Taginae Muharebesi
| Taginae Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Gotlar Savaşı | |||||||
 Ostrogotlar Kralı Totila | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Bizans İmparatorluğu | Ostrogotlar Krallığı | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Narses | Ostrogotlar Kralı Totila | ||||||
| Güçler | |||||||
|
20.000 ila 25.000 asker 5,000 Lombard 3,000 Heruli 400 Gepid[1] | 15.000 asker[2] | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Bilinmiyor. Az sayıda. | yak. 6 000 ölü[3][4] | ||||||
Taginae Muharebesi veya Busta Gallorum Muharebesi, Temmuz 552 meydana gelen Doğu Roma İmparatorluğu generali Narses İmparator I. Justinianus namına Ostrogotlar Krallığı'nın kralı Totila'yı mağlup etmiştir. Bu muharebede Ostrogotlar Krallığı Kralı Totila öldürülmüştür. Bu muharebe Gotlar Savaşı (535-554)'nın en sondan bir önceki büyük muharebesiydi.
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Bizans İmparatoru I. Justinianus 549'dan beri 535'te başlayan Gotlar Savaşı'ni sona erdirip İtalya'ya tamamen Bizans İmparatorluğu'na bağlamak hedefiyle bir büyük orduyu İtalya'ya göndermeyi planlamakta idi. 440-551 yıllarında tedricen Adriyatik Denizi sahillerinde olan Salona şehrinde 20,000-25,000 askerden oluşan bir büyük Bizans ordusu toplanmıştı. Bu orduda Bizans ordusuna dahil olan profesyonel askerî birlikler yanında özel olarak toplanmış paralı asker olarak Lombardlar (yak. 5,000), Heruliler (yak. 3,000), Gepidler (yak.400) ve diğer barbar kavimlere mensup askerlerden oluşan birlikler de bulunmaktaydı. Bu orduya komuta etmek üzere İmparatorluk Vekilharcı (cubicularıus) olan Ermeni asıllı bir saraylı hadım olan Narses 551 yılı ortalarında tayin edilmişti. 552 ilkbaharında bu ordu yürüyüşe geçerek İtalya'ya girdi ve Adriyatik Denizi sahillerinden güneye Ancona'ya kadar ilerledi. Buradan bu ordu kara içerisine yönelerek Ancona-Roma antik Romalı yolu olan Via Flamınia'yi takibe başladı ve hedefleri Roma idi.[5]
Muharebe
[değiştir | kaynağı değiştir]
Ostrogotlar Kralı Totila Via Flamina üzerinde kontrol sağlamıştı, Bu yol üzerinde Narses'in Bizanslılar ordusunun Roma yönünde gitmekte olduğu haberi hemen Totila'aya yetişmişti. Ostrogot Kralı Totila ordusu başında Roma yönünden gelerek bu yolda doğudan ilerlemeye başlamış olan Bizans ordusunu Taginea (modern "Gualdo Tadino", Perugia ili, Umbria) Ostrogotlar ordusu ile karşıladı. Ostrogotlar ordusu ilerleyen Bizanslılar ordusundan sayıca küçüktü; onun için Ostrogotlara hemen savaşa girmediler. Totila en iyi generallerinden olan Teya'nın 2,000 kişilik bir takviye birliği ile ana Ostrogot ordusu ile birleşmek için yolda olduğu haberi de Totila'ya gelmişti.
İki ordu arasında karşılıklı haberciler vasıtasıyla görüşmeler yapılmaya başlandı. Totila bir barış anlaşması müzakerelerini hazırlanmak için çarpışma yapılmadan bir hafta ara verilmesini teklif etti. Narses bunun bir aldatmaca olduğunu ve Totila'nın bunu daha önce kullanıp ateşkes beklemesi sırasında birden hiç beklenmedik bir anda bir taarruza geçtiğini öğrenmişti. Onun için Totila'nın bu teklifini reddetti.
Narses'in Bizanslılar birliklerinin toplamı sayıca Ostrogot ordusundan daha büyük olmakla birlikte, Narses ordusunu güçlü bir savunma düzenine soktu. Ordunun merkezinde büyük sayıda atlarından indirilmiş piyade olarak yoğun mızraklı falanks düzeninde paralı barbar kavim savaşçı birlikler (Lombardlar, Heruliler, Gepidler vb) hazırlatmıştı. Bunların dış tarafında Bizanslı birlikler yerleştirmişti. Narses'in bu çeşit hat düzeni kurması askeri tarihçiler tarafından bu barbar kavimlerden paralı asker savaşçılarının kaçmalarını önlemek nedeni olduğu iddia edilmektedir. Narses muhafızları ile Bizans sol kanadında idi. Sağ ve sol kanatlara ise 4.000'er kişilik toplam 8.000 piyade okçular birlikleri koymuştu.
Totila önce Narses'in hatlarının arkasına giden tek yola hakim olan bir küçük tepeyi ele geçirip buradan Bizanslıların arkasına geçebilmeyi planlamakta idi. Fakat Narses çok yoğun olarak düzen almış 50 kalkanlı mızraklı Bizanslı piyade birliğini bu ufak tepeyi savunmaya gönderdi ve bu birlik tepenin Ostrogot süvarilerinin ellerine geçmesine onların defalarca yaptıkları atlı hücumlara başarı ile direnme gösterip engel oldu.
Bu sefer Ostrogotlar Kralı takviye birliklerinin muharebe meydanına gelmelerini sağlamak için çarpışmaya başlamayı geciktirici taktikler uygulamaya başvurdu. Narses'e bir barış sağlanması için müzakerelere girmeye hazır olduğunu bildirdi ve bir barış bayrağı altında Bizans komutanı ile görüşmeye başladı. Bir gün bekleyip müzakereleri ertesi gün açma teklifi yaptı. Bizans komutanı Narses Totilla'nın bu geciktirme ve sonra birden sürpriz olarak taarruza başlama taktikleri uyguladığından haberdardı. Bunun için Narses bu gecikmeyi kabul etmedi ve görüşmeler yapılmakta iken Bizanslı birliklerin devamlı hazır tutulmalarını emretti. Bu sefer Ostrogotlar kralı iki ordu arasında bulunan boş meydanda teke tek çarpışma yapılmasını teklif etti. Ostrogotların tek savaşçısı olan bir Bizans ordusu kaçkını olan Coccas'nin kendine meydan okuyabilecek herhangi bir Bizanslı ile teke tek savacağını bildirdi. Coccas çok iri cüsseli, çok güçlü, hiç insafsız bir savaşçı olarak Ostrogotlar arasında isim yapmıştı. Bizanslılar arasında Narses'in muhafızlarından olan bir Ermeni asıllı Anzalas bu Ostrogotlar şampiyon savaşçısına meydan okudu. Coccas Anazlas'a karşı hemen hücuma geçti; Anzalas son ana kadar onu karşılar pozda ayakta durdu. Ama Anzalas son anda bir boğa güreşçisi gibi yan dönerek Coccas'ın hücumunun boşa gitmesine neden oldu ve yanından geçmeye zorlanan Coccas'ı salladığı kılıç darbesi ile yaraladı.
Bu teke tek savaşın son ermesine rağmen beklediği takviyelerin daha yetişmediğini gören Ostrogotlar Kralı muharebenin başlangıcını geciktirmek için diğer bir taktik uygulamaya koyuldu. Altın yaldızlı zırhı ile imparatorluk moru renkli ışıl ışıl şaşaalı giysileri giyinmiş bir halde büyük bir at üzerinde iki ordu arasında bulunan meydana girdi. Gayet zor oldukları bilinen binicilik gösterileri yapmaya başladı. Atı ile tam bir daire etrafında dönme; geri geri gösteri yürümesi; geri geri koşu; şaha kaldırıp ilerleme; mızrağını yükseklere atıp düşürmeden tutma vb gösterilerini her iki ordu mensupları şaşırarak izlediler. Totila binicilik gösterisi sona erdikten sonra kendi hatlarına atını dörtnala koşturarak döndü ve giysilerini değiştirip savaş için zırhlı elbisesini giydi. Taya'nın getirdiği takviyeler Ostrogotlar savaş hatlarına erişmiş ve savaş düzenine girmişti.
Fakat Totila bu sefer yeni bir şaşırtıcı harekette bulundu. Hat düzeninde bulunan askerlerini öğle yemeği yemek üzere hat gerisine çağırdı. Bizans komutanı Narses bunu bir aldatmaca olduğunu düşünüp kendi askerlerine yiyecek kumanyalarını hat düzeni hiç bozmadan yemeleri için izin verdi.
Fakat herkes yemek yemekte iken birden Totila Ostrogotlar süvarilerine Bizanslıların orta cephesine hiç gecikmeden hücuma başlamalarına emir verdi. Daha sonraki askeri tarihçiler bir düşmanın en güçlü cephesine gayet hızlı süvari ile hücumun bir askeri hata olduğunu ifade etmişlerdir. Totila'nın bu emri vermesine en uygun nedenin eğer Ostrogotlar süvarileri merkezdeki Bizanslılar arasına girebilirlerse Bizanslıların iki kanadında bulunan piyade okçularının bu karışık askerler grubuna ok hücumu yapmaktan kaçınacaklarını düşündüğü idi. Narses bu hücumu beklemekteydi ve okçularının Ostrogot süvarilerinin taarruza geçtiği merkeze doğru ve süvarileri ve atlarını öldürecek şekilde nişan almalarına emir verdi.
Ostrogot süvarileri ortadan hücumları sırasında her iki kanattan gelen Bizanslılar okları dolayısıyla büyük zayiata uğradı ve süvari taarruzu durmak zorunda kaldı. Bundan sonra muharebenin gelişmesi ve ne kadar uzun olduğu hakkında elde bilgi bulunmamaktadır. Ama akşam başlamaktayken Bizans komutanı Narses ordusuna genel taarruz emri verdiği ve bunun üzerine Ostrogotlar hatlarının kırıldığı Ostrogot savaşçılarının savaşta hiç düzensiz kaçtığı bildirilmiştir. Bu muharebede Ostrogotlar 6.000'den daha çok sayıda ölü zayiat vermişlerdir. Bu öldürülenler arasında Ostrogotlar Kralı Totila da bulunmaktaydı. Totila'nın Bizanslıların bu genel taarruzu sırasında bir Gepid asıllı piyade mızrakçı Asbad'ın mızrak darbesi ile öldürüldüğü çok muhtemeldir.
Sonuç
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Helmolt, Hans Ferdinand (1907). Battles The World's History: Central and northern Europe (İngilizce). Londra.
- ^ Richard Ernest Dupuy, Trevor Nevitt Dupuy (1970). The encyclopedia of military history. New York.
- ^ Taginae Muharebesi'nde Ostrogotlar Kralı Totila Gepid asıllı mızrakçı Asbad tarafından öldürülmüştür.
- ^ Gibbon, Edward (1830). The History of the Decline and Fall of the Roman Empire, Cilt3 (İngilizce). Philadelphia.
- ^ J. Norwich, Byzantium: The Early Centuries, Londra:Penguin s. 251
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bury, J. B. (1923) History of the Later Roman Empire [1]2 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce)
- Wolfram, Herwig (2001), Die Goten, Munih: 4. Auflage. (Almanca)
- Boss, Roy (1993) Justinian's Wars : Belisarius, Narses and the Reconquest of the West, Stockport, (İngilizce)
- Haldon, John, (2008) The Byzantine Wars, The History Press,(İngilizce)
- Philip Rance, (2005) "Narses and the Battle of Taginae (Busta Gallorum) 552 : Procopius and sixth century warfare", Historia c.:54 (2005), s.:424–472. (İngilizce)
