Wikipedia

Béla Bartók

Béla Viktor János Bartók (phát âm tiếng Hungary: [ˈbeːlɒ ˈbɒrtoːk]; 25 tháng 3 năm 1881 – 26 tháng 9 năm 1945) là một nhà soạn nhạc và nghệ sĩ dương cầm người Hungary lai Romania. Ông được coi là một trong những nhà soạn nhạc quan trọng nhất thế kỷ 20 và cùng với Franz Liszt, ông cũng được đánh giá là nhà soạn nhạc Hungary vĩ đại nhất. Mặc dù chuyên nghiên cứu và sưu tầm dân ca, ông là một trong những người sáng lập ra ngành Dân tộc nhạc học (Ethnomusicology).

Béla Bartók
Thông tin cá nhân
Sinh
Ngày sinh
25 tháng 3, 1881
Nơi sinh
Sânnicolau Mare
Mất
Ngày mất
26 tháng 9, 1945
Nơi mất
Thành phố New York
Nguyên nhân
leucémie
An nghỉNghĩa trang Ferncliff
Giới tínhnam
Quốc tịchHungary, Hoa Kỳ
Tôn giáoNhất vị luận
Nghề nghiệpnhà soạn nhạc, nghệ sĩ piano cổ điển, biên đạo múa, nhà âm nhạc học, giáo viên âm nhạc, nhà âm nhạc dân tộc học, giảng viên đại học, nhà sưu tầm nhạc dân gian, nghệ sĩ âm nhạc, nghệ sĩ dương cầm
Gia đình
Cha
Béla Bartók
Mẹ
Paula Voit
Hôn nhân
Ditta Pásztory-Bartók, Márta Ziegler
Con cái
Péter Bartók, Béla Bartók
Thầy giáoLászló Erkel, István Thomán, Hans von Koessler
Học sinhJoseph Kosma, Fritz Reiner, Sándor Veress, György Sándor, Alice Carrard, Ilona Vincze-Kraus, Imre Balabán
Lĩnh vựcâm nhạc, dân ca, âm nhạc học, âm nhạc dân tộc học
Sự nghiệp nghệ thuật
Đào tạoHọc viện Âm nhạc Franz Liszt, Gymnasium Grösslingová
Thể loạiopera, nhạc cổ điển
Nhạc cụdương cầm
Thành viên củaViện hàn lâm Khoa học Hungary
Tác phẩmLâu đài Râu Xanh, String Quartet No. 2, String Quartet No. 1, Sonata for Two Pianos and Percussion, Music for Strings, Percussion and Celesta, Concerto for Orchestra
Giải thưởngGiải Kossuth, Giải Grammy Trustees, Bắc Đẩu Bội tinh hạng 5, Honorary Member of the International Society for Contemporary Music
Website
http://www.bartok.hu
Béla Bartók trên IMDb

Tiểu sử

sửa

Béla Bartók được sinh ra trong thị trấn nhỏ vùng Banat Nagyszentmiklós thuộc Vương quốc Hungary, Áo-Hung (từ năm 1920 là Sânnicolau Mare, Romania) vào ngày 25 tháng 3 năm 1881. Nhà soạn nhạc Hungari Béla Barok sinh ra ở Nagy-Szent-Miklós (nay thuộc Rumanien). Cha ông qua đời khi ông mới 8 tuổi. Mẹ ông là giáo viên thỉnh giảng âm nhạc, nên mang con theo hết tỉnh thành này đến tỉnh thành kia. Khi nhận ra năng khiếu âm nhạc của con mình, bà quyết định định cư ở Pressburg để có thể dẫn con đi nghe các buổi hoà nhạc, xem các vở nhạc kịch. Ông học nhạc ở Bratislava, rồi ở Budapest. Ông tốt nghiệp Nhạc viện Hoàng gia Hungary ở Budapest và trở thành giáo sư dạy đàn piano cho tới năm 1935. Lúc đầu ông chịu ảnh hưởng của nền âm nhạc truyền thống Đức. Năm 1905, Debussy phát hiện tài năng âm nhạc của Bartok. Cuộc gặp gỡ này đánh dấu một phần các tác phẩm của ông sau này. Đồng thời, cùng với bạn là Kodály, tổ chức những chuyến đi nghiên cứu qua các vùng ở Trung Âu (các nước quanh sông Donau như Hungari, Tiệp Khắc, Rumani) và về sau là châu Phi, để sưu tầm và ghi chép hàng chục nghìn bài hát dân gian. Những công trình nghiên cứu ấy có lợi cho sự nghiệp âm nhạc của Bartok và ông nhiều lần ra nước ngoài với tư cách nghệ sĩ piano. Đặc biệt thù ghét chế độ Đức quốc xã, ông sống lưu vong khi chế độ độc tài Hungary thoả hiệp với Hitler. Năm 1940, Bartók định cư vĩnh viễn ở Mỹ.

Dựng tượng

sửa

Ông đã được chính quyền nhiều nơi dựng tượng đài để tôn vinh những đóng góp của ông:

  • Tượng đài Béla Bartók được dựng ở Brussels, Bỉ gần ga tàu trung tâm của quảng trường công cộng Spanjeplein-Place d'Espagne.
  • Tượng đài dựng bên ngoài Malvern Court, phía nam Ga tàu điện ngầm South Kensington, và ngay phía bắc của Sydney Place, nơi ông đã ở khi đến biểu diễn ở London.
  • Tượng đài dựng phía trước một trong những ngôi nhà do Bartók sở hữu ở các ngọn đồi phía trên Budapest. Giờ nó trở thành một viện bảo tàng trong nhà.
  • Một bức tượng bán thân cùng với một tấm bảng đồng tọa lạc tại nơi ở cuối cùng của ông, tại thành phố New York, 309 W. 57th Street, tấm bảng đồng ghi: "Nhà soạn nhạc vĩ đại người Hungary / Béla Bartók / (1881–1945) / Đã ở trong ngôi nhà này / Trong suốt năm cuối cùng của cuộc đời ông".
  • Một bức tượng bán thân khác của ông được dựng ở sân trước của Học viện Âm nhạc Ankara, Ankara, Thổ Nhĩ Kỳ bên phải cạnh tượng bán thân của Ahmet Adnan Saygun.

Âm thanh

sửa

Đọc thêm

sửa
  • Antokoletz, Elliott. 1984. The Music of Béla Bartók: A Study of Tonality and Progression in Twentieth-Century Music. Berkeley and Los Angeles: University of California Press. ISBN 0-520-04604-8.
  • Jyrkiäinen, Reijo. 2012. "Form, Monothematicism, Variation and Symmetry in Béla Bartók's String Quartets". Ph.D. diss. Helsinki: University of Helsinki. ISBN 978-952-10-8040-1 (Abstract).
  • Kárpáti, János. 1975. Bartók's String Quartets, translated by Fred MacNicol. Budapest: Corvina Press.
  • Somfai, László. 1981. Tizennyolc Bartók-tanulmány [Eighteen Bartók Studies]. Budapest: Zeneműkiadó. ISBN 963-330-370-2.
  • Somfai, Lászlo. 1996. Béla Bartók: Composition, Concepts, and Autograph Sources. Ernest Bloch Lectures. Berkeley: University of California Press. ISBN 0-520-08485-3.

Tham khảo

sửa

Liên kết ngoài

sửa
 
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Béla Bartók.
 
Wikiquote có sưu tập danh ngôn về:

Recordings

Bản mẫu:ContemporaryMusicOnline

Sheet music

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Béla_Bartók&oldid=71828811”