Piwnice Domu Gorywodów
Piwnice Domu Gorywodów – murowane piwnice z XIV wieku w Bytomiu, wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego[1].
 nr rej. 1149/70 z 7 grudnia 1970[1]
| |
 Wnętrze w 2017 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Strażacka 8 |
| Styl architektoniczny | |
| Ukończenie budowy |
XIV wiek |
Położenie na mapie Bytomia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
| 50,347597°N 18,923172°E/50,347597 18,923172 | |
Gotyckie piwnice, z zachowanymi kamiennymi ostrołukowymi portalami[2] i rzadkim w budownictwie świeckim[2] sklepieniem palmowym[3], znajdują się w centrum miasta, w pobliżu rynku. Powstały w XIV wieku, głównie z lokalnego dolomitu. Nad nimi wznosiła się jednopiętrowa kamienica z XVIII wieku[2] o barokowej fasadzie, zwieńczona attyką[4], zamieszkiwana w XVIII wieku przez handlarzy winem, którzy wykorzystywali owe piwnice do procesu przechowalnictwa wina[5]. W okresie międzywojennym w budynku znajdowała się prażalnia kawy firmy Gebrüder Gorziwoda, która należała do braci Reinholda i Wilhelma Gorziwodów[6][7].
Zabytek odkrył przewodnik PTTK[8] Henryk Gerliński w 1953 roku, jego nazwa pochodzi od ostatnich użytkowników barokowej kamienicy, którzy mieszkali w niej od 1924 do 1934 roku[2]. Kamienica została rozebrana w 1955 roku, pomimo opinii ministerstwa kultury i sztuki, które zaleciło zachowanie budynku. Nad piwnicami wzniesiono pawilon[9]. Adaptacja na lokal gastronomiczny i remont podziemi zostały wykonane w 1972 roku, dzięki staraniom Henryka Gerlińskiego i Komisji Opieki nad Zabytkami PTTK[9]. W zabytkowych podziemnych wnętrzach mieściła się restauracja „Piwnice Gorywodów”[9][5]. Po 2000 roku piwnice zostały odrestaurowane, lokal został na stałe zamknięty przez kryzys w 2020 roku.
Przypisy
edytuj- ↑ a b NID ↓.
- ↑ a b c d Ślęzak 1996 ↓, s. 101.
- ↑ Przewodnik po Polsce. Warszawa: Sport i Turystyka, 1976, s. 251.
- ↑ Drabina 2001 ↓.
- ↑ a b ŚOT ↓.
- ↑ Ogłoszenie firmy Gebr. Gorziwoda. „Der Oberschlesische Wanderer”, s. 22, 1928-08-19. (niem.).
- ↑ „Deutscher Reichsanzeiger”, 1936-10-13. (niem.).
- ↑ Krzysztof Mikucki: Krótka historia Koła. Koło Przewodników im Antoniego Mizi przy Oddziale Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Bytomiu. [dostęp 2017-08-22].
- ↑ a b c Ślęzak 1996 ↓, s. 100.
Bibliografia
edytuj- Bytomskie zabytki. Jan Drabina (red.). Bytom: Towarzystwo Miłośników Bytomia, 2001, s. 24. ISBN 978-83-908018-4-1.
- Piwnice Gorywodów w Bytomiu. Śląska Organizacja Turystyczna. [dostęp 2017-08-14].
- Władysława Ślęzak: Bytom za panowania Piastów. Bytom: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 1996. ISBN 83-905719-0-0.
- Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 31 marca 2017 r. Województwo śląskie. Narodowy Instytut Dziedzictwa, s. 23. [dostęp 2017-07-17].
Linki zewnętrzne
edytuj- Fotografia Domu Gorywodów jako siedziby firmy Gebrüder Gorziwoda. [dostęp 2017-08-14].