Terry Pratchett

Terry Pratchett
(2012) Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Terence David John Pratchett
Jaiotza	Beaconsfield, 1948ko apirilaren 28a
Herrialdea	Erresuma Batua
Lehen hizkuntza	ingelesa
Heriotza	Broad Chalke, 2015eko martxoaren 12a (66 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza: posterior cortical atrophy (en) Alzheimerra
Familia
Ezkontidea(k)	Lyn Purves (en)
Seme-alabak	ikusi Rhianna Pratchett
Hezkuntza
Heziketa	John Hampden Grammar School (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	idazlea, eleberrigilea, kazetaria, gidoilaria, zientzia-fikzio idazlea, haur literaturaren idazlea eta autorea
Lan nabarmenak	ikusi Good Omens (en) Nation (en) Discworld (en)
Jasotako sariak	ikusi Britainiar Inperioko Ordenaren ofiziala  (1998) Margaret Edwards Award  (2011) : The Amazing Maurice and His Educated Rodents (en) , The Wee Free Men (en) , A Hat Full of Sky (en) , Going Postal (en) , The Colour of Magic (en) , Guards! Guards! (en) , Equal Rites (en) , Mort (en) , Small Gods (en) Bollinger Everyman Wodehouse Prize  (2012) : Snuff (en) Carnegie Medal  (2001) : The Amazing Maurice and His Educated Rodents (en) Locus Award for Best Fantasy Novel  (2008) : Making Money (en) Edward E. Smith Memorial Award  (2009) Knight Bachelor  (2008ko abenduaren 31) Geffen Award  (2014) Ignotus Award for Best Foreign Novel  (2011) : Nation (en) Eleanor Farjeon Award  (2015) Andre Norton Award  (2011)
Influentziak	P. G. Wodehouse, Gilbert Keith Chesterton, Lloyd Alexander, Jack Vance eta Tom Sharpe
Genero artistikoa	fantasia fantasy comedy (en)
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	ateismoa
terrypratchettbooks.com

Sir Terence David John "Terry" Pratchett (Beaconsfield, Buckinghamshire, 1948ko apirilaren 28a - Broad Chalke, Wiltshire, 2015eko martxoaren 12a) fantasia eta zientzia fikziozko idazle ingelesa izan zen. Haren lanik ezagunenak Discworld sailekoak dira.

Berak Idatzitako 90 liburuak 37 hizkuntzetara itzuli dira, guztira 70 milioi liburu saldu direlarik.

1998. urtean Britainiar Inperioaren Ordenaren Ofizial izendatu zuten literaturari egindako ekarpenengatik, hurrengo urtean Warwickeko Unibertsitatean Literaturan Doctor Honoris Causa eta 2001 urtean izendapen berdina Portsmoutheko unibertsitatean. 2009. urtean Britaniar Inperioaren Ordenaren Zaldun bihurtu zuten.

2007. urtean Terry Pratchettek Alzheimer goiztiar mota bat jasaten zuela iragarri zuen. Aurrerago Alzheimer's Research Trust erakundeari funtsezko diru emaria egin zion eta BBCko programa batean Alzheimerrekin izan zituen bizipenak kontatu zituen. 2015eko martxoaren 12an zendu zen, 66 urte zituela. Bere Twitter kontu ofizialean honako hau zabaldu zen:

«

- AZKENEAN ERE, SIR PRATCHETT, ELKARREKIN IBILI BEHAR DUGU Terry Heriotzaren besotik heldu zen eta basamortu beltzera zeramaten ateak zeharkatu zituen, amaierarik gabeko gauean. The end.

»

Lanak

Discworld saila

Pratchettek 1983. urtean hasi zuen Discworld saila, fantasiazko unibertso bat. Sail honek azpisailak ditu eta zenbait banakako istorio ere. Denak mundu berdinean garatzen badira ere kronologikoki gertatzen dira eta hainbat eszenatoki desberdinetan dihardute hala nola Unibertsitate Ikusezinean, Ankh-Morpork hirian edo Discworldeko edozein kontinente, herrialde edo eskualdetan.

Discworld mundua laua da eta lau elefante erraldoien bizkarren gainean doa, Great A'Tuin dortokatzarrak espazioan igerian doala daramatza laurak bere oskol gainean espazioan zehar.

Nobela hauek gure munduren parodia hutsa dira hainbat gai jorratuz: pelikulak, egunkarien argitaratzea, rock and rolla, erlijioa, filosofia, aitzinako Grezia, Egiptoko historia, Golfoko guda, unibertsitateen politika...

Hauek dira nobelak atera ziren heinean adieraziak:

Zk.	izenburua	Argiraldi data	Pertsonai nagusiak/gaia
1	The Colour of Magic	1983	Rincewind
2	The Light Fantastic	1986	Rincewind
3	Equal Rites	1987	Sorginak
4	Mort	1987	Heriotza
5	Sourcery	1988	Rincewind, Magoak
6	Wyrd Sisters	1988	Sorginak
7	Pyramids	1989	Jainkoak
8	Guards! Guards!	1989	Ankh-Morporkeko guardiak, Dragoiak
9	Faust Eric	1990	Rincewind
10	Moving Pictures	1990	Magoak, Zinema
11	Reaper Man	1991	Heriotza, Magoak
12	Witches Abroad	1991	Sorginak
13	Small Gods	1992	Jainkoak
14	Lords and Ladies	1992	Sorginak, magoak
15	Men at Arms	1993	Ankh-Morporkeko guardiak
16	Soul Music	1994	Heriotza, Magoak
17	Interesting Times	1994	Rincewind, Magoak
18	Maskerade	1995	Sorginak, Ópera
19	Feet of Clay	1996	Ankh-Morporkeko guardiak, Golem
20	Hogfather	1996	Heriotza, Magoak, Gabonak
21	Jingo	1997	Ankh-Morporkeko guardiak
22	The Last Continent	1998	Rincewind, Magoak, Australia
23	Carpe Jugulum	1998	Sorginak, Banpiroak
24	The Fifth Elephant	1999	Ankh-Morporkeko guardiak
25	The Truth	2000	Ankh-Morporkeko guardiak, Egunkaria
26	Thief of Time	2001	Heriotza, Historiaren monjeak
27	The Last Hero	2001	Rincewind, Ankh-Morporkeko guardiak, Jankoak, Magoak
28	The Amazing Maurice and his Educated Rodents	2001
29	Night Watch	2002	Ankh-Morporkeko guardiak, Historiaren monjeak, Denboran zehar bidaiak
30	The Wee Free Men	2003	Tiffany Aching
31	Monstrous Regiment	2003	Ankh-Morporkeko guardiak, Feminismoa
32	A Hat Full of Sky	2004	Tiffany Aching, Sorginak
33	Going Postal	2004	Moist von Lipwig, Posta
34	Thud!	2005	Ankh-Morporkeko guardiak
35	Wintersmith	2006	Tiffany Aching, Sorginak, Jainkoak
36	Making Money	2007	Moist von Lipwig, Banketxeak
37	Unseen Academicals	2009	Rincewind, Magoak, Futbola
38	I Shall Wear Midnight	2010	Tiffany Aching
39	Snuff	2011	Ankh-Morporkeko guardiak
40	Raising Steam	2013	Moist von Lipwig, Ankh-Morporkeko guardiak
41	The Shepherd's Crown		Tiffany Aching

Discworldeko beste liburuak

Pratchettek beste zenbait liburuen idazten lagundu zuen Discworld unibertsoan oinarrituak naiz eta ohiko nobelak ez izan, hala nola The Discworld companion entziklopedia modukoa, Nanny Ogg's Cookbook (Tata Oggen errezeta liburua), The Pratchett Portfolio, ¡¡Where's My Cow?¡ umeentzako liburua, The Science of Discworld lau aleetan banatuta eta beste asko.

Beste lanak

Helduentzako idatzi zituen lehenengo bi nobelak The Dark Side of the Sun (1976) eta Strata (1981) izan ziren. Gerora, Pratchettek Discworldeko liburuak eta haurrentzako liburuak idatzi zituen bi salbuespenekin: Good Omens (1990), Neil Gaimanekin batera idatzita eta Nation (2008), gazteentzako nobela.

Good Omensen ondoren, Pratchett Larry Nivenekin hasi zen lanean Rainbow Mars izeneko liburu batean; Nivenek azkenean bere kabuz bukatu zuen arren Pratchetten zenbait ideia mantendu zituela adierazi zuen epilogoan.

Pratchettek Stephen Baxterekin elkarlanean The Long Earth, mundu paraleloei buruzko nobela idatzi zuen, 2012an argitaratuz. Serie honetako nobelak dira: The Long Earth, The Long War, The Long Mars, The Long Utopia eta pentalogiaren azkena den The Long Cosmos.

2012an Pratchetten fikziozko istorio laburrak argitaratu ziren A Blink of the Screen izenburupean eta 2014an antzeko lan bat ez-fikzioarekin A Slip of the Keyboard izenekoa

Haur eta Gazte literatura

The Carpet People izan zen bere lehen liburua, 1971ean argitaratua eta haurrentzako idatzia izan zen.

Truckers (1988) Nome gazteentzako trilogiaren lehen alea izan zen, gerora Diggers (1990) eta Wings (1990) etorri ziren. Aurrerago Johnny Maxwell trilogia idatzi zuen: Only You Can Save Mankind (1992), Johnny and the Dead (1993) eta Johnny and the Bomb (1996).

Nation (2008) izan zen gazte literaturara itzultzeko aukera eta jarraian Dodgers (2012) eta Jack Dodger's Guide to London (2013) argitaratu ziren.

2014ean Dragons at Crumbling Castle, Pratchettek idatzi eta Marcos Hayak marraztutako ipuin antologia izan zen azkena.

Egokitzapenak

Discworld liburu batzuk komiki moduan argitaratu dira. Beste zenbait, pelikulak egiteko moldakuntza lanak egin dira eta eskubideak saldu , naiz eta oraindik data zehatzik ez izan filmatzeko. Interneten Discworlden oinarritutako on-line jokoa aurkitu daiteke fan talde batek sortua. 14 abestiz osatutako albuma ere bada Dave Greensladek osatua.

Irratiz zenbait nobela entzun ahal izan ziren, batzuk serie moduan eskainiak eta beste batzuk ordubeteko dramatizazioan.

Telebistan marrazki bizidun eta animazio serie bihurtu dira Pratchetten lanak eta, naiz eta eskarmentu txarra izan zuen Hollywoodeko zinemagileekin, telebistarako luzemetraia egitea onartu zuen Vadim Jean zuzendaria eta Rod Brown produktorea gogo biziz eta kooperatibo ikusi zituenean.

Taula gainean antzeztu dira 15 nobela, askotan Pratchettek berak lagunduta.

Azkenik rol jokoa ere bada, bideo-jokoak eta mahai jolasak.

Kanpo estekak

• (Ingelesez) Terry Pratchetten web ofiziala
• (Ingelesez) Fantasticfiction (bibliografia)
• (Ingelesez) Terry Pratchett books

• Datuak: Q46248
• Multimedia: Terry Pratchett / Q46248