Anna Bolena
Anna Bolena është operë tragjike (tragjedia lirica ) në dy akte kompozuar nga Gaetano Donizetti . Felice Romani shkroi libretin italian sipas Ippolito Pindemonte Enrico VIII ossia Anna Bolena dhe Alessandro Pepoli Anna Bolena, të dyja rrëfejnë jetën e Anne Boleyn, e cila kishte qenë bashkëshortja e dytë të Anglisë Mbretit Henry VIII .
Anna Bolena u dha premierë më 26 dhjetor 1830 në Teatro Carcano në Milano, me një "sukses të jashtëzakonshëm". Weinstock thekson se vetëm pas këtij suksesi mësuesi i Donizetti-t, Johann Simon Mayr, "iu drejtua ish-nxënësit të tij si Maestro". [1] Kompozitori kishte filluar "të dalë si një nga tre emrat më të ndritshëm në botën e operës italiane", së bashku me Bellini dhe Rossini .
Pas premierës së shfaqjës në Itali më 1830, Anna Bolena u dha për herë të parë në Londër në Teatrin King's Theatre më 8 korrik 1831. Performanca e saj e parë në SHBA u dha në frëngjisht (si Anne de Boulen ) në New Orleans, në Théâtre d'Orléans më 12 nëntor 1839. [2] Premiera në New York e operës dhe prezantimi i parë italian i veprës në Shtetet e Bashkuara u zhvillua në Shtëpinë e Operës Astor më 7 janar 1850 me dirigjent Max Maretzek dhe Apollonia Bertucca në rolin kryesor. [3] Si duket është paraqitur në Evropë deri më 1850, në 25 qytete dhe më pas përsëri në vitin 1881 në Livorno. Pas ngritjes së verizmit, ajo është inskenuar më rrallë.
| Roli | Lloji i zërit | Kasti origjinal i Premieres, 26 Dhjetor 1830 |
|---|---|---|
| Anna Bolena ( Anne Boleyn ) | soprano | Giuditta Pasta |
| Enrico ( Henry VIII ) | bas | Filippo Galli |
| Giovanna Seymour ( Jane Seymour)Shërbëtore nderi e Annas |
mezzosoprano | Elisa Orlandi |
| Lord Rochefort George Boleyn,vëllai i Annas | bas | Lorenzo Biondi |
| Riccardo Percy ( Henry Percy, Earl-i i 6-të i Northumberland ) [4] | tenor | Giovanni Battista Rubini |
| Smeton ( Mark Smeaton ), muzikant | kontraalto | Henriette Laroche |
| Hervey, zyrtar i gjykatës | tenor | Antonio Crippa |
| Courtiers, ushtarë, gjuetarë | ||
- Koha: 1536
- Vendi: Windsor dhe London [2]
Akti 1
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Skena e Parë: Nata. Windsor Castle, apartamentet e Mbretëreshës
Jane Seymour hyn për t'iu përgjigjur thirrjës së Mbretëreshës; Anna hyn dhe thekson se njerëzit duken të trishtuar. Mbretëresha i rrëfehet Xhejnit se është e trazuar. Me kërkesën e mbretëreshës, Smeaton luan harpën dhe këndon në përpjekje për të kënaqur njerëzit e pranishëm. Mbretëresha i kërkon nga ai që të ndalojë. E padëgjuar nga ndonjë tjetër, ajo i thotë vetes se hiri i dashurisë së saj të parë ende po digjet, dhe se ajo tani është e pakënaqur në shkëlqimin e saj të kotë. Të gjithë largohen, përveç Xhejnit.
Henry VIII hyn dhe i thotë Xhejnit se së shpejti ajo nuk do të ketë asnjë rivale, se altari është përgatitur për të dhe se ajo do të ketë burrë, skeptër dhe fron. Secila largohet nga një derë tjetër.
Skena Dy: Dita. Rreth Kalasë së Windsor
Lord Rochefort, vëllai i Annas , befasohet kur takon Lordin Richard Percy, i cili është thirrur përsëri në Angli nga mërgimi , nga Henry VIII. Percy pyet nëse është e vërtetë që Mbretëresha nuk është e lumtur dhe se Mbreti ka ndryshuar. Rochefort përgjigjet se dashuria nuk është kurrë e sigurtë.
Gjuetarët hyjnë. Percy është shqetësuar me mundësinë e ndoshta të takimit me Annan, e cila ishte dashuria e tij e parë. Henry dhe Anna hyjnë dhe shprehin habinë kur e shohin Percy. Henry nuk lejon që Percy të ia puthë dorën asaj, i thotë se Anna i ka potencuar atij për pafajësinë e Percy por ajo ende ka ndjenja për Percy. Henry VIII i thotë Herveyit, një oficerit të mbretit, që të përcjellë fshehurazi çdo hap dhe çdo fjalë të Annas dhe Percy.
Skena tre: Kështjella Windsor, afër apartamenteve të Mbretëreshës
Smeaton merr një medalion nga gjoksi i tij që përmban portretin e Anës. Ai e ka vjedhur dhe ka ardhur t'ia kthej. Ai dëgjon një zhurmë dhe fshihet . Anna dhe Rochefort hyjnë në dhomë. Rochefort i kërkon Anna të dëgjojë Percy. Pastaj ai largohet. Smeaton shikon i fshehur, por nuk mund të shpëtojë. Percy hyn. Ai thotë se e sheh që Anna s'është e lumtur. Ajo i thotë që mbreti tani po e mashtron. Percy thotë se ai ende e do atë. Anna i thotë të mos i flasë asaj për dashurinë. Para se të largohej, Percy pyet nëse mund ta shohë përsëri. Ajo thotë jo, ai tërheq shpatën e tij për të goditur me thikë veten dhe Anna bërtet e tmerruar. Smeaton nxiton nga vendi ku fshehej , duke e keqkuptuar situaten me mendimin se Percy po tenton t'a sulmojë Annan dhe i del ballë Percy gati për t'a luftuar. Anna ligështohet dhe Rochefort nxiton brenda. Vetëm atëherë, Henry VIII hyn dhe sheh shpatat e pangopura. Duke thirrur shërbëtorët, ai thotë se këta persona e kanë tradhtuar mbretin e tyre. Smeaton thotë se nuk është e vërtetë dhe lotët hapin tunikën e tij për t’i ofruar gjoksin e tij mbretit për të vrarë nëse gënjen. Medalioni që do të duhej të ishte kthyer fshehurazi ,me portretin e Anës , pikërisht tani i bie nën këmbët e mbretit. Mbreti e rrëmben atë nga toka dhe urdhëron që shkelësit të tërhiqen zvarrë në burgje. Anna i thotë vetës se fati i saj është vulosur.
Akti 2
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Skena Një: Londër. Paradhoma e apartamenteve të Mbretëreshës
Rojet vërejnë se edhe Jane Seymour ka qëndruar larg Annas. Anna hyn me gratë e Oborrit Mbretëror,të cilat i thonë asaj të vendosë besimin e saj në parajsë. Hervey hyn dhe thotë se Këshilli i Kolegëve ka ftuar zonjat të largohen. Zonja largohet me Hervey. Jane paraqitet dhe thotë se Anna mund të shmangë vuajtjen duke e pranuar fajin. Anna thotë se nuk do ta blejë jetën e saj me turpërim. Ajo shpreh mllefin e saj dhe uron që pasardhësja e saj të vë një kurorë me gjemba. Jane pranon se ajo do të jetë pasardhësi. Anna i thotë asaj të largohet, por thotë që vetëm Henry VIII është fajtori. Jane largohet, e mërzitur thellësisht.
Skena Dy: Paradhoma që çon në sallën ku po takohet Këshilli i Kolegëve
Hervey u thotë gjykatësve se Anna është e humbur, sepse Smeaton ka folur dhe ka zbuluar një krim. Hyn Henry VIII , të cilit Hervey i thotë se Smeaton ka rënë në grackë. Henry VIII i thotë Herveyit të vazhdojë ta lejojë Smeaton të besojë se ai i ka shpëtuar jetën Anna-s. Anna dhe Percy janë sjellë në Paradhomë, veçmas. Henry VIII thotë se Anna ka bërë dashuri me Smeaton dhe se ka dëshmitarë. Ai thotë se edhe Anna dhe Percy do të vdesin. Percy thotë se është e shkruar në qiell që ai dhe Anna janë martuar. Ata largohen të përcjellur nga rojet.
Hyn Jane. Ajo thotë se nuk dëshiron të jetë shkaku i vdekjes së Annas. Henry VIII thotë se ajo nuk do ta shpëtojë Anën duke ikur. Hervey hyn dhe thotë se Këshilli ka prishur (divorcuar) martesën mbretërore dhe ka dënuar Anën dhe bashkëpunëtorët e saj me dënim me vdekje. Oborrtarët dhe Jane kërkojnë nga mbreti të jetë i mëshirshëm. Ai u thotë atyre të largohen.
Skena tre: Kulla e Londrës
Percy dhe Rochefort janë së bashku në qelinë e tyre. Hervey hyn dhe thotë se mbreti i ka falur. Ata pyesin për Anën. Duke dëgjuar se ajo do të ekzekutohet, ata zgjedhin të ekzekutohen gjithashtu. Ata largohen, të rrethuar nga roje.
Në qelinë e Annas, kori i zonjave komenton çmendurinë dhe pikëllimin e saj. Hyn Anna, ajo imagjinon që është dita e saj e dasmës me mbretin. Atëherë ajo imagjinon që e sheh Percy dhe ajo i kërkon që ta çojë përsëri në shtëpinë e fëmijërisë (Donizetti e përdori temën nga kënga angleze / amerikane Home Sweet Home, si pjesë e Skenës së çmendurisë të Annas për të nënvizuar dëshirën e saj). Percy, Rochefort dhe Smeaton sjellën brenda. Smeaton e hedh veten tek këmbët e Anës dhe thotë se e akuzoi atë me bindjen se ai po i shpëtonte jetën. Në deliriumin e saj, Anna e pyet atë pse nuk po luan lahutën e tij. Dëgjohet tingulli i topave. Anna kthehet në realitet. Asaj i është thënë se Jane dhe Henry VIII po vlerësohen nga popullsia në ditën e tyre të martesës. Anna thotë se nuk kërkon hakmarrje ndaj çiftit të lig. Ajo alivanoset dhe rojet hyjnë për të çuar të burgosurit në bllok. Smeaton, Percy dhe Rochefort thonë se një viktimë tashmë është sakrifikuar.
Opera Anna Bolena në aspektin vokal është vepër tejet virtuoze dhe kërkon përsosmëri të teknikës vokale, sidomos asaj të rolit të Anna-s ( Sopran ) ku Donizetti me një mjeshtëri unike të kompozimit vokal ka arritur të vë në pah një tingull tejet të veçantë duke ngjyruar të gjitha emocionet njerëzore , dramatike dhe ato sentimentale me hollësi teknike. Opera Anna Bolena tashmë zë vend në repertorin e thuajse çdo Shtëpije Operistike në Botë.
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Weinstock 1963, pp. 73–75
- ^ a b Osborne 1994, pp. 194 - 197
- ^ Vera Brodsky Lawrence (1995). Strong on Music: The New York Music Scene in the Days of George Templeton. University of Chicago Press. fq. 3.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ The librettist changed the historical character's name from Henry (Enrico) Percy to Richard (Riccardo). According to William Ashbrook, this may have been to avoid confusion with the opera's other Enrico (Henry VIII). See Ashbrook, William (August 1969). "Donizetti's 'Historical' Operas". Opera, p. 9.