Sampi

Sampi

Ͳ ͳ
Informacje podstawowe
Majuskuła	Ͳ, Ϡ
Minuskuła	ͳ, ϡ
Podstawowy alfabet	grecki
Wartość liczbowa	900
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Sampi (σαμπῖ, pisana Ͳͳ lub Ϡϡ) – litera, która występowała w niektórych przedklasycznych wariantach alfabetu greckiego. W greckim systemie liczbowym oznacza liczbę 900.

Pochodzenie

Pochodzenie litery sampi jest nieznane. Mogła ona bądź bezpośrednio, bądź pośrednio rozwinąć się z archaicznej greckiej litery san () pochodzącej od fenickiej litery sade (). Litera sade oznaczała dźwięk zbliżony do s. Jednak litera sampi nie występowała w alfabecie greckim między literami pi i koppa, ale na końcu za literą omega. Dlatego istnieje hipoteza mówiąca, że sampi zostało dołączone do alfabetu greckiego później.

Nazwa sampi nie jest jasna. Być może ma związek z nazwą san. Inną możliwością jest pochodzenie od słów ὡσὰν πῖ hōsan pi „jak pi“), litera ta bowiem graficznie jest podobna do pi.

Użycie jako litery

W niektórych alfabetach jońskich i pamfilskich występuje specjalna litera w postaci lub . Jest to archaiczna alfabetyczna forma sampi, z której później powstała współczesna numeryczna forma sampi. Znak ten występował od VI do V w. p.n.e. w napisach jońskich i od IV do III w. w alfabetach pamfilskich. Występował w miejscach, gdzie w większości dialektów stawiano σσ (ss), a w dialekcie attyckim ττ (tt). Jak wymawiano sampi, nie wiadomo. Pochodzi od zbitki *kj, można więc przypuszczać, że wymowa była zbliżona do /ts/. Przyjmuje się, że później zaczęła przeważać wymowa /ss/. W średniowiecznych rękopisach sampi otrzymało swój dzisiejszy numeryczny kształt (Ϡϡ).

Kodowanie

W Unicode litera jest zakodowana:

Znak	Unicode	Kod HTML	Nazwa unikodowa	Nazwa polska
Ͳ	U+0372	Ͳ lub Ͳ	GREEK CAPITAL LETTER ARCHAIC SAMPI	archaiczna wielka litera grecka sampi
ͳ	U+0373	ͳ lub ͳ	GREEK SMALL LETTER ARCHAIC SAMPI	archaiczna mała litera grecka sampi
Ϡ	U+03E0	Ϡ lub Ϡ	GREEK CAPITAL LETTER SAMPI	wielka litera grecka sampi
ϡ	U+03E1	ϡ lub ϡ	GREEK SMALL LETTER SAMPI	mała litera grecka sampi

W LaTeX-u używa się znacznika:

Znak	LaTeX
$\mathrm {\Sampi}$	\Sampi
$\mathrm {\sampi}$	\sampi

Zobacz też

• lista jednoliterowych skrótów i symboli

Linki zewnętrzne

• Nick Nicholas, Sampi