Rytm (muzyka)
Rytm (gr. ῥυθμός rhytmós – "miara; takt; proporcja")[1][2] – jeden z elementów dzieła muzycznego odpowiedzialny za organizację czasowego przebiegu utworu.
Cechą rytmu jest zróżnicowanie dźwięków pod względem długości. Dźwięki mogą być akcentowane lub nie. Za pomocą metrum dźwięki organizowane są w grupy metryczne, z czego wynika regularność rozłożenia akcentów. Metrum zatem porządkuje rytm w utworze.
Pierwotnie rytm był monotoniczny. Z czasem wytworzyły się dwa typy rytmiki:
- izometria – rytm miarowy, dominujący w Afryce;
- rytm ataktyczny – nierównomierny, zależny od wykonawcy.
Następnie nastąpiła organizacja rytmu, z której wywodzi się takt, pojawiający się w muzyce europejskiej około połowy XVII w. Wcześniej kreski taktowe bądź nie występowały wcale, bądź (koniec XVI – początek XVII w.) dzieliły utwór na nieregularne pod względem czasu trwania odcinki, wyznaczane przez frazy muzyczne.
Rodzaje rytmów
edytuj- Rytm wiązany lub taktowy
- grupy metryczne są związane w takty i powtarzają się regularnie przez cały utwór.
- Rytm swobodny lub ataktowy
- grupy metryczne następują po sobie bez ujmowania ich w takty.
Rozkład akcentów w grupach metrycznych nie wymaga żadnych oznaczeń w zapisie w notacji muzycznej, gdyż wynika z naturalnego akcentowania.
Przypisy
edytuj- ↑ Habela 1968 ↓, s. 166.
- ↑ Henry George Liddell, Robert Scott: ῥυθμός. [w:] A Greek-English Lexicon [on-line]. [dostęp 2018-07-14]. (ang.).
Bibliografia
edytuj- Jerzy Habela: Słowniczek muzyczny. Warszawa: PWM, 1968. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).