Hristiyanlık tarihi

Hristiyanlık tarihi, İsa ile havarilerinden bu yana Hristiyanlık dininin tarihidir. Hristiyanlık, İsa'nın yaşamıyla öğretilerine bağlı tek tanrılı bir dindir.

Hristiyanlık bir Yahudi mezhebi olarak başladı ancak kısa zamanda Greko-Romen dünyasında yayıldı. Erken dönemdeki Hristiyanlara eziyetlere karşın Roma İmparatorluğu'nda resmî din oldu. Orta Çağ'da Kuzey Avrupa ile Rusya'da yayıldı. Coğrafi keşifler sırasında Hristiyanlık tüm dünyaya yayıldı ve dünyanın en büyük dini oldu.

Hristiyanlıktaki bölünmeler ile teolojik anlaşmazlıklar sonuç olarak dini 3 ana mezhebe ayırdı. Bunlar Roma Katolik Kilisesi, Doğu Ortodoks Kilisesi ile Protestan kiliselerdir.

İlk Hristiyanlar etnik olarak Yahudi ya da sonradan Yahudi olanlardan oluşuyordu.

İsa

Ana madde: İsa

İsa, o dönemlerde Roma İmparatorluğu’nda dünyaya geldi. Hristiyanlık ile bütünleşmiş bir kişilik olan İsa birçok dinde kutsal kabul edilen bir isimdir. Hristiyanlığa göre İsa, Tanrı’nın enkarnasyonudur ve insanların günahlarına kefaret olarak gönderilmiştir.

Roma Dönemi

Roma İmparatorluğu ilk başlarda Hristiyanlık konusunda Yahudilerin iç meselesi olduğunu ve karışmaması gerektiğini düşünüyordu. İsa’nın sonrasında Havariler, Hristiyanlık dinini yaymaya devam etti. Roma döneminde ilk defa Papalık makamının temeli atıldı ve Petrus ilk Papa oldu. Hristiyanlık dinin ilk yayıldığı yerler Anadolu, Mısır ve Yunanistan oldu. İmparator Neron döneminde artık Hristiyanlık Roma’ya kadar ulaşmıştı. Havariler, İncili yazıya geçirdiler. Hristiyanlar uzun süre boyunca Roma tarafından baskı ve zulüm gördüler. İlk zulümler Nero döneminde başladı. İmparator Konstantin döneminde Milano fermanı ile Hristiyanlık rahat bırakıldı. Toplanan İznik konsili ile Hristiyanlık dini hakkındaki birçok soru ve soruna yanıt arandı.

Orta Çağ

Batı Roma İmparatorluğu çöktükten sonra Cermen kabileleri kendi devletlerini kurdular. Avrupa, Kavimler göçü sonucunda çok çalkantılı bir dönem geçirdi. Bizans İmparatoru Jüstinyen döneminde İtalya alınarak Roma güvenlik altına alındı. Her ne kadar etnik yapı değişse de misyonerlik hareketleri sonucunda yeni Avrupa ulusları da Hristiyanlık dinini benimsedi. Özellikle Franklar Batı kilisesini korumaya çalıştılar. Farklar sonucunda Katolik ve Doğu Ortodoks kiliseleri arasında farklar ortaya çıktı. 7. Yüzyılda ortaya çıkan İslam hızla yayılarak Kuzey Afrika ve İber Yarımadası’nı Hristiyanlardan aldılar. Orta Çağ’da bilim, felsefe, sanat ve daha birçok konu Avrupa’daki Katolikler için Papa’nın kontrolünde idi ayrıca Papa İmparatorlardan daha üstündü. Ortodokslar için ise Patrik ve İmparator beraber hareket ediyor. 11. yüzyıldan itibaren Müslümanların elinden Kudüs’ü almak için Haçlı seferleri başladı. Kudüs ilk başlarda alınsa da sonradan kaybedildi. Sonraları Papalık, Fransa’ya taşındı ardından Hizipçilik dönemi yaşandı sonunda yeniden tek bir Papa seçildi. 1453 yılında İstanbul Müslümanlar tarafından alınınca Doğu Ortodoks Kilisesi bir İslam devletinin kontrolüne girdi.

Yeni Çağ ve Yakın Çağ

16. yüzyıldan itibaren Protestan Reformu başladı. Rönesans ve Aydınlanma çağı kilisenin etkisini azalttı. Bunlar olurken coğrafi keşifler ile başlayan misyonerlik hareketleri ile Hristiyanlık hızla yayıldı. 19. Yüzyılda İtalya tarafından Papalık yıkılsa da 20. yüzyılda yeniden Vatikan adı ile kuruldu.