Bijelo Polje
Za ostale upotrebe, v. Bijelo Polje (razvrstavanje).
Koordinate: 43° 01′ 27" SGŠ, 19° 44′ 26" IGD
Bijelo Polje je grad u opštini Bijelo Polje u Crnoj Gori. Prema popisu iz 2003. bilo je 15883 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 16586 stanovnika).
| Bijelo Polje | |
|---|---|
|
| |
| Osnovni podaci | |
| Opština | Bijelo Polje |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo ((2003)) | 15883 |
| Geografija | |
| Koordinate | 43°01′27″N 19°44′26″E / 43.024166°N 19.740666°E |
| Nadmorska visina | 720 m |
  Bijelo Polje Bijelo Polje (Crne Gore) | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski kod | 84000 |
| Pozivni broj | 050 |
| Registarska oznaka | BP |
Geografski položaj
urediBijelo Polje se nalazi u dolini koju preseca planinska reka Lim. Nekada je to zaista bilo polje, s proleća prekriveno cvetovima bele rade, cveta koji je i polju i tamošnjem naselju odredio ime – Bijelo Polje. To je i značenje turske reči Akovo za varoš, nekada poznatu stanicu Dubrovačkih karavana, koja se zvala Nikolj–pazar.
Od svih gradova na severu Crne Gore, Bijelo Polje ima najpovoljniji geografski položaj. Nalazi se na raskrsnici važnih puteva: na pruzi Beograd–Bar, na magistrali koja od Beograda vodi prema moru, dobre su veze Bijelog Polja i prema Pljevljima i Žabljaku, uz kanjon Tare, prema Beranama, Plavu i Rožajama i dalje Ibarskom magistralom prema Srbiji.
Istorija
urediArheološka istraživanja ubedljivo govore o postojanju naselja u ovom kraju još u dalekoj prošlosti. Bjelopoljski kraj bio je naseljen još u neolitu (5.000 do 3.000 godina prije n. e.). U selu Bijedići-Trnje, pronađenja je keramika koja pripada Vinčanskoj kulturi, mlađeg neolita.[1] Međutim, u selo Majstorovina kod Bijelog Polja, pronađena je kamena sjekira koja potiče iz neolita. Ostaci materijalne kulture pronađeni su i u selima Voljavac i Ostrelj a potiču iz bronzanog doba (2.000 do 1.000 godina prije n. e.). Dakle, u Voljavcu je pronađena sjekira (čekić), a u Ostrelju je pronađena sjekira albansko-dalmatinskog tipa.[2] Na osnovu pronađenih predmeta u samom gradu možemo tvrditi da su na području današnjeg Bijelog Polja postojale naseobine praistorijskog doba. Svakako, lokalitet Samograd koji je na pola puta Berana i Bijelog Polja posjeduje materijal iz sredine bronzanog doba i starijeg gvozdenog doba.[3] U Rakonjama, jednom od prigradskih naselja, 1975. godine pronađena je glačana kamena sjekira, koja datira iz srednjeg bronzanog doba. Sve ovo dokazuje da je na ovom prostoru čovjek obitovao i u starijem gvozdenom dobu i da su to proizvodi ilirskih plemena čija je teritorija zahvatala i oblast Bijelog Polja.
Ostaci ilirsko–rimske kulture nađeni su na lokalitetu pored crkve Svete Bogorodice u Voljavcu. Takođe su pronađeni i tragovi kultnog mjesta u Zatonu, 15 km od Bijelog Polja i nadgrobni spomenici u Dubovu.
Sudeći po arheološkim nalazima na samom području grada, moguće je govoriti o postojanju jedne rimske naseobine na obali Lima, u neposrednoj blizini današnjeg centra Bijelog Polja. U naselju Pruška pronađen je bakarni rimski novčić cara Probusa iz druge polovine polovine 2. vijeka. Na lokalitetu latinskog groblja postojale su nadgrobne ploče iz vremena 2. do 3. vijeka n. e. Negdje pred Drugi svetski rat, otkriven je na ovom lokalitetu žrtvenik sa natpisom od čvrstog bijelog kamena, podignut rimskom božanstvu Herkulu. Ovaj žrtvenik se danas čuva u crkvi Svetog Nikole u Nikoljcu. Vjerovatno je na području Bijelog Polja u doba Rimljana postojao grad (Municipijum) sa određenom samoupravom.
U Bijelom Polju se nalazi Gimnazija Miloje Dobrašinović.
Demografija
urediU naselju Bijelo Polje živi 11500 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 33,2 godina (32,2 kod muškaraca i 34,1 kod žena). U naselju ima 4244 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,74.
Stanovništvo u ovom naselju veoma je heterogeno.
Statistike
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Stanovništvo prema polu i starosti [6]
Domaćinstva
Domaćinstva
Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Đalovića pećina
urediNa području opštine Bijelo Polje postoji više od stotinu pećina i jama. Među njima je i jedna od najlepših na svetu, na zapadnom obodu Pešterske visoravni nedaleko od manastira Podvrh i sela Bistrica, a usečena je u krečnjački masiv Đalovića klisura. Po njoj je dobila ime, mada lokalno stanovništvo voli da je zove Pećina nad Vražijim firovima. Naime, ulaz se nalazi iznad Vražijih firova, stepenasto povezanih kotlastih udubljenja ispunjenih vodom.
Do sada je istraženo oko 17 km , a speleolozi procenjuju da ih u utrobi Peštera očekuje bar još 200 kilometara dubokih kanala. Sve je puno ukrasa, stalaktita, jezera i dvorana veličine fudbalskog igrališta. Tako je u dvorani “Katedrala” priroda izvajala stalagmit od 18 metara.
Od prostranog ulaza, put kroz pećinu vodi kroz negostoljubivi “Kanal sa jezerima”. Ovaj deo je prilično težak za savladavanje jer osim stalnih i periodičnih jezera ima dosta oštrih kosina i vertikala. Još uvek je erozivno aktivan i nema mnogo pećinskih ukrasa. Na “Kružnom toku”, u dvorani “Slavija”, može se preko “Prusikovog saliva” popeti na gornji nivo pećine. Kad se prođe “Bunar duhova”, desni smer vodi u splet kanala koji se zovu “Veliki” i “Mali lavirint”, dok levi prolaz otkriva očaravajuću dvoranu “Velikog crvenog saliva” i vodi u pet kilometara dug “Dugi kanal”. Na pojedinim mestima visina kanala dostiže čak 60 metara, što bi odgovaralo zgradi od 20 spratova. Posebnu pažnju zavređuju i delovi “Veliki brat”, “Dvorana zelenih jezera”, “Puževe galerije”, “Brijač”, kao i “Kristalna odaja” sa veoma lepim i retkim pećinskim sedimentima.
Slavni ljudi
uredi- Şakir Bayhan, leksikograf
- Dragomir Brajković, književnik
- Miodrag Bulatović, pisac,
- Rifat Burdžović - Tršo, narodni heroj
- Radomir Đalović, fudbaler
- Ilijas Dobardzić, lirik, pripovjedač
- Anto Drobnjak, bivši profesionalni fudbaler
- Predrag Drobnjak, košarkaš
- Rasim Hadrović Polimski, slikar
- Duško Ivanović, košarkaški trener i pravnik
- Lenka Jurišević, narodni heroj
- Milutin Mima Karadžić, glumac
- Moamer Kasumović, glumac
- Redžep Kijametović, pisac, nastavnik i prosvetni inspektor
- Refik Kolić, folk pjevač
- Aleksije Lazović, slikar
- Simeon Lazović, slikar
- Katica Lješković - Janković, rukometašica
- Avdo Međedović, narodni pjevač i guslar
- Fuad Muzurović, bivši fudbaler i trener
- Nikola Peković, NBA košarkaš
- Damir "Dado" Polumenta, pjevač
- Sakib "Šako" Polumenta, folk pjevač
- Radivoje Rabrenović, crnogorski i jugoslovenski novinar
- Risto Ratković, pjesnik, dramski pisac i prvi Crnogorski romansijer
- Fadil Šabović, pjevač grupe Nervozni Poštar
- Blažo Šćepanović, pesnik
- Ćamil Sijarić, pisac
- Marko Vešović, književnik
- Vasilije Vuković, folk pjevač
Reference
uredi- ↑ Čedomir Marković, Neolit Crne Gore, Beograd 1985, str. 70-71. Čedomir Marković, Arheologija Crne Gore, Podgorica 2006, str. 114.
- ↑ Milutin i Draga Garašanin, Istorija Crne Gore I, Redakcija za istoriju Crne Gore, Titograd 1967, str. 62, 66-67.
- ↑ Dušan Mrkobrad i Aleksandar Jovanović, „Samograd -arheološka istraživanja-„ Novopazarski zbornik 13, Novi Pazar 1989, str. 39.
- ↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2003, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Podgorica, septembar 2005, COBISS-ID 8764176
- ↑ Knjiga 1, Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Podgorica, septembar 2004, ISBN 86-84433-00-9
- ↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Podgorica, oktobar 2004, COBISS.CG-ID 8489488
