirdi. Kompaniya sonday-aq, ornalasıw xızmetleri óshirilgende de ornalasıwlar jıynalatuǵınlıǵı hám bir jıldan artıq waqıt saqlanatuǵınlıǵı qátelikler ekenligin málimledi.[125] Apple iOS ushın jańalanıw shıǵardı (4.3.3 versiyası, yamasa CDMA iPhone 4 ushın 4.2.8), bul jańalanıw kesh kólemin kemeytti, onı shifrladı, iTunes ta kóshirme islewdi toqtattı hám ornalasıw xızmetleri óshirilgende onı tolıǵı menen óshirdi. Soǵan qaramastan, 2014-jılı iyul ayında mámleketlik China Central Television kanalında berilgen esabatta iPhone izlew "milliy qáwipsizlik máselesi" dep ataladı.[126]

Házirgi waqıtta, iPhone lar paydalanıwshılardıń qay jerde bolǵanlıǵın, olardıń kelgen hám ketken waqıtların anıq kórsetip jazıp baratuǵın "Jiyi orınlar" bazasın óz ishine aladı, bul maǵlıwmatlardıń sudta paydalanılıwı múmkinligi qorqınıshlardı tuwdırmaqta.[127] Bul funkciyanı óshirip qoyıwǵa boladı.[128]

Bala qáwipsizligi boyınsha kelispewshilik

2021-jılı avgust ayında Apple iCloud Photos ta balalardı paydalanıw súwretlerin izlew ("NeuralHash" dep atalatuǵın algoritm arqalı) hám iPhone lardı qollanatuǵın balalar jibergen hám alǵan ashıq-shashıq súwretlerdi filtrlew ("Conversation Safety" dep ataladı) boyınsha jobaların járiyaladı, bul joba sol jılı keyinirek iske asırılıwı kerek edi. 90 nan aslam siyasat hám adam huqıqları toparları eki funkciyanı da áshkaralaw ushın ashıq xat jazdı. Apple dıń NeuralHash tı bultta emes, al qurılmanıń ózinde ámelge asırıw jobası EFF hám qáwipsizlik ekspertlerin bunı basqa túrdegi mazmundı anıqlawǵa keńeytiliw múmkinligi bolǵan "artqı esik" dep atawǵa alıp keldi hám paydalanıwshılardıń jeke qupıyalıǵın azaytatuǵınlıǵın ayttı.[129] Apple bul sistemanı "nadurıs túsinilgen" dep ayttı,[130] biraq 2022-jılı dekabr ayında súwretti skanerlew funkciyasınıń hesh qashan ámelge asırılmaytuǵınlıǵın járiyaladı. Ekinshi funkciya, Conversation Safety, iOS 15.2 ge qosıldı.[131]

Qáwipsizlik

Ayırım qáwipsizlik ekspertleri Apple iOS tı Android qa salıstırǵanda kóbirek tarqalǵan zıyanlı baǵdarlamalardıń hújiminen qorǵanıwǵa qábiletli dep esaplaydı.[132] Mobil zıyanlı baǵdarlamalardıń tek 1% ten azı iOS tı kózleydi.[133]

Qabıl etiw hám miyras

Túpnusqa iPhone "revolyuciyalıq" "áhmiyetli jańalıq bolǵan portativ kompyuter", hám "házirge shekem islengen eń jaqsı telefon" dep táriyiplengen. Házir ol Apple dıń eń kóp satılatuǵın ónimi bolıp, 2011-jılǵa kelip Apple dı dúnyadaǵı eń qunlı bahaǵa bahalanǵan ashıq sawda kompaniyalarınıń biri bolıwına járdem bergeni ushın maqtawǵa ılayıq dep esaplanadı.[134] Keyingi modeller de maqtaw hám sıylıqlarǵa iye boldı.[135][136]

iPhone shıqqanǵa shekem, smartfonlar tiykarınan xabar jazıw, qońıraw etiw hám elektron pochta ushın paydalanılatuǵın edi; quramalıraq funkciyalardı kishkene ekranda paydalanıw qıyın hám qolaysız edi. Olar ushın baǵdarlama islep shıǵıw da qıyın edi hám olarda App Store (2008-jılı shıǵarılǵan) sıyaqlı rawajlanǵan qosımshalar ekosisteması joq edi.[137][138] Kóp telefonlar mobil baylanıs operatorları tárepinen qattı ózgertilgen edi, bul funkciyalardıń bóliniwine alıp keldi hám bul telefonlardıń rawajlanǵan baǵdarlama platformasına aylanıwına tosqınlıq etti.[139] Buǵan qarama-qarsı, Apple dıń iPhone SDK sı kóp sanlı API-lardı usındı, mobil baǵdarlama islep shıǵarıwdı ádewir jeńillestirdi.[140][141]

Keyingi iPhone modelleri kóp sanlı ıqlasbentlerdiń qızıǵıwshılıǵın oyattı, kóp sanlı buyırtpa beriwshiler satıwǵa shıǵarılǵan kúni Apple dúkanları aldında gezekke turıp kútken.[142] 2021-jılǵa kelip, iPhone basqa smartfonlarǵa salıstırǵanda brendke sadıqlıqtıń eń joqarı dárejesin kórsetken.[143]

iPhone nıń tabısı Nokia, BlackBerry hám Motorola sıyaqlı aldıńǵı jetekshilerdiń qulawına alıp keldi.[144] RIM, Symbian hám Microsoft kompaniyaları Maemo, Windows Phone hám BlackBerry 10 sıyaqlı iPhone menen básekelesiw ushın házirgi zaman operaciyalıq sistemaların islep shıǵıwǵa háreket etti; biraq olardıń barlıǵı sátsiz boldı. Google kompaniyası óz Android joybarın qaytadan baslaw arqalı jetiskenlikke eristi, hám onı mobil baylanıs operatorları hám telefon apparatların islep shıǵarıwshılar tárepinen keń kólemde qabıl etiliw ushın joybarlastırdı.[145] Búgingi kúnde, dúnya boyınsha qollanılatuǵın smartfonlardıń 99% in iOS hám Android quraydı.[146]

Satıw

Stiv Djobstıń dáslepki maqseti 2008-jılı telefon bazarınıń 1% in iyelew edi.[147] Apple kompaniyası dáslepki iPhone nıń 6.1 million danasın 2007-jıldıń 3-shereginen 2008-jıldıń 4-sheregin qamtıǵan aralıqta, al iPhone 3G diń 11.3 million danasın 2008-jıldıń 4-sheregi menen 2009-jıldıń 1-sheregin qamtıǵan aralıqta sattı. 2008-jılı iPhone dúnyajúzilik mobil telefon bazarınıń 1.1% in,[148] al smartfon bazarınıń 8.2% in iyeledi.[149] Usı waqıt aralıǵında ol Arqa Amerikada tez áhmiyetke iye bola basladı hám 2009-jılı AQSHta bazar úlesine qaray BlackBerry den keyin ekinshi orındı iyeledi;[150] 2010-jılı iPhone 3GS AQSHtaǵı eń kóp satılǵan smartfon boldı, bul iPhone qurılmasınıń usı bazarda birinshi ret joqarı orındı iyelewi edi.[151]

iPhone satıwları onıń shıǵarılǵan waqtınan baslap 2016-jıldıń 2-sheregine shekem úziliksiz jıldan-jılǵa ósip bardı.[152][153] iPhone 2008-jıldıń 4-shereginde qısqa waqıtqa BlackBerry den ozıp ketti,[154] al 2010-jıldıń 3-shereginen baslap onnan tolıq ozdı.[155] 2011-jılǵa kelip, Apple dúnya júzi boyınsha 100 million iPhone sattı, hám uzaq waqıt dawamında jetekshi bolǵan Nokia nı artqa taslaw menen, dúnyadaǵı eń iri mobil telefon satıwshısına aylandı. 2012-jıldıń 1-sheregi Apple kompaniyasınıń tariyxındaǵı eń jaqsı kvartal tabısı bolıp, kompaniya tabıslarınıń 53% i iPhone satıwlarınan keldi.[156] Telefon satıwları kúshli máwsimlik xarakterge iye bolıp, bayram máwsiminde (Apple dıń 1-sheregi) eń joqarı kórsetkishke jetedi. 2022-jıldıń 1-shereginde iPhone 13 tiń shıǵarılıwı menen Apple waqtınsha Samsung ten ozıp ketti, 84.9 million dana jóneltilgen bolsa, Samsung 68.9 million dana jóneltti. Kóp sherekler dawamında, Apple birlikler boyınsha ekinshi eń iri smartfon satıwshısı bolıp keldi.[155] Apple 2023-jıldıń 24-sentyabrinde juwmaqlanǵan finanslıq jılında 223 million iPhone sattı.[157][158]

Búgingi kúnde Samsung hám Apple smartfon bazarın basqarıp tur, dúnya júzlik bazar úlesi sáykes túrde 21.8% hám 15.6% ti quraydı.[159] Apple diń kishi assortimenti sebepli, Apple kóbinese eń kóp satılǵan smartfon modelleri diziminde basım orındı iyeleydi.[160][161] Tómenirek bazar úlesine qaramastan, iPhone nıń joqarı bahalı jaylasıwı onıń dúnya júzlik smartfon tabısınıń derlik yarımın,[162] al dúnya júzlik smartfon paydasınıń 80% in iyelewine alıp keldi, qalǵan 20% in Samsung iyeleydi.[163] Baylanıs operatorları iPhone dı jańalaw ushın subsidiyalar beriwde bir-biri menen básekilesedi, bul iPhone satıwlarınıń áhmiyetli faktorı dep esaplanadı, biraq bul operatorlar paydasın azayttı.[164] 2016-jıl 27-iyulde Apple 1 milliardınshı iPhone ın satqanın járiyaladı.[165] 2024-jıl 1-yanvarǵa kelip, 2.3 milliardtan aslam iPhone satılǵan.

Basqa joqarı texnologiyalı ónimlerge salıstırǵanda, iPhone paydalanıwshılarınıń úlken bólegi hayallar. iPhone hám tutınıwshılar, hám biznes paydalanıwshıları tárepinen qabıl etilgen. iPhone qollanıwshıları orta esap penen Android paydalanıwshılarına qaraǵanda bay hám telefonlarında kóbirek waqıt ótkeredi.[166][167] iPhone ásirese AQSHta ayırıqsha keń tarqalǵan, ol jerde 50% bazar úlesin iyeleydi,[168] hám jasóspirimlerdiń 87% i tárepinen qollanıladı.[97] Dúnya boyınsha, iPhone joqarı bahalı ($1,000+ dan joqarı) smartfon bazarınıń 78% in quraydı.[168]

NPD Group maǵlıwmatları boyınsha, Android 2010-jılı iPhone nıń ornatılǵan bazasınan ozıp ketti.[169] Apple kompaniyasınıń 2021-jıl 27-yanvardaǵı tabıs esabatı waqtında Tim Kuk dúnya boyınsha 1 milliard iPhone aktiv qollanılıp atırǵanın ayttı.[170]

Rawajlanıp atırǵan bazarlar

Basqa óndiriwshiler bóleklengen tómen dárejeli telefonlar islep shıǵarsa, Apple dıń tómen dárejeli telefonları - bul aldıńǵı jıllardıń modelleri bolıp, bul joqarı bahalı brendin tómenletpesten rawajlanıp atırǵan bazarlarda óz bazar úlesin arttırıw háreketiniń bir bólegi.[171][172] Ol sonday-aq rawajlanıp atırǵan bazarlardıń talǵamların óz ónimlerin joybarlawda esapqa aladı; mısalı, qıtaylı tutınıwshılar arasında altın reń qımbat bahalı ónimniń belgisi sıpatında qabıl etiletuǵının anıqlaǵannan keyin altın reńli iPhone dı usınıs etti. 2017-jılı Apple Hindstanda aldıńǵı jıllardıń iPhone modellerin islep shıǵara basladı; 2022-jılı ol jerde házirgı iPhone 14 ti de islep shıǵarıwdı basladı. Analitikler bunıń biraz Apple dıń Qıtayǵa ǵárezliligin azaytıw hám hind import bajıların jeńiw qálewinen kelip shıqqan dep boljadı.[173][174] 2023-jılı Qıtay húkimeti mámleket xızmetkerleri ushın iPhone lardı qollanıwdı qadaǵan etti, bul shet el texnologiyalarına ǵárezlilikti azaytıw hám kiberqáwipsizlikti kúsheytiwge qaratılǵan háreketler dep qaraladı.

Derekler

  1. ↑ „The Secret Origin Story of the IPHONE. An exclusive excerpt from the book "The One Device: The secret history of the iPhone"“. The Verge (13-iyun 2017-jıl). 27-avgust 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi.
  2. ↑ Rowinski. „4 Real Secrets We've Learned So Far About Apple“. Readwriteweb.com (7-avgust 2012-jıl). 8-avgust 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-oktyabr 2012-jıl.
  3. ↑ „iPhone: What the "i" in Apple's handset names for“. Andrew Griffin. The Independent (18-fevral 2016-jıl). 6-iyul 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-noyabr 2017-jıl.
  4. ↑ Wei. „The meaning of the 'i' in 'iPhone' – as explained by Steve Jobs“. Business Insider (7-sentyabr 2016-jıl). 27-iyun 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-noyabr 2017-jıl.
  5. ↑ Andreescu, Alex (September 27, 2005). "iPod nano: The End of the Motorola-Apple Story – Ed Zander, Motorola CEO: "Screw the nano"". http://news.softpedia.com/news/iPod-nano-The-End-of-the-Motorola-Apple-Story-9409.shtml. 
  6. ↑ Rojas. „It's official: ROKR E1 iTunes phone can only store max. 100 tracks“. Engadget (8-sentyabr 2005-jıl). 25-may 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 23-mart 2017-jıl.
  7. ↑ Lewis, Peter (January 12, 2007). "How Apple kept its iPhone secrets". https://money.cnn.com/2007/01/10/commentary/lewis_fortune_iphone.fortune/index.htm. 
  8. ↑ Vogelstein, Fred (January 9, 2008). "The Untold Story: How the iPhone Blew Up the Wireless Industry". https://www.wired.com/gadgets/wireless/magazine/16-02/ff_iphone. 
  9. ↑ Brodkin. „With iPhone, Apple showed AT&T and Verizon who's boss“. Ars Technica (29-iyun 2017-jıl). 3-iyul 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 4-iyul 2017-jıl.
  10. ↑ Farber. „When iPhone met world, 7 years ago today“. CNET (9-yanvar 2014-jıl). 5-iyul 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 23-mart 2017-jıl.
  11. ↑ „iPhone (2007) review: A game-changer years in the making“ (en). Macworld. 5-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-oktyabr 2022-jıl.
  12. ↑ Merchant, Brian. The One Device: The Secret History of the iPhone. Transworld, June 22, 2017. 
  13. ↑ „The Price Is Right, but Maybe It's Not, and How Do You Know?“. Wharton Business School (3-oktyabr 2007-jıl). Qaraldı: 26-aprel 2024-jıl.
  14. ↑ „iPhone 3G Coming to countries everywhere“. Apple Inc.. 21-iyul 2008-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-aprel 2009-jıl.
  15. ↑ „iPhone 3G now available in 22 other countries“ (en). Macworld. Qaraldı: 5-oktyabr 2022-jıl.
  16. ↑ „iPhone 3G crowned most popular phone in U.S.“ (en). CNET. 15-noyabr 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-oktyabr 2023-jıl.
  17. ↑ „Apple iPhone 3GS review: Same clothes, new feel“ (en-US). GSMArena.com. 5-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-oktyabr 2022-jıl.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 „iPhone 4: The Definitive Guide“ (en). Gizmodo (7-iyun 2010-jıl). 24-iyul 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-oktyabr 2022-jıl.
  19. ↑ "Liveblog: The Verizon iPhone". The Washington Post. http://voices.washingtonpost.com/fasterforward/2011/01/liveblog_the_verizon_iphone.html. 
  20. ↑ "Verizon Unwraps iPhone". The Wall Street Journal. https://www.wsj.com/articles/SB10001424052748703791904576075681886276172. 
  21. ↑ 21,0 21,1 Ziegler. „Apple's iPhone 5 announcement: everything you need to know“ (en-US). The Verge (12-sentyabr 2012-jıl). 5-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-oktyabr 2022-jıl.
  22. ↑ Koetsier. „Apple's new iPhone 5s: The world's first 64-bit mobile phone … with fingerprint login“ (en-US). VentureBeat (10-sentyabr 2013-jıl). 6-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 6-oktyabr 2022-jıl.
  23. ↑ „A New Touch for iPhone“ (en-US). AllThingsD. 23-aprel 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-yanvar 2024-jıl.
  24. ↑ Tibken. „Apple launches iPhone 5s and $99 iPhone 5c with five colors“ (en). CNET. 5-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-oktyabr 2022-jıl.
  25. ↑ "The Apple Watch, iPhone 6 and iPhone 6 Plus – as it happened". September 9, 2014. https://www.theguardian.com/technology/live/2014/sep/09/apple-announcement-iphone-6-iwatch-ios8-event-live. 
  26. ↑ Sacco. „Apple (Mostly) Not to Blame in iPhone 6 Plus 'Bendgate' Fiasco“ (en). CIO (29-sentyabr 2014-jıl). 27-iyun 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 28-may 2021-jıl.
  27. ↑ Miller. „Here's how iPhone 6s Plus handles bendgate brutality“ (en-US). 9to5Mac (25-sentyabr 2015-jıl). 5-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-oktyabr 2022-jıl.
  28. ↑ „Apple Introduces iPhone SE – The Most Powerful Phone with a Four-inch Display“ (en-SG). Apple Newsroom (Singapore). 5-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-oktyabr 2022-jıl.
  29. ↑ Seifert. „iPhone 7 and 7 Plus announced with water resistance, dual cameras, and no headphone jack“. The Verge (7-sentyabr 2016-jıl). 27-aprel 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 23-mart 2017-jıl.
  30. ↑ Novet. „Apple's AirPods are a no-brainer – if you have the latest iPhone“ (en-US). VentureBeat (19-yanvar 2017-jıl). 5-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-oktyabr 2022-jıl.
  31. ↑ „Camera“ (en). Trusted Reviews (11-mart 2020-jıl). 5-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-oktyabr 2022-jıl.
  32. ↑ Warren. „Apple's iPhone X notch is an odd design choice“ (en-US). The Verge (14-sentyabr 2017-jıl). 4-dekabr 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-oktyabr 2022-jıl.
  33. ↑ Stein. „No home button? No problem: How to do everything on the iPhone X“ (en). CNET. 13-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-oktyabr 2022-jıl.
  34. ↑ Clifford. „Apple CEO Tim Cook on the $999 new iPhone X: 'We're not trying to charge the highest price we could get or anything like that'“ (en). CNBC (3-noyabr 2017-jıl). 5-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-oktyabr 2022-jıl.
  35. ↑ "iPhone Xs and iPhone Xs Max bring the best and biggest displays to iPhone". Apple Inc.. https://www.apple.com/newsroom/2018/09/iphone-xs-and-iphone-xs-max-bring-the-best-and-biggest-displays-to-iphone/. 
  36. ↑ "Apple introduces iPhone XR". Apple Inc.. https://www.apple.com/newsroom/2018/09/apple-introduces-iphone-xr/. 
  37. ↑ „Apple's new iPhone 11 is $50 cheaper than last year's model, despite Trump's planned tariffs on Chinese imports“. Business Insider (11-sentyabr 2019-jıl). 20-iyun 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 10-sentyabr 2019-jıl.
  38. ↑ „iPhone SE: A powerful new smartphone in a popular design“ (en-US). Apple Newsroom. 28-aprel 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-oktyabr 2022-jıl.
  39. ↑ „Apple announces iPhone 12 and iPhone 12 mini: A new era for iPhone with 5G“ (en-US). Apple Newsroom. 14-avgust 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-yanvar 2021-jıl.
  40. ↑ „Apple introduces iPhone 12 Pro and iPhone 12 Pro Max with 5G“ (en-US). Apple Newsroom. 13-oktyabr 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-yanvar 2021-jıl.
  41. ↑ „Apple introduces iPhone 13 and iPhone 13 mini, delivering breakthrough camera innovations and a powerhouse chip with an impressive leap in battery life“ (en-US). Apple Newsroom. 22-iyun 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-oktyabr 2021-jıl.
  42. ↑ „Apple unveils iPhone 13 Pro and iPhone 13 Pro Max – more pro than ever before“ (en-US). Apple Newsroom. 15-sentyabr 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-oktyabr 2021-jıl.
  43. ↑ „Apple introduces iPhone 14 and iPhone 14 Plus“ (en-US). Apple Newsroom. 24-sentyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-sentyabr 2022-jıl.
  44. ↑ „Apple debuts iPhone 14 Pro and iPhone 14 Pro Max“ (en-US). Apple Newsroom. 24-sentyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-sentyabr 2022-jıl.
  45. ↑ Morrow. „Apple just killed the iPhone Lightning connector. What to do with your old chargers“. CNN. Cable News Network (12-sentyabr 2023-jıl). 13-sentyabr 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-sentyabr 2023-jıl.
  46. ↑ Kelly. „The iPhone 15 and five other takeaways from Apple's 'wonderlust' event“. CNN (12-sentyabr 2023-jıl). 30-sentyabr 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-sentyabr 2023-jıl.
  47. ↑ „Apple debuts iPhone 15 and iPhone 15 Plus“ (en-US). Apple Newsroom (12-sentyabr 2023-jıl). 20-sentyabr 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-dekabr 2023-jıl.
  48. ↑ 48,0 48,1 „Apple unveils iPhone 15 Pro and iPhone 15 Pro Max“ (en-US). Apple Newsroom (12-sentyabr 2023-jıl). 20-sentyabr 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-dekabr 2023-jıl.
  49. ↑ „Apple - Support - Technical Specifications“. support.apple.com. 7-dekabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 7-dekabr 2022-jıl.
  50. ↑ „Taiwan's Pegatron to get most iPhone 6s orders in 2015: brokerage“. Focus Taiwan (2-dekabr 2014-jıl). 29-iyun 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-dekabr 2014-jıl.
  51. ↑ Lovejoy. „$43M fraud by Foxconn managers selling iPhones made from rejected parts“. 9to5Mac (18-dekabr 2019-jıl). 22-iyun 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-dekabr 2019-jıl.
  52. ↑ "Apple iPhone: Can India be China's 'plus one' to the world?". https://www.bbc.com/news/world-asia-india-63140815. 
  53. ↑ Singh. „Apple to move 25% iPhone production to India by 2025, 20% iPad and Apple Watch to Vietnam, analysts say“ (en-US). TechCrunch (21-sentyabr 2022-jıl). 12-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-oktyabr 2022-jıl.
  54. ↑ Nellis. „Apple offers adventure watch, satellite SOS iPhone – and steady prices“ (en). Reuters (7-sentyabr 2022-jıl). 8-sentyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 8-sentyabr 2022-jıl.
  55. ↑ Patel. „iPhone OS 4 renamed iOS 4, launching June 21 with 1500 new features“. Engadget (7-iyun 2010-jıl). 23-may 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 23-mart 2017-jıl.
  56. ↑ Frommer. „Here's how to remove Apple's built-in system apps in iOS 10“. Recode (14-iyun 2016-jıl). 29-aprel 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 28-may 2017-jıl.
  57. ↑ Miller. „Apple announces App Store for iPhone, iPod touch“. Engadget (6-mart 2008-jıl). 31-dekabr 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 28-may 2017-jıl.
  58. ↑ "Update your iPhone, iPad, or iPod touch". Apple Support. https://support.apple.com/en-us/HT204204. 
  59. ↑ Painter, Lewis. "Which iPhones & iPads are compatible with iOS 11?". Macworld. https://www.macworld.co.uk/feature/iosapps/which-iphones-ipads-are-compatible-with-ios-11-3521184/. 
  60. ↑ "Apple releases iOS 11 for iPhone and iPad, here's everything new". 9to5Mac. September 19, 2017. https://9to5mac.com/2017/09/19/apple-releases-ios11-iphone-ipad-ipod-touch-new-features/. 
  61. ↑ „Hot News“. Apple. 18-oktyabr 2007-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-sentyabr 2017-jıl.
  62. ↑ Kingsley-Hughes. „Should Apple raise its $99 developer program fee, or scrap it entirely?“ (en). ZDNET (19-iyun 2020-jıl). 3-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-oktyabr 2022-jıl.
  63. ↑ „Program Renewal“. Support – Apple Developer. — „If your Apple Developer Program membership expires, your apps will no longer be available for download and you won't be able to submit new apps or updates. [...] However, your apps will still function for users who have already installed or downloaded them, and you will still have access to App Store Connect and free development resources.“. 3-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-oktyabr 2022-jıl.
  64. ↑ Statt. „Apple will reduce App Store cut to 15 percent for most developers starting January 1st“ (en-US). The Verge (18-noyabr 2020-jıl). 3-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-oktyabr 2022-jıl.
  65. ↑ Hill. „Android vs. iOS: Which Smartphone Platform Is the Best?“ (en). Digital Trends (14-aprel 2021-jıl). 11-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-oktyabr 2022-jıl.
  66. ↑ Brodkin. „With iPhone, Apple showed AT&T and Verizon who's boss“ (en-us). Ars Technica (29-iyun 2017-jıl). 12-sentyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-oktyabr 2022-jıl.
  67. ↑ Leswing. „Inside Apple's team that greenlights iPhone apps for the App Store“ (en). CNBC (21-iyun 2019-jıl). 3-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-oktyabr 2022-jıl.
  68. ↑ Andrews. „The Sun's 'obscene' Page 3 girls get iPhone newspaper app banned by Apple“ (en). the Guardian (6-may 2009-jıl). 7-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-oktyabr 2022-jıl.
  69. ↑ „Tumblr Explains Why It Still Bans Porn: Blame Credit Card Companies, Apple“ (en). PCMAG. 13-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-oktyabr 2022-jıl.
  70. ↑ Lovejoy. „App Store review process perplexing, random, discordant, asinine – ex-Tumblr developer“ (en-US). 9to5Mac (28-dekabr 2021-jıl). 13-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-oktyabr 2022-jıl.
  71. ↑ Centers. „Developers v. Apple: Outlining Complaints about the App Store“ (en). TidBITS (13-avgust 2020-jıl). 3-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-oktyabr 2022-jıl.
  72. ↑ Statt. „Apple's biggest App Store critics are not impressed with its new fee cut for small developers“ (en-US). The Verge (18-noyabr 2020-jıl). 3-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-oktyabr 2022-jıl.
  73. ↑ „Apple 'Surprised' By Developer Frustration With Its App Review Process“ (en). MacRumors (22-mart 2021-jıl). 3-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-oktyabr 2022-jıl.
  74. ↑ Healey, Jon (August 6, 2007). "Hacking the iPhone". http://www.latimes.com/news/opinion/la-oew-healey6aug06,0,3456267.story. 
  75. ↑ Fitzgerald, Thomas J. (November 24, 2010). "Breaking into the Smartphone (Risks Included)" (in en-US). https://www.nytimes.com/2010/11/25/technology/personaltech/25basics.html. 
  76. ↑ Perton. „Apple App Store hits 60 billion cumulative downloads“. Engadget (22-oktyabr 2013-jıl). 30-mart 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 23-mart 2017-jıl.
  77. ↑ Perez. „App Store sees 140 billion downloads, 106% year-over-year growth“. TechCrunch (7-sentyabr 2016-jıl). 19-mart 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 23-mart 2017-jıl.
  78. ↑ Goode. „Apple's App Store just had the most successful month of sales ever“. The Verge (5-yanvar 2017-jıl). 21-avgust 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 28-may 2017-jıl.
  79. ↑ "The apps you love. From a place you can trust.". https://www.apple.com/in/app-store/. 
  80. ↑ Braiker. „A Killer Product: Will closed devices like Apple's iPhone murder the Web?“. Newsweek (2-may 2008-jıl). 13-aprel 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 16-iyun 2009-jıl.
  81. ↑ Krazit. „iPhone jailbreak for the masses released“. CNET (29-oktyabr 2007-jıl). 19-mart 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 23-mart 2017-jıl.
  82. ↑ Love. „13 iPhone Features Apple Stole From Jailbreak Developers“ (en-US). Business Insider. 20-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2022-jıl.
  83. ↑ Milian. „'Jailbreaking' Apple iPhones is legal, government says“ (en-US). Los Angeles Times (27-iyul 2010-jıl). 20-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2022-jıl.
  84. ↑ „The pros and cons of iPhone jailbreaking“ (en). Macworld. 20-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2022-jıl.
  85. ↑ Brandom. „The rising cost of cracking the iPhone“ (en-US). The Verge (30-sentyabr 2016-jıl). 11-yanvar 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2022-jıl.
  86. ↑ Hardwick. „iOS 16: How to Make Siri Announce Notifications Through Your iPhone's Speaker“ (en). MacRumors (19-avgust 2022-jıl). 11-yanvar 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2022-jıl.
  87. ↑ 87,0 87,1 87,2 Biersdorfer, J. D. (September 21, 2022). "The Settings That Make Smartphones Easier for Everyone to Use" (in en-US). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2022/09/21/technology/personaltech/smartphone-accessibility-features.html.  Silteme kórsetiwdegi qátelik: Invalid <ref> tag; name ":9" defined multiple times with different content
  88. ↑ „Use Live Listen with Made for iPhone hearing aids“ (en). Apple Support. 27-aprel 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-oktyabr 2022-jıl.
  89. ↑ „Use Live Listen with Made for iPhone hearing aids“. Apple Inc.. 27-aprel 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-aprel 2016-jıl.
  90. ↑ Heisler. „This was the first iPhone rumor. Ever.“ (en-US). New York Post (8-iyun 2016-jıl). 11-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-oktyabr 2022-jıl.
  91. ↑ Graham. „Apple buffs marketing savvy to a high shine“. USA Today (9-mart 2010-jıl). 24-mart 2007-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-oktyabr 2022-jıl.
  92. ↑ Stieg. „The psychology behind a new iPhone release—and why it's so hard to resist“ (en). CNBC (8-dekabr 2020-jıl). 11-yanvar 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2022-jıl.
  93. ↑ DeNinno. „Forget Fashion: Teens Spend Their Money On Food And Phones“ (en-US). International Business Times (22-may 2014-jıl). 8-fevral 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2022-jıl.
  94. ↑ Bertrand, Marianne (July 5, 2018) (in en). Coming Apart? Cultural Distances in the United States Over Time. https://papers.ssrn.com/abstract=3208730. Retrieved October 20, 2022. 
  95. ↑ Higgins, Tim (January 8, 2022). "Why Apple's iMessage Is Winning: Teens Dread the Green Text Bubble" (in en-US). Wall Street Journal. https://www.wsj.com/articles/why-apples-imessage-is-winning-teens-dread-the-green-text-bubble-11641618009. 
  96. ↑ Nieva. „Google Calls On Apple To Fix Hated Green Bubbles On iMessage“ (en). Forbes. 11-yanvar 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2022-jıl.
  97. ↑ 97,0 97,1 Clover. „iPhone Ownership Among Teens Hits 87%, More Than Double Since 2012“ (en). MacRumors (11-oktyabr 2022-jıl). 12-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-oktyabr 2022-jıl. Silteme kórsetiwdegi qátelik: Invalid <ref> tag; name ":10" defined multiple times with different content
  98. ↑ 98,0 98,1 Hattersley. „How to check an iPhone is unlocked before buying it“ (en). Macworld (22-iyul 2022-jıl). 14-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 14-oktyabr 2022-jıl.
  99. ↑ Farivar. „Unlocking an iPhone“. Macworld (14-noyabr 2007-jıl). 19-mart 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-may 2009-jıl.
  100. ↑ „iPhone 3G Price Decrease Addresses Key Reason Consumers Exhibit Purchase Resistance“. NPD Group (22-iyun 2009-jıl). 26-iyun 2009-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 27-iyun 2009-jıl.
  101. ↑ "Quarter of US iPhones 'unlocked'". January 28, 2008. http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/7214873.stm. 
  102. ↑ „Sim lock laws by country – ChimeraTool help“ (en). ChimeraTool. 11-yanvar 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 14-oktyabr 2022-jıl.
  103. ↑ Fiegerman. „Apple Rolls Out iPhone Trade-In Program Nationwide“. Mashable (1-sentyabr 2013-jıl). 1-sentyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 1-sentyabr 2013-jıl.
  104. ↑ „Here's Why Apple Is Offering An iPhone Upgrade Plan“ (en). Fortune. 8-fevral 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 18-oktyabr 2022-jıl.
  105. ↑ „About genuine iPhone displays“ (en). Apple Support. 5-avgust 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 1-iyun 2021-jıl.
  106. ↑ Chugh. „Screwed over: how Apple and others are making it impossible to get a cheap and easy phone repair“ (en). The Conversation (11-mart 2021-jıl). 22-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2022-jıl.
  107. ↑ Buskirk. „Apple products get low marks in new repairability index“ (en-US). MetroWest Daily News. 20-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2022-jıl.
  108. ↑ „Apple Is Lobbying Against Your Right to Repair iPhones, New York State Records Confirm“ (en). www.vice.com (18-may 2017-jıl). 20-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2022-jıl.
  109. ↑ Macro. „Apple apologises, releases fix for iPhones bricked by Error 53“. Macworld UK (26-iyul 2018-jıl). 19-mart 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-aprel 2021-jıl.
  110. ↑ „iPhone 8 Plus Home/Touch ID Sensor Replacement“ (en). iFixit (13-dekabr 2017-jıl). 20-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2022-jıl.
  111. ↑ „iOS 14.4 Will Introduce Warning on iPhones With Non-Genuine Cameras“ (en). MacRumors (14-yanvar 2021-jıl). 24-may 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 1-iyun 2021-jıl.
  112. ↑ „Is This the End of the Repairable iPhone?“ (en). iFixit (1-iyun 2021-jıl). 26-avgust 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 1-iyun 2021-jıl.
  113. ↑ Adorno. „iFixit praises Apple Self Service Repair program, but says it falls short of Right to Repair goals“ (en-US). 9to5Mac (27-aprel 2022-jıl). 21-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2022-jıl.
  114. ↑ „Apple Fixes Its DIY Repair Stance“ (en). IEEE Spectrum (7-dekabr 2021-jıl). 20-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2022-jıl.
  115. ↑ Cross. „What is App Tracking Transparency and how do you block app tracking?“ (en). Macworld (29-aprel 2021-jıl). 19-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-oktyabr 2022-jıl.
  116. ↑ Bechade. „App Tracking Transparency : tout savoir sur le contrôle du suivi publicitaire d'Apple“ (fr-FR). Numerama (30-aprel 2021-jıl). 19-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-oktyabr 2022-jıl.
  117. ↑ Howley. „What to know about the Apple privacy changes that crushed Facebook parent Meta“ (en-US). Yahoo Finance (3-fevral 2022-jıl). 19-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-oktyabr 2022-jıl.
  118. ↑ Sewell. „Apple Inc.'s Response to Request for Information Regarding Its Privacy Policy and Location-Based Services“ (12-iyul 2010-jıl). 8-dekabr 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-oktyabr 2022-jıl.
  119. ↑ Vance. „iPhone iOS4 GPS Data“. Cellular.Sherlock (9-oktyabr 2010-jıl). 9-oktyabr 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-oktyabr 2022-jıl.
  120. ↑ 120,0 120,1 Keizer. „Apple faces questions from Congress about iPhone tracking“ (en). Computerworld (21-aprel 2011-jıl). 19-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-oktyabr 2022-jıl.
  121. ↑ Rooney, Ben (April 21, 2011). "Apple New Secret Tracking File Neither New Nor Secret". https://www.wsj.com/articles/BL-TEB-2446. 
  122. ↑ Arthur. „iPhone keeps record of everywhere you go“ (en). The Guardian (20-aprel 2011-jıl). 19-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-oktyabr 2022-jıl.
  123. ↑ Allan. „Got an iPhone or 3G iPad? Apple is recording your moves“ (en-US). O'Reilly Radar. 19-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-oktyabr 2022-jıl.
  124. ↑ Valentino-DeVries. „IPhone Stored Location Even if Disabled“ (en-US). WSJ (25-aprel 2011-jıl). 27-sentyabr 2013-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-oktyabr 2022-jıl.
  125. ↑ 125,0 125,1 Elmer-Dewitt. „LocationGate was a "bug," says Apple“ (en). Fortune (27-aprel 2011-jıl). 19-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-oktyabr 2022-jıl. Silteme kórsetiwdegi qátelik: Invalid <ref> tag; name ":8" defined multiple times with different content
  126. ↑ "Influential China TV alleges iPhone exposing 'state secrets'". http://www.beijingnews.net/index.php/sid/223727225/scat/3a8a80d6f705f8cc/ht/Influential-China-TV-alleges-iPhone-exposing-state-secrets. 
  127. ↑ „iPhone Feature Tracks Your Movement, Learns Your 'Home'“ (en). Newsweek (2-may 2014-jıl). 19-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-oktyabr 2022-jıl.
  128. ↑ Waterson. „Your iPhone Knows Exactly Where You've Been And This Is How To See It“ (en-gb). BuzzFeed News (29-aprel 2014-jıl). 23-mart 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-oktyabr 2022-jıl.
  129. ↑ Portnoy. „Apple's Plan to "Think Different" About Encryption Opens a Backdoor to Your Private Life“ (en). Electronic Frontier Foundation (5-avgust 2021-jıl). 18-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2022-jıl.
  130. ↑ Simon. „Apple CSAM detection: Conversation Safety for Messages is coming to the UK“ (en). Macworld (21-aprel 2022-jıl). 20-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2022-jıl.
  131. ↑ Malik. „iOS 15.2 includes Apple's new safety feature for kids in Messages“ (en-US). TechCrunch (9-noyabr 2021-jıl). 20-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2022-jıl.
  132. ↑ Bary. „Android vs. iOS: Are iPhones Really Safer?“ (en-US). Barron's. 11-yanvar 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2022-jıl.
  133. ↑ „Do iPhones get viruses? We bust the myths“ (en). Macworld. 11-yanvar 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2022-jıl.
  134. ↑ Satariano. „Apple Surpasses Exxon as World's Most Valuable Company Before Retreating“. Bloomberg News (10-avgust 2011-jıl). 10-avgust 2011-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 28-may 2017-jıl.
  135. ↑ Clover. „iPhone 14 Pro Max Earns Best Smartphone Display Award, Replacing iPhone 13 Pro Max“ (en). MacRumors (27-sentyabr 2022-jıl). Qaraldı: 11-oktyabr 2022-jıl.
  136. ↑ Stevenson. „Trusted Reviews Awards: The iPhone 12 Pro Max is 2021's Best Camera Phone“ (en). Trusted Reviews (11-oktyabr 2021-jıl). 13-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-oktyabr 2022-jıl.
  137. ↑ „Why does Symbian collapse?“. Pixelstech.net. 20-mart 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 13-iyun 2013-jıl.
  138. ↑ Streitfeld, David (November 17, 2012). "As Boom Lures App Creators, Tough Part Is Making a Living". The New York Times. https://www.nytimes.com/2012/11/18/business/as-boom-lures-app-creators-tough-part-is-making-a-living.html. 
  139. ↑ Siracusa. „Let a million iPhones bloom“. Ars Technica (2-iyul 2007-jıl). 19-mart 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 23-mart 2017-jıl.
  140. ↑ Hackett. „The Initial iPhone SDK“ (en-US). MacStories (15-mart 2018-jıl). Qaraldı: 11-oktyabr 2022-jıl.
  141. ↑ Timmer. „A touch of Cocoa: Inside the original iPhone SDK“ (en-us). Ars Technica (28-iyun 2017-jıl). 13-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-oktyabr 2022-jıl.
  142. ↑ Etherington. „Apple's iPhone 5s And 5c Launch Draws Big Crowds, Including Biggest Ever Line at NYC Flagship Store“. TechCrunch (20-sentyabr 2013-jıl). 1-sentyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 23-mart 2017-jıl.
  143. ↑ „Apple has most loyal smartphone customers in US, study finds“ (en). AppleInsider (29-oktyabr 2021-jıl). 12-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-oktyabr 2022-jıl.
  144. ↑ Hankin. „Three Companies the iPhone Killed“ (en). Investopedia (25-iyun 2019-jıl). 11-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-oktyabr 2022-jıl.
  145. ↑ Amadeo. „Waiting for Android's inevitable security Armageddon“ (en-us). Ars Technica (6-avgust 2015-jıl). 12-mart 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-oktyabr 2022-jıl.
  146. ↑ „Global mobile OS market share 2012–2022“ (en). Statista. 11-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-oktyabr 2022-jıl.
  147. ↑ Guglielmo. „Steve Jobs Knew iPhone Would Be Iconic. More Than 2 Billion Phones Later, He Was Right“ (en). CNET. 18-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-oktyabr 2022-jıl.
  148. ↑ Foresman. „iPhone passes 1 percent goal for 2008, looking good for 2009“. Ars Technica (30-yanvar 2009-jıl). 14-avgust 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-sentyabr 2020-jıl.
  149. ↑ Slivka. „Gartner: iPhone Sales Double in 2009 as Apple Claims Third Place in Smartphone Sales“. MacRumors (23-fevral 2010-jıl). 14-avgust 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-sentyabr 2020-jıl.
  150. ↑ Hempel. „Research in Motion battles BlackBerry's competitors“. CNN Money (17-avgust 2009-jıl). 8-dekabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 4-yanvar 2023-jıl.
  151. ↑ „Top 10 Mobile phones in the US in 2010“ (en). The Independent (24-dekabr 2010-jıl). 4-yanvar 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 4-yanvar 2023-jıl.
  152. ↑ Howse. „Apple Announces Q2 Fiscal Year 2016 Results: iPhone Sales Slowed But Services Gain“. www.anandtech.com. 18-noyabr 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-oktyabr 2022-jıl.
  153. ↑ Snell. „Apple Q2 2016 results: Going down!“ (en-us). Six Colors (26-aprel 2016-jıl). 12-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-oktyabr 2022-jıl.
  154. ↑ „Apple iPhone 3G sales surpass RIM's Blackberry“. AppleInsider (21-oktyabr 2008-jıl). 22-oktyabr 2008-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 22-oktyabr 2008-jıl.
  155. ↑ 155,0 155,1 „Global smartphone shipments by vendor 2009–2022“ (en). Statista (24-avgust 2022-jıl). 12-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-oktyabr 2022-jıl.
  156. ↑ Jordan. „iPhone Average Selling Price Remains Steady Even With Free 3GS Offer“. MacRumors (26-yanvar 2012-jıl). 19-mart 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 6-sentyabr 2012-jıl.
  157. ↑ „Apple Reports Fourth Quarter Results“ (en-US). Apple Newsroom. 27-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 14-noyabr 2023-jıl.
  158. ↑ „iPhone-Verkaufszahlen weltweit bis 2023“ (de). Statista. 14-noyabr 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 14-noyabr 2023-jıl.
  159. ↑ „Apple iPhone market share 2007–2022“ (en). Statista (24-avgust 2022-jıl). 7-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-oktyabr 2022-jıl.
  160. ↑ Chauhan. „Apple Captures 7 Spots in 2021 List for Global Top 10 Smartphones“ (en-US). Counterpoint Research (8-mart 2022-jıl). 8-mart 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-oktyabr 2022-jıl.
  161. ↑ Swingle. „The iPhone 13 and 13 Pro Max were the world's best-selling phones in Q1“ (en-US). Phone Arena (19-may 2022-jıl). 27-sentyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-oktyabr 2022-jıl.
  162. ↑ „Global Smartphone Revenue Hits Record ~$450 Billion in 2021; Apple Captures Highest Ever Share in Q4 2021“ (en-US). Counterpoint Research (25-fevral 2022-jıl). 12-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-oktyabr 2022-jıl.
  163. ↑ Orr. „Apple continuing command of global smartphone profits, and the lead is growing“ (en). AppleInsider (29-sentyabr 2022-jıl). 12-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-oktyabr 2022-jıl.
  164. ↑ Bary. „The 5G iPhone is reigniting the subsidy wars, which is good for Apple and consumers but not mobile carriers“ (EN-US). MarketWatch (17-oktyabr 2020-jıl). 22-iyul 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-oktyabr 2022-jıl.
  165. ↑ „Apple celebrates one billion iPhones“ (en-US). Apple Newsroom. 1-sentyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 18-mart 2021-jıl.
  166. ↑ „iPhone Users Earn Higher Income, Engage More on Apps than Android Users“. Comscore, Inc.. 9-avgust 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 7-iyun 2020-jıl.
  167. ↑ „Want to Appear Rich? Buy an iPhone“. Gizmodo (8-iyul 2018-jıl). 28-may 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 7-iyun 2020-jıl.
  168. ↑ 168,0 168,1 Lovejoy. „iPhone US market share hits all-time high, overtaking Android; dominates global premium sales“ (en-US). 9to5Mac (2-sentyabr 2022-jıl). 12-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-oktyabr 2022-jıl.
  169. ↑ Hardwick. „Apple's U.S. iPhone User Base Overtook Android in June Quarter, Now Accounts for More Than Half of All Smartphones“ (en). MacRumors (2-sentyabr 2022-jıl). 13-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-oktyabr 2022-jıl.
  170. ↑ Kastrenakes. „Apple says there are now over 1 billion active iPhones“ (en). The Verge (27-yanvar 2021-jıl). 3-sentyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 18-mart 2021-jıl.
  171. ↑ „How the old products Apple keeps around are crucial to its success“ (en). Macworld. 12-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-oktyabr 2022-jıl.
  172. ↑ Duprey. „Analyst: Used iPhones Will Significantly Expand Apple's Share in Emerging Markets“. NASDAQ (20-avgust 2020-jıl). 12-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-oktyabr 2022-jıl.
  173. ↑ Kharpal. „Apple begins making the iPhone 14 in India, marking a big shift in its manufacturing strategy“ (en). CNBC (26-sentyabr 2022-jıl). 11-oktyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-oktyabr 2022-jıl.
  174. ↑ John. „Explained: Why iPhones Cost Lot More in India“ (en). TheQuint (19-oktyabr 2020-jıl). 21-oktyabr 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-oktyabr 2022-jıl.
«https://kaa.wikipedia.org/w/index.php?title=IPhone&oldid=98630» saytınan alınǵan