Autodesk 3ds Max

	Autodesk 3ds Max
Muallif	Autodesk
Ishlab chiquvchi	Autodesk
tashkil topdi:	1990
So‘nggi versiyasi	2018 (2017-yil aprel) / 2017-yil
Operatsion tizim	Microsoft Windows, x86-64 va x86
Yozilgan til(lar)i	ingliz
Status	uch o'lchamli grafika
Litsenziya	bor

Autodesk 3ds Max (avval 3D Studio MAX) — Autodesk kompaniyasi tomonidan yaratilib boʻlingan, animatsiya va uch oʻlchamli grafika yaratuvchi va tahrir qiluvchi toʻliq funksiyali professional dastur. Oʻz ichiga multimediya sohasidagi mutaxassislar va rassomlar uchun eng zamonaviy vositalarni oladi. Windows operatsion tizimlari oilasi tarkibida ishlaydi (ham 32 bitda, ham 64‑bitda). 2014-yil martda dasturning Autodesk 3ds Max 2015 deb nomlangan 17.0 versiyasi ishlab chiqarildi.

Autodesk 3ds Max ikki litsenziyali versiyalarda mavjud: talaba — bepul (Autodesk veb-saytida roʻyxatga olinish kerak), dasturning toʻliq versiyasini taqdim etadi (biroq undan foyda maqsadida foydalanish mumkin emas) va toʻliq (tijorat) versiyasi 2400 yevro evaziga.

Dastur tarixi

Toʻplamning ilk versiyasi 3D Studio DOS nomi ostida 1990-yilda ishlab chiqarilgan. Toʻplam ishlab chiqarilishi ustida dasturchi Gari Yost asos solgan Yost Group mustaqil studiyasi shugʻullanardi. Autodesk boshida faqat toʻplam ishlab chiqarish bilan shugʻullanardi. Maʼnbalarda keltirilishicha Gari Yost oʻsha davrdagi Autodesk yangi loyihalari boʻyicha direktori Erik Lyons bilan muzaokaralardan soʻng oʻz ish joyini tark etgan.

Birinchi toʻrt reliz 3D Studio DOS nomiga ega edi (1990-1994-yillar). Keyin toʻplam Windows NT uchun qayta yozildi va 3D Studio MAX deb qayta nomlandi (1996-1999). Versiya raqamlash qaytadan boshlandi.

2000-2004-yillarda toʻplam Discreet 3dsmax markasi ostida ishlab chiqarilgan, 2005-yildan esa — Autodesk 3ds MAX markasi ostida. Joriy versiyasi Autodesk 3ds MAX 2018 nomiga ega.

3ds Max versiyalarining to'liq ro'yxati:

Versiya	Nomlanishi	Ishlab chiqarilgan yili	Tizim	Tizim darajasi
3D Studio Prototype	THUD	1988	MS-DOS	16-bit x86
3D Studio	THUD	1990
3D Studio 2		1992
3D Studio 3		1993
3D Studio 4		1994
3D Studio MAX 1.0	Jaguar	1996	Windows NT 3.51, Windows NT 4.0	IA-32
3D Studio MAX R2	Athena	1997	Windows 95 va Windows NT 4.0
3D Studio MAX R3	Shiva	1999	Windows 98 va Windows NT 4.0
Discreet 3dsmax 4	Magma	2000	Windows 98, Windows ME, Windows 2000^[1]
Discreet 3dsmax 5	Luna	2002	Windows 2000 va Windows XP
Discreet 3dsmax 6	Granite	2003
Discreet 3dsmax 7	Catalyst	2004
Autodesk 3ds Max 8	Vesper	2005
Autodesk 3ds Max 9	Makalu	2006		IA-32 va x64
Autodesk 3ds Max 2008	Gouda	2007	Windows XP va Windows Vista
Autodesk 3ds Max 2009	Johnson	2008
Autodesk 3ds Max 2010	Renoir	2009
Autodesk 3ds Max 2011	Zelda	2010	Windows XP, Windows Vista va Windows 7
Autodesk 3ds Max 2012	Excalibur / Rampage	2011	Windows XP, Windows Vista va Windows 7
Autodesk 3ds Max 2013	SimCity	2012	Windows XP va Windows 7
Autodesk 3ds Max 2014	Tekken	2013	Windows 7	x64
Autodesk 3ds Max 2015	Elwood	2014	Windows 7 va Windows 8
Autodesk 3ds Max 2016	Phoenix	2015	Windows 7, Windows 8 va Windows 8.1
Autodesk 3ds Max 2017	Kirin	2016	Windows 7, Windows 8， Windows 8.1 va Windows 10
Autodesk 3ds Max 2018	Imoogi	2017	Windows 7, Windows 8， Windows 8.1 va Windows 10

Modellashtirish

3ds Max turli koʻrinishdagi va murakkablikdagi kompyuter uch oʻlchamli modellarni, atrof-muhitdagi real yoki fantastik obyektlarni yaratish uchun barcha zaruriy vositalariga ega. Ishni bajarishda dastur turli xil usul va uslublarni qoʻllaydi, jumladan:

poligonal modellashtirish, tarkibiga Editable mesh (yuzani tahrirlash) va Editable poly (poligon tahrirlaydi) kiradi. Bu eng keng tarqalgan modellashtirish usuli boʻlib, murakkab modellar va oʻyinlar uchun maʼlum modellar yaratish uchun ishlatiladi.
Turli jinsli ratsional B-splaynlar (NURBS) asosida modellashtirish (shuni ta'kidlash lozimki, NURBS modellashtirish 3ds Max dasturida shu darajada oddiyki, undan hozirda hech kim foydalanmaydi);
Bezye yuzalar (Editable patch) asosida modellashtirish — aylanuvchi jismlarni modellashtirishga qulay;
oʻrnatilgan standart kutubxona va modifikatorlarni qoʻllash orqali modellashtirish;
splaynlar (Spline) asosida NURBSning ibtidoiy muqobili Surface modifikatorini qoʻllash orqali modellashtirish;
splaynlar asosida Extrude, Lathe, Bevel, Profile modifikatorlarini qoʻllash orqali modellashtirish yoki Loft obyektlari splaynlari asosida yaratish. Bu metod binolarni modellashtirishda ishlatiladi.

Modellashtirish metodlari oʻzaro bogʻliq holda ishlatilishi mumkin.

Standart "Choynak" (Teapot) obyekti uch oʻlchamli grafikaning oʻziga xos ramziga aylangan.

Particile Systems

Particle Systems (zarrachalar tizimi) — bu kichik oʻlchamli obyektlarning uygʻunligidir. Zarrachalar tizimining qoʻl kelishi mumkin boʻlgan holatlarga yomgʻir, qor, tutun, olov, yulduzli osmon, favvora tomchilari, chaqinlar va boshqa vaziyatlarni modellashtirishni misol qilishimiz mumkin. 8 versiyadan boshlab turli vaziyatlarga qoʻl keladigan 7 ta asosiy zarralar manbasi mavjud:

PF Source (Particile Flow manbai) — zarralar oqimi. Bu zarrachalar oqimi favvora otilishidan raketaning tutunli otilishigacha boʻlgan barcha holatlarni oʻxshatib tasvirlashi mumkin;
Spray (Purkash) — suv purkashi effektining oddiyroq koʻrinishini yaratadi;
Super spray (kuchli purkash) — Spray funksiyasiga qaraganda mukamalroq parametrlarga ega;
Snow (Qor) — yogʻayotgan qorning oddiy effektini yaratadi. Koʻplab parametrlarga ega ;
Blizzard (Dovul) — Snow zarrachalarining mukammalashtirilgan koʻrinishi. Zarrachalarga turli obyektlar shaklini berish mumkin;
PArray yoki Particle Array (Qattiq zarrachalar) — istalgan turdagi zarralarni modellashtirishi mumkin, hattoki portlashni ham;
PCloud yoki Particle Cloud (zarrachalar buluti) — uch oʻlchamli yulduzli maydonlarni, qushlar toʻdasini va baliqlar uyurini tasvirlashga qulay.

Reactor

3ds Max Havok kompaniyasi tomonidan yaratilgan fizik hisoblash mexanizmi Reactorni qoʻllagan. Reactor qattiq jismlar, yumshoq jismlar, matolar va boshqalarni fizik nuqtayi nazardan modellashtirish imkonini berardi. 2012 (14) versiyasidan boshlab Reactor toʻplamdan olib tashlandi.^[2] Uning oʻrniga MassFX moduli keldi.

Hair&Fur

7.5 versiyasidan boshlab 3ds Maxda soch, moʻy, jun, oʻt, tuklar va boshqalarni modellashtira oluvchi Hair&Fur moduli oʻrnatildi.

Vizuallashtirish

Modellashtirilayotgan narsa ishining soʻnggi bosqichi bu vizualizatsiyadir. Bu bosqichdan soʻng obyektning barcha xossalari koʻrina boshlaydi va ish davomida oʻrnatilgan atrof-muhit effektlari namoyon boʻladi. Ungacha esa barchasi juda oddi koʻrinishda koʻrsatiladi (misol uchun, murakkab geometrik shakllar va turli xil effektlar koʻrinmaydi). Yakuniy tasvirni chiqarish uchun vizualizatsiyaning tegishli muduli tanlanadi (VM) va u matematik algoritmlar yordamida tasvirni jonlantiradi. Tasvirning tashqi koʻrinishini hisoblash ishning qiyinligiga qarab soniyadan tortib bir necha oygacha choʻzilishi mumkin. VMlarning koʻpchiligi dasturga qoʻshimcha oʻrnatiladigan alohida dasturlar hisoblanadi.

Vizualizatsiya modullari

Scanline: 3ds Max standart vizualizatori. Ba'zi ilg'or xususiyatlarga ega bo'lgan Global Illumination, Ray Tracing, Radiosity kabi kengaytmalar yillar o'tib Scanlinega. Ko'pchilik funksiyalar unga boshqa vizualizatorlardan o'tgan (mas, RadioRay).
mental ray: Mental Images kompaniyasi tomonidan yaratilgan va 3ds Maxning so'nggi versiyalariga o'rnatilgan. Bu juda ham kuchli vizualizator hisoblanadi
V-Ray: Yuqori sifatli fotorealistik vizualizator. Dasturga plagin sifatida qo'shilgan. Chaos Group kompaniyasining mahsuloti, rus segmentida mashhur. Tez-tez mutaxassislar tomonidan boshqa VM o'rniga ishlatiladi. Dasturning eski versiyalari bilan muvofiqlashgan. Unga "kunduzgi yorug'lik tizimi" o'rnatilgan. Yana ko'plab funksiyalarga ega.
RenderMan: Shu nomdagi vizualizatsiya tizimiga ulanishda qo'l keladi.
FinalRender: Cebas kompaniyasining tashqi vizualizatori. Kuchli vizualizator hisoblanib, imkoniyatlari bilan faqat mental raydan keyin turadi.; Yana quyidagi VMlar mavjud (ular haqida to'liq shu yerda o'qing, rus tilida):
Braziliya R/S; Fryrender; Indigo Renderer; Maksvell Render; LuxRender; Kerkythea; Arion Render; BIGrender; Sunflow; Krakatoa

Video Post (Video Tahrirlash)

Video Post dasturiy moduli tasvirlarni uch oʻlchamli sahnalarda quyidagi grafik effektlarni qoʻllash uchun ishlatiladi:

bir nechta tasvirlarni bittaga birlashtirish orqali kompozitsiya yaratish;
suratlarni filtrlash va koʻplab effektlarni qoʻllash uchun;
turli xil oʻtish animatsiyalarini qoʻllash;
animatsiya ustida amallar.

Surat qayta ishlashdagi filtrlar turlari

Contrast filtri —suratning yorugʻligi va ranglar keskinligini nazorat qiladi.
Fade filtri — surat ranglarini boshqaradi.
Image Alfa filtri — suratning baʼzi alfa-kanal qismlarini niqob yordamida oʻzgartiradi.
Lens Effects filtrlar oilasi:

Flare (Shuʼla) — kamera obyektivi linzasida shuʼla hosil qiladi.
Focus (Yigʻish) — tasvirning fokusini yaratadi.
Glow (Charaqlash) — obyekt atrofi ustida ishlaydi.
Higlight (Yaltirash) — yulduz shaklidagi yaltiroq shuʼlalarni yaratadi.

Negatie filtri — surat rangini rangli negativga oʻtkazadi.
Pseudo Alfa filtri — alfa-kanal shaffofligini yaratadi.
Simple Wipe filtri — suratni sekin yoʻqolishi yoki paydo bolishi imkonini beradi.

Plaginlar

Fayl:Selection of Standard Primitives in 3ds Max 9.png

Dasturda bajarilgan ish

3ds Max turli vazifalarni bajaruvchi plaginlarga ega. Har bir plagin maʼlum ishni bajaradi. Ular yordamida olov, suv, tutun va boshqalarni haqiqiy effektilarini yaratish mumkin. Plaginlar tashqi oʻrnatiladigan modul hisoblanib, 3ds Max dasturidan alohida sotiladi yoki ularni inernetdan bepulga yuklab olish mumkin. Plaginlar maxsus kompaniyalar yordamida yoki qiziquvchi-dasturchilar tomonidan yaratiladi. 3ds Max dasturining qoʻshimcha modullari nihoyatda koʻp boʻlib, hatto dastur standart vositalaridan oʻn barobar oshib ketadi. Plaginlar koʻplab masalarni yechishda yordam beradi, masalan, vizualizatsiya hisob-kitobini tezlashtiradi, obyektlarni modellashtirishni tezlashtiradi. Particle Flow, Cloth FX, Reactor kabi qoʻshimcha modullar shu darajada mashhur boʻlib ketdiki, ularni 3ds Max dasturiga moslashtirishga qaror qilindi, endi ular dasturning bir qismi hisoblanadi. Quyida 3ds Maxning baʼzi plaginlari roʻyxati keltirilgan:

FumeFX — olovning, gulxan uchquning, tutunning va hokazoning fotorealistik effekti.
Feniks FD — olov va tutunni hosil qilish uchun Chaos Groupdan FumeFXning muqobili.
DreamScape — turli xil landshaftlar, togʻlar, osmon, atmosfera effektlari va b.
AfterBurn — osmon, tutun, porlash va b.ning fotorealistik effektini beradi.
GrowFX .— istalgan turdagi oʻsimliklarni yaratadi. Yaratilgan har bir oʻsimlikni jonlantirish mumkin.^[3]

MAXScript

MAXScript — 3ds Maxga oʻrnatilgan makrodasturlash tili boʻlib, foydalanuvchilarga quyidagi imkoniyatlarni beradi:

*.ms turdagi fayllarda saqlanuvchi skriptlarni yaratish;
*.mcr turdagi fayllarda saqlanuvchi makroslarni yaratish;
shaxsiy modullarni yozish;
OLE mexanizmi shaʼfeligida Windows dasturlari bilan maʼlumot almashinish;
foydalanuvhi bajaradigan barcha harakatlarni avtomatik yozib olish.

Sh. qarang

Havolalar

Rasmiy sayt: Autodesk kompaniyasi (Inglizcha)
Rus Autodesk (Wayback Machine saytida 2013-04-03 sanasida arxivlangan)

Adabiyot

Келли Мэрдок. Autodesk 3ds Max 2013. Библия пользователя. М.: «Диалектика», 2013.
Келли Мэрдок.. 3ds Max 2012. Библия пользователя. М.: «Диалектика», 2012.
Стефани Рис. Анимация персонажей в 3D Studio MAX, оригинал Анимация персонажей в 3D Studio MAX. Издательство BOOKS, 2009. — 450 стр.
Shamms Mortier, Autodesk 3ds Max 9. 3d Studio Max 9:— M. : Nashriyot uyi "Dialectics", 2007. — 384 p. Il. ISBN 978-5-8459-1215-2
Кулагин Б. Ю, Яцюк О. Г.. 3ds Max в дизайне среды, 1-е издание, C.: «БХВ-Петербург», 2008 — 976-bet.
Сазанов Е.А. Архитектурная визуализация в программе Autodesk 3ds Max 2015. Омск, 2016. — ISBN 978-5-93204-887-0.
Швембергер С., Щербаков И., Горончаровский В.. 3ds Max: художественное моделирование и специальные эффекты. C.: «БХВ-Петербург», 2006 — 320-bet.

[1] ttp://www.pcauthority.com.au/Review/17001,3ds-max-4.aspx

[3ds_Max_2012:_назад_в_будущее-2] 3ds Max 2012: назад в будущее | Программное обеспечение — 3DNews — Daily Digital Digest

[3dnews-3] Энциклопедия плагинов для 3ds Max

[1]

[2]

[3]