U-flak

U-flak – zbiorcza nazwa dla kilku niemieckich okrętów podwodnych z okresu II wojny światowej przystosowanych do walki z jednostkami powietrznymi. U-Boot-Waffe posiadała łącznie cztery takie okręty należące do typu VIIC – U-441, U-256, U-621 i U-953; trzy kolejne (U-211, U-263, U-271) nie zostały całkowicie przebudowane. Ostatecznie koncepcja okazała się nieskuteczna i jednostki przebudowano na konwencjonalne okręty podwodne.

Niemcy eksperymentowali z różnymi modyfikacjami kiosku i dodawaniem artylerii przeciwlotniczej, dlatego część źródeł podaje wyższą liczbę przeciwlotniczych U-Bootów.

Założenia i doktryna

Alianckie lotnictwo dominowało nad wodami Zatoki Biskajskiej zatapiając tam dużą ilość niemieckich okrętów; rejon ten nazywany był „zatoką śmierci”. Ze względu na obecność radaru niskich częstotliwości w alianckich samolotach, którego nie były w stanie wykryć ówczesne niemieckie detektory fal radarowych, U-Booty były zaskakiwane i często nie zdążyły się całkowicie zanurzyć przed atakiem stając się bardzo łatwym celem dla lotnictwa. BdU w pewnym momencie nakazało nawet pozostać na powierzchni i nawiązać walkę z samolotami; jednak część historyków (m.in. Blair) uważa, że spowodowało to jeszcze większy wzrost strat.

Innym sposobem walki była doktryna grupowej obrony, według której okręty miały przechodzić przez zatokę na powierzchni w dużych grupach przy pełnej prędkości – każdy okręt stanowiło kilka dodatkowych karabinów maszynowych. Rozwinięciem tej koncepcji były jednostki typu U-flak które miały eskortować te grupy oraz umożliwić pozostałym U-Bootom swobodne zanurzenie poprzez skupienie ataku na sobie.

Silniejsze i liczniejsze karabiny maszynowe wraz z osłonami chroniącymi strzelców (których nie miały inne U-Booty) znacznie pogorszyły sterowność oraz prędkość podczas poruszania się pod wodą.

Zastosowanie bojowe

Okręty tego typu odbyły łącznie sześć misji bojowych w których zniszczyły jeden lub dwa alianckie samoloty. Przyczyną niepowodzenia była zmiana doktryny przez lotnictwo Aliantów – na metodę „grupowej obrony” zastosowali taktykę „grupowego ataku”. Pojedynczy samolot po wykryciu wroga wzywał inne i czekał, a po pewnym czasie rozpoczynano skumulowany atak. Niezależnie jak silne wyposażenie przeciwlotnicze miały U-Booty, nie były one w stanie przeciwstawić się kilkunastu samolotom wroga.

Drugą przyczyną było naprowadzanie na takie grupy U-Bootów zespołów niszczycieli.

Z tego powodu BdU wycofało się z eksperymentu i przebudowało U-flak na konwencjonalne okręty bojowe.

Data	U-Booty	Cel misji	Rezultaty
maj 1943	U-441	Eskorta przez Zatokę Biskajską	Okręt zaatakowany przez lotnictwo – zestrzelenie jednego samolotu; U-Boot uszkodzony; 1 ranny
lipiec 1943	U-441	Eskorta przez Zatokę Biskajską	Okręt zaatakowany przez lotnictwo – U-Boot poważnie uszkodzony; 10 zabitych i 13 rannych
Sierpień-wrzesień 1943	U-621	Eskorta przez Zatokę Biskajską	Brak kontaktu z lotnictwem
Październik 1943	U-256, U-271	Ochrona przeciwlotnicza obszaru bunkrowania na północ od Azorów	U-256 zaatakowany 8 października o 3:34 – atakujący samolot został trafiony. U-271 zaatakowany 21 października. 1 osoba zginęła. 16 listopada U-256 został zaatakowany ponownie, udało mu się jednak trafić samolot i wykonał zanurzenie alarmowe.
Październik-listopad 1943	U-953	Eskorta przez Zatokę Biskajską	Brak kontaktu z lotnictwem
Październik-listopad 1943	U-441, U-211, U-953	Operacje przeciwko konwojom MKS 28 oraz MKS 29	Utrata U-211 (zniszczony przez lotnictwo) 19 listopada 1943

Bibliografia

• The Anti-aircraft guns. [dostęp 2009-05-02].
• U-flak – Aircraft trap boats – German U-boat types of WWII – uboat.net. [dostęp 2009-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-28)].