Samogłoska prawie otwarta centralna
Samogłoska prawie otwarta centralna – typ samogłoski spotykany w językach naturalnych. Symbol, który przedstawia ten dźwięk w Międzynarodowym Alfabecie Fonetycznym, to ɐ (a odwrócone o 180°). W latach 2011–2012 komitet Międzynarodowego Towarzystwa Fonetycznego zagłosował przeciw dodaniu do MAF odrębnego symbolu (ᴀ) dla samogłoski otwartej centralnej niezaokrąglonej[1].
| ɐ | |
| Jednostka znakowa |
ɐ |
|---|---|
| Unikod |
U+0250 |
| UTF-8 (hex) |
c9 90 |
| Inne systemy | |
| X-SAMPA | 6 |
| Kirshenbaum | &" |
| IPA Braille↗ | ⠲⠁ |
| Przykład | |
| informacje • pomoc | |
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |
Zaokrąglenie tej samogłoski nigdy nie zostało sprecyzowane przez MAF[2], jednak w zdecydowanej większości przypadków jest to samogłoska niezaokrąglona.
Samogłoska prawie otwarta centralna niezaokrąglona
edytujArtykulacja
edytujWymowa
edytujPodobnie do polskiego a, ale z językiem położonym nieznacznie wyżej.
Przykłady
edytuj| Język | Słowo | MAF | Tłumaczenie | Uwagi | |
|---|---|---|---|---|---|
| angielski | Received Pronunciation[3] | up | [ɐp] | „w górę” | Z reguły transkrybowana /ʌ/[3]. |
| duński[4] | spiser | [ˈsb̥iːˀsɐ] | „jem” | Czasem transkrybowana /ʌ/. | |
| kantoński | 心 | [sɐm˥] | „serce” | ||
| niemiecki | oder | [ˈʔoːdɐ] | „albo” | Czasem transkrybowana /ʌ/. | |
| portugalski | odmiana brazylijska[5] | saca | [ˈsäkɐ] | „worek” | Odpowiada samogłosce [ə] w odmianie europejskiej[6]. |
W niektórych językach występuje samogłoska otwarta centralna niezaokrąglona, nieposiadająca odrębnego symbolu IPA, zapisywana [ɐ̞], [ä] lub [ɑ̈] (najczęściej używany symbol to [ä]), kiedy niezbędne jest rozróżnienie:
| Język | Słowo | MAF | Tłumaczenie | Uwagi | |
|---|---|---|---|---|---|
| adygejski | чӀвапь | [tɕʼʷäpʲ] | „ściana” | Z reguły transkrybowana /a/ albo /ɝ/. | |
| czeski | laska | [ˈlɐ̞skɐ̞] | „miłość” | Z reguły transkrybowana /a/. | |
| hiszpański | malo | [ˈmɐ̞lo̞] | „zły” | Z reguły transkrybowana /a/. | |
| limburski | dialekt Hamont[7] | zaak | [zɐ̞ːk²] | „sprawa” | Z reguły transkrybowana /aː/. |
| maryjski | адакат | [ɐ̞dɐ̞kɐ̞t] | „znów” | Z reguły transkrybowana /a/. | |
| niemiecki | Ratte | [ˈʀɐ̞tə] | „szczur” | Z reguły transkrybowana /a/. | |
| polski | las | [lɐ̞s] | „las” | Z reguły transkrybowana /a/. | |
| portugalski[5][6] | vá | [vɐ̞] | „proszę iść!” | Z reguły transkrybowana /a/. | |
| rumuński | cal | [kɐ̞l] | „koń” | Z reguły transkrybowana /a/. | |
Samogłoska prawie otwarta centralna zaokrąglona
edytujArtykulacja
edytujWymowa
edytujPodobnie do polskiego a, ale z językiem położonym nieznacznie wyżej i z zaokrąglonymi ustami.
Przypisy
edytuj- ↑ Keating 2012 ↓, s. 245.
- ↑ IPA 1999 ↓, s. 166.
- ↑ a b Roca i Johnson 1999 ↓, s. 186.
- ↑ Basbøll 2005 ↓, s. 58.
- ↑ a b Barbosa i Albano 2004 ↓, s. 229.
- ↑ a b Cruz-Ferreira 1999 ↓, s. 127.
- ↑ Verhoeven 2007 ↓, s. 221–222.
Bibliografia
edytuj- Plínio A. Barbosa, Eleonora C. Albano. Brazilian Portuguese. „Journal of the International Phonetic Association”. 34 (2), s. 227–232, 2004. DOI: 10.1017/S0025100304001756. (ang.).
- Hans Basbøll: The Phonology of Danish. Nowy Jork: Oxford University Press, 2005. ISBN 0-203-97876-5. (ang.).
- Madalena Cruz-Ferreira: Portuguese (European). W: Handbook of the International Phonetic Association. Cambridge: Cambridge University Press, 1999, s. 126–130. ISBN 978-0-521-65236-0. (ang.).
- International Phonetic Association (IPA): Handbook of the International Phonetic Association. Cambridge: Cambridge University Press, 1999. ISBN 978-0-521-65236-0. (ang.).
- Patricia A. Keating. IPA Council votes against new IPA symbol. „Journal of the International Phonetic Association”. 42 (2), s. 245, 2012. DOI: 10.1017/S0025100312000114. (ang.).
- Iggy Roca, Wyn Johnson: A Course in Phonology. Blackwell Publishing, 1999. (ang.).
- Jo Verhoeven. The Belgian Limburg dialect of Hamont. „Journal of the International Phonetic Association”. 37 (2), s. 219–225, 2007. DOI: 10.1017/S0025100307002940. (ang.).