Antyslawizm
Antyslawizm (niem. Slawenfeindlichkeit), także: slawofobia – forma rasizmu i ksenofobii, przejawiająca się negatywnym nastawieniem wobec Słowian i przyjmująca formę zachowań dyskryminacyjnych.
XIX wiek
edytujAntyslawizm rozwinął się pod koniec XIX wieku. Jego podstawy zostały opracowane przez zachodnich zwolenników teorii rasowych: Anglików, Francuzów oraz przede wszystkim Niemców. Houston Stewart Chamberlain w swojej najważniejszej pracy Podstawy XIX wieku (wydanej w niem. Die Grundlagen des XIX Jahrhunderts) z 1899 roku, opowiadał się za wyższością wysokiej, jasnowłosej i długogłowej „rasy Teutonów”. Fizjologiczne cechy stworzonej przez Chamberlaina nowej rasy, zostały później użyte do stworzenia ideału rasowego tzw. typu nordyckiego (w rzeczywistości germańskiego). Zdaniem Chamberlaina, największym zagrożeniem dla „rasy teutońskiej” lub „rasy panów” (niem. Herrenvolk), mieli być Żydzi, a w następnej kolejności Słowianie[1].
Dużą rolę w podbudowie teoretycznej antyslawizmu odegrał tzw. Ostforschung – interdyscyplinarna pseudonauka będąca wypadkową niemieckich badań dotyczących Europy Wschodniej. Miała ona na celu udowodnienie naukowe przynależności etnicznej i historycznej środkowoeuropejskich ziem znajdujących się w sferze zainteresowania Niemiec. Były to głównie ziemie zamieszkane przez Słowian – Serbołużyczan, Czechów i Polaków[2].
XX wiek
edytujAntyslawizm był bardzo częstym składnikiem włoskiego faszyzmu oraz niemieckiego narodowego socjalizmu podczas II wojny światowej[3].
W latach 20. XX wieku, włoscy faszyści, którzy wysuwali roszczenia terytorialne wobec Jugosławii atakowali Słowian południowych zamieszkujących jej tereny, a szczególnie Serbów oskarżając ich o „skłonności atawistyczne”. Faszystowska propaganda włoska głosiła także, że kraj ten był efektem masońskiej konspiracji, który powstał ze środków loży masońskiej Wielki Wschód[4].
Antyslawizm był składnikiem niemieckiego nazizmu szczególnie artykułowanym przez wielu nazistowskich funkcjonariuszy z Adolfem Hitlerem[5] na czele, w którego wypowiedziach często pojawiały się sformułowania o traktowaniu Rosjan i Polaków na równi z Żydami[6]. Niemiecki rasizm zawierał dwa podstawowe elementy: antysemityzm oraz antyslawizm, które wiązały się szczególnie ze stworzeniem tzw. „przestrzeni życiowej” dla Niemców we wschodniej Europie „Lebensraum” kosztem mieszkających tam populacji słowiańskich i ludności żydowskiej.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Andrzej Sylwestrzak: Historia doktryn politycznych i prawnych. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, 2002. ISBN 83-7334-008-4.
- ↑ Ewolucja „Ostforschung” w Republice Federalnej Niemiec”, 1969-1982 (Studium niemcoznawcze Instytutu Zachodniego), Instytut Zachodni, 1986 ISBN 83-85003-04-5.
- ↑ Lech M. Nijakowski, Ludobójczy antyslawizm nazistów. [dostęp 2011-03-13].
- ↑ H. James Burgwyn: Italian foreign policy in the interwar period, 1918–1940. Greenwood Publishing Group, 1997, s. 43. (ang.).
- ↑ Jerzy Wojciech Borejsza: Antyslawizm Adolfa Hitlera. Warszawa: Wyd. Czytelnik, 1988. ISBN 83-07-01725-4.
- ↑ Eugeniusz Duraczyński. Antyslawizm Hitlera czy Niemców?. „Przegląd”.
Bibliografia
edytuj- Jerzy W. Borejsza: Antyslawizm Adolfa Hitlera. Warszawa: Czytelnik, 1988.
- Jerzy W. Borejsza: Racisme et antislavisme chez Hitler; w: La politique nazie d'extermination. Paris: Albin Michel, 1989, s. 57–74.
- Jerzy Wojciech Borejsza: Śmieszne sto milionów Słowian... Wokół światopoglądu Adolfa Hitlera. Warszawa: Wydawnictwo Neriton. Instytut Historii PAN, 2006.
- Helmut Schaller: Der Nationalsozialismus und die slawische Welt. Regensburg: 2002. ISBN 3-7917-1820-7. (niem.).
- Giovanni Libretti: The Presumed Antislavism of Engels, [w:] BMEF. 1998. ISBN 3-88619-683-6. (ang.).
- Tomasz Garrigue Masaryk: Das neue Europa. Der slawische Standpunkt. Berlin: 1991. ISBN 3-353-00809-8. (niem.).