Verkiezingen in Congo-Kinshasa 2023
Verkiezingen in Congo-Kinshasa 2023 | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Vlag van Congo-Kinshasa
| |||||||
Datum | 20 december 2023 | ||||||
Land | Congo-Kinshasa | ||||||
Opvolging verkiezingen | |||||||
| |||||||
|
Op 20 december 2023 werden algemene verkiezingen gehouden in Congo-Kinshasa. Er waren verkiezingen voor de president, voor bijna alle leden van de Nationale Vergadering, voor bijna alle gekozen leden van de 26 provinciale vergaderingen, en - voor het eerst onder de nieuwe grondwet - voor een beperkt aantal gemeenteraden.
Deze verkiezingen zijn de eerste van de vierde verkiezingscyclus onder de grondwet van 2006. In 2024 volgen nog zes verkiezingen, waarvan vijf indirect.
Vanwege gewapende conflicten werden er geen verkiezingen gehouden in de gebieden Kwamouth, Masisi en Rutshuru.
De zittende president Félix Tshisekedi werd op 31 december voorlopig als winnaar uitgeroepen door de Commission Electorale Nationale Indépendante (CENI), met 73% van de stemmen.
Kiessysteem
[bewerken | brontekst bewerken]De president wordt gekozen via een meerderheidsstemming in één ronde.
De 500 leden van de Nationale Vergadering worden op twee manieren gekozen. In kiesdistricten waar slechts één zetel is toegewezen, worden de leden gekozen door middel van een stemming "eerste voorbij de meet". In districten met meerdere zetels worden de leden gekozen via evenredige vertegenwoordiging op een open lijst, waarbij de zetels worden toegewezen volgens de methode met de grootste rest. De evenredige toewijzing van zetels aan de kiesdistricten werd op 15 juni 2023 afgerond. Voor de verkiezingen van 2018 waren er 62 kiesdistricten met één zetel, terwijl de overige 438 zetels werden toegewezen aan kiesdistricten met meer dan één zetel.
Bij de verkiezingen voor de provinciale raden worden dezelfde twee methoden gebruikt. Voor de gemeenteraden bevinden alle leden van een raad zich in één district met meerdere leden en worden ze gekozen via de openlijstmethode.
Kandidaten
[bewerken | brontekst bewerken]Er waren 26 officiële kandidaten:
Actief
[bewerken | brontekst bewerken]- Tony Bolamba
- Jean-Claude Baende
- Martin Fayulu, leider van Engagement for Citizenship and Development
- Marie-Josée Ifoku
- Moïse Katumbi, leider van Ensemble pour la République
- Denis Mukwege, winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede van 2018
- Adolphe Muzito, voormalig eerste minister (2008–2012)
- Enoch Ngila
- Théodore Ngoy
- Radjabho Tebabho Soborabo
- Félix Tshisekedi, ontslagnemend president (2018–heden) en leider van Union pour la démocratie et le progrès social
- Constant Mutamba
- Justin Mudekereza
- Georges Buse Falay
- Rex Kazadi
- Abraham Ngalasi
- Nkema Liloo Bokonzi
- Floribert Anzuluni
- André Masalu
Trokken zich terug
[bewerken | brontekst bewerken]- Franck Diongo , teruggetrokken ten voordele van Moïse Katumbi
- Seth Kikuni, teruggetrokken ten voordele van Moïse Katumbi
- Matata Ponyo Mapon, voormalig eerste minister (2012–2016) teruggetrokken ten voordele van Moïse Katumbi
- Delly Sesanga , teruggetrokken ten voordele van Moïse Katumbi
- Joëlle Bile , teruggetrokken ten voordele van Félix Tshisekedi
- Patrice Mwamba, teruggetrokken ten voordele van Félix Tshisekedi
- Noël Tshiani, teruggetrokken ten voordele van Félix Tshisekedi
Resultaten
[bewerken | brontekst bewerken]Presidentsverkiezingen
[bewerken | brontekst bewerken]Kandidaat | Partij | Stemmen | % | |
---|---|---|---|---|
Félix Tshisekedi | Union pour la démocratie et le progrès social | 13.215.366 | 73,34 | |
Moïse Katumbi | Ensemble pour la République | 3.258.538 | 18,08 | |
Martin Fayulu | Engagement for Citizenship and Development | 960.478 | 5,33 | |
Adolphe Muzito | New Momentum | 201.066 | 1,12 | |
Soborabo Radjabho Tebabho | Congolese United for Change | 70.149 | 0,39 | |
Denis Mukwege | Onafhankelijk | 39.728 | 0,22 | |
Aggrey Ngalasi Kurisini | Onafhankelijk | 37.535 | 0,21 | |
Constant Mutamba | Revolutionary Progressive Dynamic | 36.312 | 0,20 | |
Jean-Claude Baende | Onafhankelijk | 25.651 | 0,14 | |
Delly Sesanga | Teruggetrokken | 17.838 | 0,10 | |
Loli Nkema Liloo Bokonzi | Onafhankelijk | 17.061 | 0,09 | |
Patrice Majondo Mwamba | Onafhankelijk | 15.865 | 0,09 | |
Marie-Josée Ifoku | Onafhankelijk | 15.313 | 0,08 | |
Matata Ponyo Mapon | Leadership and Governance for Development | 14.233 | 0,08 | |
André Masalu Anedu | Onafhankelijk | 14.013 | 0,08 | |
Floribert Anzuluni | Onafhankelijk | 13.750 | 0,08 | |
Noël Tshiani | Onafhankelijk | 9.319 | 0,05 | |
Seth Kikuni | Onafhankelijk | 8.639 | 0,05 | |
Justin Mudekereza Bisimwa | Onafhankelijk | 7.576 | 0,04 | |
Joëlle Bile Batali | Onafhankelijk | 6.954 | 0,04 | |
Franck Diongo | Progressive Lumumbist Movement | 6.800 | 0,04 | |
Tony Bolamba | Onafhankelijk | 6.326 | 0,04 | |
Rex Kazadi Kanda | Onafhankelijk | 5.772 | 0,03 | |
Georges Buse Falay | Onafhankelijk | 5.313 | 0,03 | |
Enoch Ngila | Onafhankelijk | 5.182 | 0,03 | |
Théodore Ngoy | Onafhankelijk | 4.139 | 0,02 | |
Totaal | 18.018.916 | 100,00 | ||
Bron: CENI via RTNC |
Controverse
[bewerken | brontekst bewerken]De Congolese bisschoppen waren echter van oordeel “dat de onregelmatigheden en incidenten door hun omvang en reikwijdte de verkiezingen van 20 december 2023 tot een electorale ramp maken”.[1] De oppositie noemde de verkiezingen “frauduleus”.[2]
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel 2023 Democratic Republic of the Congo general election op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- ↑ (fr) CENCO : « LES ÉLECTIONS DU 20 DÉCEMBRE 2023, UNE CATASTROPHE ÉLECTORALE ». CENCO (19 januari 2024). Gearchiveerd op 23 januari 2024.
- ↑ Congolese president Tshisekedi tot winnaar uitgeroepen, oppositie spreekt van fraude. nos,nl (31 december 2023). Gearchiveerd op 31 december 2023.