Baker (terytorium)
Baker (ang. Baker Island) – niezamieszkana wyspa leżąca tuż na północ od równika na Pacyfiku około 3100 kilometrów na południowy zachód od Honolulu, w połowie drogi z Hawajów do Australii. Jest jednym z zamorskich, niezamieszkanych terytoriów Stanów Zjednoczonych, nieoficjalnie zwanych łącznie jako Dalekie Wyspy Mniejsze Stanów Zjednoczonych. Nie jest częścią żadnego ze stanów USA lub innej jednostki terytorialnej tego kraju.
| terytorium nieinkorporowane | |||||
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Data powstania |
1857 | ||||
| Powierzchnia |
1,64 km² | ||||
| Populacja • liczba ludności |
| ||||
| Strefa czasowa |
UTC -12 | ||||
Położenie na mapie
| |||||
| Strona internetowa | |||||
.svg)
Wyspa stanowi Rezerwat Dzikiej Przyrody Wyspy Baker (Baker Island National Wildlife Refuge) obejmujący całe terytorium wyspy oraz otaczające ją wody o pow. 123,45 km². Rezerwat zarządzany jest przez United States Fish and Wildlife Service (Służbę Połowu i Dzikiej Przyrody Stanów Zjednoczonych). Wstęp na wyspę jest możliwy jedynie za zgodą tej służby[1] i udzielany jest zwykle w celach naukowych i dydaktycznych[2].
Pochodzenie nazwy
edytujOd Michaela Bakera z New Bedford w Massachusetts w USA, który twierdził, że odkrył tę niezamieszkaną wyspę w 1832 roku[1].
Historia
edytuj
Wyspa została objęta w posiadanie przez Stany Zjednoczone w 1857 roku na podstawie tzw. Guano Islands Act z 1856, zezwalającej USA na zajmowanie wysp zawierających złoża guana[1]. Od 1886 do 1934 do wyspy zgłaszała roszczenia Wielka Brytania uznając ją za należącą do Brytyjskich terytoriów zamorskich[2]. W latach 1850–1890 działały tu kompanie wydobywające guano doprowadzając do wyeksploatowania surowca. W latach 30. XX wieku rozpoczęto kolonizację Wyspy Baker imigrantami z Hawajów. W 1936 zarząd nad wyspą przejął Departament Spraw Wewnętrznych USA. Cywile, zamieszkujący jedyną osadę Meyerton, zostali ewakuowani w 1942 roku po pierwszych bombardowaniach przeprowadzonych przez Japończyków (wyspa została zbombardowana 8 grudnia 1941 roku, następnego dnia po ataku na Pearl Harbor[3]). W 1943 wyspa została zajęta przez żołnierzy US Army i założono na niej bazę lotniczą. Została ona opuszczona w latach 50. XX wieku[1]. W 1974 wyspa została objęta ochroną prawną jako National Wildlife Refuge i przejęta w zarząd przez United States Fish and Wildlife Service (Służbę Połowu i Dzikiej Przyrody Stanów Zjednoczonych)[2].
Geografia
edytuj
Powierzchnia wyspy wynosi 1,64 km², a długość wybrzeża – 4,8 km. Otoczona jest nieregularną rafą koralową szerszą od północy i wschodu (od 0,2 do 1 km szerokości). Od południa i zachodu dno morskie szybko opada. Leżąc zaledwie 24 km na północ od równika, wyspa znajduje się pod wpływem klimatu równikowego, z niewielkimi opadami, stałym wiatrem i wysokimi temperaturami. W najwyższym miejscu położona jest 8 m ponad poziom oceanu. Brak tu naturalnych źródeł słodkiej wody[2].
Teren wyspy jest piaszczysty i porośnięty niską roślinnością – brak drzew. Stanowi ważne miejsce gniazdowania, odpoczynku i żerowania dla ptaków morskich a jej brzegi i rafy są istotnym siedliskiem dla ryb. Problemem w ochronie walorów przyrodniczych były zdziczałe koty, usunięte stąd ostatecznie w latach 60. XX wieku[2].
Transport
edytujNa wyspie nie ma portu. Jedyne miejsce nadające się do lądowania położone jest w zachodniej części wyspy w sąsiedztwie pozostałości dawnych zabudowań. Z czasów II wojny światowej pochodzi opuszczony pas startowy[2].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Andrzej Mania: Baker. W: Otałęga Zdzisława (red.): Encyklopedia historyczna świata. T. XIII. Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 2003, s. 379. ISBN 83-85909-78-8.
- ↑ a b c d e f Pacific Remote Island Area (PRIA). University of Hawai‘i at Manoa. [dostęp 2015-11-11].
- ↑ A Story of the Hui Panalā‘au of the Equatorial Pacific Islands. U.S. Fish & Wildlife Service. [dostęp 2015-11-11].
Linki zewnętrzne
edytuj- Baker Island National Wildlife Refuge
- Szczegółowa mapa wyspy i jej wybrzeża
