(50000) Quaoar

(50000) Quaoar
	; Zdjęcie Quaoara wraz z jego księżycem; wykonane przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a
Odkrywca	Chad Trujillo,; Mike Brown
Data odkrycia	4 czerwca 2002
Numer kolejny	50000
Oznaczenie tymczasowe	2002 LM60
	Charakterystyka orbity (2023-09-13)
Przynależność; obiektu	TNO, cubewano
Półoś wielka	43,31 au
Mimośród	0,0395
Peryhelium	41,60 au
Aphelium	45,02 au
Okres obiegu; wokół Słońca	285,1 lat
Inklinacja	7,99°
	Charakterystyka fizyczna
Średnica	ok. 1070 km; 890 ± 70 km
Masa	1,4±0,21 × 1021 kg
Średnia gęstość	2,2 ± 0,4 g/cm3
Okres obrotu	ok. 8,84 h
Albedo	0,127 ± 0,010
Jasność absolutna	ok. 2,42m
Satelity naturalne	1 – Weywot
	Multimedia w Wikimedia Commons

(50000) Quaoar (wym. [kwa-war]^[5]) – duża planetoida transneptunowa z Pasa Kuipera, obiekt typu cubewano^[2]. Okrąża ją księżyc i pierścienie materii.

Odkrycie i nazwa

Został odkryty 4 czerwca 2002 w Obserwatorium Palomar przez Michaela Browna i Chada Trujillo^[1] przy pomocy Teleskopu Samuela Oschina. Otrzymał najpierw oznaczenie prowizoryczne 2002 LM₆₀.

Nazwa pochodzi z kultury Indian ze szczepu Tongva i oznacza pradawne bóstwo stwórcze^[1].

Orbita

Orbita Quaoara nachylona jest do płaszczyzny ekliptyki pod kątem 8,0°. Na jeden obieg wokół Słońca potrzebuje ok. 285 lat, krążąc w średniej odległości 43,3 au od niego. Średnia prędkość orbitalna wynosi ok. 4,5 km/s.^{[potrzebny przypis]}

Właściwości fizyczne

Quaoar ma średnicę szacowaną na ok. 1070 km^[2]. Jego albedo wynosi ok. 0,13, a jasność absolutna to ok. 2,5^m. Średnia temperatura na jego powierzchni sięga ok. 43 K.^{[potrzebny przypis]}

Na powierzchni Quaoara stwierdzono za pomocą badań spektroskopowych obecność lodu wodnego. Planetoida ma czerwonawą powierzchnię. Quaoar jest wystarczająco duży, by w przeszłości posiadać atmosferę. Jego wulkany wyrzucają na powierzchnię lodowe błoto, które zamarza^{[potrzebny przypis]}. Jest jednak zbyt mały, by na stałe zatrzymać substancje lotne, jak metan, tlenek węgla czy azot. W kilka miliardów lat utracił atmosferę, z której pozostały jedynie resztki metanu. Pod wpływem promieniowania kosmicznego metan przekształcił się w długie łańcuchy węglowodorów o czerwonym zabarwieniu^{[potrzebny przypis]}, co nadało powierzchni czerwonawego zabarwienia.

Księżyc i pierścienie

Quaoar ma jeden znany księżyc – Weywot. Został odkryty w 2006 roku. Prowizorycznie został oznaczony jako S/2006 (50000) 1^[1], nazwę otrzymał w 2009 roku. Nazwa księżyca pochodzi od syna bóstwa Quaoara w wierzeniach ludu Tongva^[5]. Średnica księżyca to ok. 81 ± 11 km. Obiega on Quaoara w odległości ok. 13 800 km w czasie ok. 12,26 dni^[4].

W 2023 roku odkryto także pierścienie otaczające Quaoara. Zewnętrzny ma promień 4057 ± 6 km i został odkryty w lutym, wewnętrzny o promieniu 2520 ± 20 km opisano w kwietniu^[6]. Znajdują się one dalej niż granica Roche’a, co jest nietypowe w przypadku gęstych pierścieni, ale dużo bliżej niż orbita Weywota^[7].

Zobacz też

Uwagi

↑ ^a ^b ^c Dotyczy całego układu.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ (50000) Quaoar w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.) [dostęp 2023-09-24]
↑ ^a ^b ^c ^d Wm. RobertW.R. Johnston Wm. RobertW.R., List of Known Trans-Neptunian Objects [online], Johnston’s Archive, 23 lipca 2023 [dostęp 2023-09-24] (ang.).
↑ Distant EKOs, „The Kuiper Belt Electronic Newsletter”, 69, czerwiec 2010, s. 11 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Wm. RobertW.R. Johnston Wm. RobertW.R., (50000) Quaoar and Weywot [online], Johnston’s Archive, 21 września 2014 [dostęp 2020-12-21] (ang.).
↑ ^a ^b NickN. Street NickN., Heavenly bodies and the people of earth: asking the tribe that once owned LA to name a newly discovered moon seemed like the right thing to do. Then things got complicated, „Search”, 4, 19, 2008, s. 34–40 .
↑ C.L.C.L. Pereira C.L.C.L. i inni, The two rings of (50000) Quaoar, „Astronomy and Astrophysics”, 2023, DOI: 10.1051/0004-6361/202346365, arXiv:2304.09237 (ang.).
↑ B.E.B.E. Morgado B.E.B.E. i inni, A dense ring of the trans-Neptunian object Quaoar outside its Roche limit, „Nature”, 614, 2023, s. 239–243, DOI: 10.1038/s41586-022-05629-6 (ang.).

Linki zewnętrzne

Diagram orbity (50000) Quaoar w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
(50000) Quaoar w bazie Minor Planet Center (ang.)
Informacje o Quaoarze i jego księżycu (ang.)

[all-4] Dotyczy całego układu.

[jpldata-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ (50000) Quaoar w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.) [dostęp 2023-09-24]

[johnston-2] Wm. RobertW.R. Johnston Wm. RobertW.R., List of Known Trans-Neptunian Objects [online], Johnston’s Archive, 23 lipca 2023 [dostęp 2023-09-24] (ang.).

[3] Distant EKOs, „The Kuiper Belt Electronic Newsletter”, 69, czerwiec 2010, s. 11 .

[johnstonsarchive-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Wm. RobertW.R. Johnston Wm. RobertW.R., (50000) Quaoar and Weywot [online], Johnston’s Archive, 21 września 2014 [dostęp 2020-12-21] (ang.).

[search-6] NickN. Street NickN., Heavenly bodies and the people of earth: asking the tribe that once owned LA to name a newly discovered moon seemed like the right thing to do. Then things got complicated, „Search”, 4, 19, 2008, s. 34–40 .

[Pereira2023-7] C.L.C.L. Pereira C.L.C.L. i inni, The two rings of (50000) Quaoar, „Astronomy and Astrophysics”, 2023, DOI: 10.1051/0004-6361/202346365, arXiv:2304.09237 (ang.).

[Morgado2023-8] B.E.B.E. Morgado B.E.B.E. i inni, A dense ring of the trans-Neptunian object Quaoar outside its Roche limit, „Nature”, 614, 2023, s. 239–243, DOI: 10.1038/s41586-022-05629-6 (ang.).

[pogr-9] plutoidy, czyli transneptunowe planety karłowate

[odł-10] syfikowane też oddzielnie jako obiekty odłączone

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[6]

[7]

[A]

[B]

Pas Kuipera	Pluton^[A] (Charon) Makemake^[A] Haumea^[A] Quaoar Orkus 2002 MS₄ Salacia Waruna 2002 AW₁₉₇ 2003 AZ₈₄ 2002 UX₂₅ 2004 GV₉ 2005 RN₄₃ Varda Iksjon 2005 UQ₅₁₃ Chaos
Dysk rozproszony	Eris^[A] Gonggong Sedna^[B] 2013 FY₂₇ 2014 UZ₂₂₄ 2018 VG₁₈^[B] 2014 EZ₅₁^[B] 2015 RR₂₄₅ Gǃkúnǁʼhòmdímà 2010 RF₄₃