Przejdź do zawartości

Megality ze Stenness

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Megality ze Stenness[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Państwo

 Wielka Brytania

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

I, II, III, IV

Numer ref.

514

Region[b]

Europa i Ameryka Północna

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1999
na 23. sesji

Położenie na mapie Orkadów
Mapa konturowa Orkadów, po lewej znajduje się punkt z opisem „Megality ze Stenness”
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii
Mapa konturowa Wielkiej Brytanii, u góry znajduje się punkt z opisem „Megality ze Stenness”
Położenie na mapie Szkocji
Mapa konturowa Szkocji, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Megality ze Stenness”
Ziemia58°59′40″N 3°12′25″W/58,994444 -3,206944

Megality ze Stennessneolityczne kamienie znajdujące się w pobliżu wioski Stenness na Orkadach. Razem z innymi podobnymi obiektami tworzą tzw. Serce neolitycznych Orkadów wpisanych na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Megality znajdują się na wyspie Mainland, największej w archipelagu Orkadów, w pobliżu małej wioski Stenness. Położone są na południowym cyplu oddzielającym jezioro Loch of Stenness od Loch of Harray. Ich lokalna nazwa stane-is wywodzi się z języka staronordyckiego i oznacza kamienny przylądek. Na północnym zachodzie w odległości 1,2 km od nich, leży neolityczny kamienny krąg Ring of Brodgar. W tej samej odległości na wschodzie znajduje się z kolei kamienny kopiec Maes Howe. Ponieważ w okolicy jest jeszcze kilka innych neolitycznych kamieni, to sugeruje, że obszar ten miał szczególne znaczenie[1].

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Megality są dość wąskimi kamieniami o grubości około 300 mm z ostro zakończonymi, ukośnymi wierzchołkami. Cztery z nich o wysokości około 5 m tworzyło pierwotnie kamienny krąg złożony z dwunastu kamieni o średnicy 32 m, który otaczał rów i wał ziemi. Po jego północnej stronie znajdowała się kamienna grobla prowadząca do neolitycznej osady Barnhouse, która przylegała do jeziora Loch of Harray. W centrum kręgu, gdzie usytuowane były mniejsze kamienie odnaleziono skremowane kości zwierząt, węgiel drzewny oraz ceramikę. Podobne „palenisko” odkryto również w Barnhouse. Poza kręgiem znajduje się wysoki na 5,6 m pojedynczy kamień. Przeprowadzone w latach 30. XX wieku badania wykazały, że obok niego stał jeszcze co najmniej jeden kamień, którego dziś nie ma[2].

Na podstawie datowania radiowęglowego oszacowano, że wznoszenie megalitów rozpoczęło się około 3100 p.n.e.[2]

W lokalnej tradycji

[edytuj | edytuj kod]

Jeszcze w XVIII wieku sądzono, że megality mają związek z tradycjami i rytuałami odnoszącymi się do nordyckich bogów. Wielu badaczy, którzy przybywali je obejrzeć przy okazji sporządzało ich dokumentację oraz spisywało miejscowe tradycje i wierzenia z nimi związane. W jednym z megalitów zwanym „Kamieniem Odyna”, wywiercono okrągłą dziurę, przez którą miejscowe pary podawały sobie ręce i składały przyrzeczenia. Służył on również innym rytuałom, gdyż wierzono w jego magiczną moc[3].

W grudniu 1814 roku kapitan W. Mackay, który posiadał pole uprawne w pobliżu kamieni, zdecydował się je usunąć ze swojej ziemi, ponieważ ciągle ktoś naruszał jego teren. Kiedy rozbił „Kamień Odyna” wybuchł skandal i oburzenie wśród mieszkańców. Jednakże został zatrzymany dopiero, kiedy zniszczył jeszcze drugi kamień, a inny przewrócił. Ponownie został on postawiony w 1906 roku, jednakże w nie do końca właściwym miejscu[4].

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Caroline Wickham-Jones: Monuments of Orkney. Historic Scotland, 2012. ISBN 978-1-84917-073-4.
  2. a b Stones Of Stenness Circle And Henge. [w:] Historic Scotland [on-line]. historic-scotland.gov.uk. [dostęp 2014-10-11]. (ang.).
  3. Orkneyjar – The Odin Stone. orkneyjar.com. [dostęp 2014-10-11]. (ang.).
  4. Orkneyjar - The Standing Stones of Stenness. orkneyjar.com. [dostęp 2014-10-11]. (ang.).