FN FAL

FN FAL
FN FAL
Upotreba
U službi	1954 - do danas
Korisnici	Belgija
Proizvodnja
Proizvođač	FN Herstal
Broj proizvedenih primjeraka	oko 2 miliona
Varijante	vidi Verzije
Opis oružja
Težina	4.3 kg
Dužina	1.090 mm
Dužina cijevi	533 mm
Kalibar	7.62x51 NATO
Domet	400-600 m
Spremnik municije	20, 30 metaka
Brzina paljbe	650-700 metaka/min
Brzina zrna	375 m/s

FN FAL ili Fusil Automatique Léger (laka automatska puška) je jedna od najpoznatijih automatskih pušaka u svijetu i jedna od prvih automatskih pušaka u NATO-u.

Razvoj

Razvoj FAL puske počeo je odmah nakon završetka Drugog svjetskog rata i prvi prototip je napravljen 1947. godine u kalibru 7.92x33 mm. Na čelu konstruktorskog tima se nalazio Dieudonne Saive koji je u isto vrijeme radio i na projektu razvoja puške za puščani metak pune snage iz kojeg će nastati FN 49. To je i jedan od razloga što su puške mehanički prilično slične. Na zahtjev Velike Britanije FN je razvio prototip u kalibru 280 British a kasnije i Belgija usvaja isti kalibar. Za potrebe testiranja britanske vojske proizveden je bullpup prototip u kalibru 280 British.

1950. puška je demonstrirana u SAD-u zajedno sa britanskom EM-2 i na zahjtev Amerikanaca razvijen je model u kalibru 7.62x51. Iste godine Britanci usvajaju EM-2 kao pušku koja će naslijediti Lee Enfield, ali naredna vlada 1952. poništava tu odluku i usvaja 7.62x51 kao kalibar koji će biti univerzalan kod svih NATO članica. Pod uticajem SAD i ostale zemlje usvajaju 7.62x51 a FN prekida sa razvojem puške u ostalim kalibrima. To je ujedno i najveći nedostatak puške, jer je razvijana za metak manje snage, dok se 7.62x51 pokazao kao suviše jak naročito kod automatske paljbe.

U konstrukcionom pogledu, gasni sistem je vrlo sličan sovjetskom SVT-40 dok je bravljenje vrlo slično SKS-u ili francuskom MAS-49. Interesantan je regulator gasova koji omogućava podešavanje zavisno od uslova korištenja i municije. Postoje dva osnovna tipa sanduka: metrički i inch. Metrički su daleko češći i razlika je u dizajnu okvira za municiju. Inch sanduci su korišteni kod britanske, kanadske, australijske i malezijske verzije FAL i okviri se razlikuju po debljem prednjem usadniku. Puške sa inch sanducima mogu da koriste i metričke okvire. Standardni kapacitet okvira je 20 metaka dok se rjeđe nalaze okviri od 30 metaka ili doboši od 50 metaka. Commonwealth standard je bio 8 okvira, iako su u praksi vojnici često nosili samo četiri zbog težine municije. Commonwealth puške su najčešće imale isključivo poluautomatski režim paljbe a Kanađani su razvili puškomitraljez sa težom cijevi, koji se nije pokazao kao uspješan dizajn i relativno brzo je napušten.

Preko 90 zemalja je imalo FN FAL u naoružanju, a interesantno je da se u Zapadnoj Njemačkoj zadržao jako kratko zbog odbijanja FN-a da dozvoli licencnu proizvodnju u Njemačkoj. Njemci su već početkom 1960tih prešli na Heckler & Koch G3.

Verzije

Sturmgewehr 58

Sturmgewehr 58 (StG 58) je automatska puška koju je pod licencom proizvodio austrijski Steyr-Daimler-Puch i bila je standardna puška u austrijskoj vojsci od 1958. do 1977. godine.

FN FAL je odabran u izboru s američkom puškom AR-10 i španskom CETME. Austrijska verzija ima sklopivi dvonožac i plastične dijelove umjesto drvenih kako bi joj se smanjila težina.

FN verzije

LAR 50.41 & 50.42 - Poznata još kao i FALO što je skraćenica od Fusil Automatique Lourd ima težu cijev kako bi obavljala ulogu puškomitraljeza. U kanadskoj vojsci nosi oznaku C2A1, kasnije je zamijenjena FN Minimi puškomitraljezom koji nosi oznaku C9. Također je korištena i u australijskoj vojsci pod oznakom L2A1, izbačena je iz upotrebe u mnogim zemljama zbog zaglavljivanja metaka prilikom rafalne paljbe.
FAL 50.61 - Verzija s preklopivim kundakom i standardnom dužinom cijevi.
FAL 50.62 - Padobranska verzija s dužinom cijevi 458 mm i preklopivim kundakom.
FAL 50.63 - Verzija kratkom cijevi od 406 mm, preklopivim kundakom namijenjena belgijskim padobrancima.
FAL 50.64 - Standardna dužina cijevi, izrađena dijelom od aluminijskih legura.
FAL OSW (DSA-58 OSW) - Padobranska verzija s kratkom cijevi od 330 mm.

Upotreba

Argentina

Argentinska vojska je uvela u upotrebu FN FAL 1955. dok je lokalna proizvodnja trajala od 1960. do 1990tih. Argentinci su razvili FALMP III verziju kalibra 5.56 mm. Verzija FARA 83 je izbacila FN FAL iz upotrebe s kojom ima dosta sličnosti. Argentina je koristila FAL pušku tokom Foklandskog rata protiv V. Britanije.^[1]

Brazil

FN FAL u brazilskoj vojsci se pojavila 1954. godine, testiranja su vršena od 1958. do 1962., a uvedena je u operativnu upotrebu 1964. pod oznakom M964. Brazilska firma IMBEL je proizvodila FN FAL po licenci, kasnije je razvijena nova automatska puška IMBEL MD u kalibru 5.56 mm.

Velika Britanija i Commonwealth

1954 britanska vojska je uvela u operativnu upotrebu domaću verziju FAL puške poznatu kao L1A1, koju su pored V. Britanije uveli u upotrebu Australija, Kanada, Indija i druge članice Commonwealth-a.

Njemačka

Njemci su svoje prve FAL-ovke dobili krajem 1955. godine. Prvobitno ih je koristila graničarska služba, dok je kasnije uvedena u Bundeswehr pod oznakom G1. Nakon kratkog vremena su povučene iz upotrebe i prodane Turskoj.