Gloria Swanson

Gloria Swanson (Chicago, 1899ko martxoaren 27a - New York, 1983ko apirilaren 4a) estatubatuar zinemako aktore eta ekoizle bat izan zen, Urrezko Globo bat irabazi zuen eta hiru aldiz Oscar sarirako hautagai izan zen.

Gloria Swanson
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Gloria May Josephine Swanson
Jaiotza	Chicago, 1899ko martxoaren 27a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Lehen hizkuntza	ingelesa
Heriotza	Weill Cornell Medical Center (en) , 1983ko apirilaren 4a (84 urte)
Hobiratze lekua	Episcopal Church of the Heavenly Rest Columbarium (en)
Heriotza modua	: gaixotasun kardiobaskularra
Familia
Aita	Joseph T. Swanson
Ama	Adelaide Klanowski
Ezkontidea(k)	Wallace Beery  (1916 -  1919) Herbert K. Somborn (en)  (1919 - Henry de La Falaise  (1925eko urtarrilaren 28a -  1930) Michael Farmer (en)  (1931 - William N. Davey (en)  (1945 - William Dufty (en)  (1976 -  1983)
Seme-alabak	ikusi Gloria Somborn (en) Michelle Bridget Farmer (en)
Hezkuntza
Heziketa	Lake View High School (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	aktorea, zinema ekoizlea, autobiografialaria, antzerki aktorea, telebista-aktorea, zinema aktorea eta produktorea
Lantokia(k)	Ameriketako Estatu Batuak
Jasotako sariak	ikusi Izarra Hollywoodeko Ospearen pasealekuan Golden Globe Award for Best Actress – Motion Picture Drama  (1951) : Sunset Boulevard The George Pal Memorial Award
Influentziak	Henry G. Bieler (en) eta Lelord Kordel (en)
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Luteranismoa
Alderdi politikoa	Ameriketako Estatu Batuetako Alderdi Errepublikanoa

1920ko hamarkadan, zinema mutuko izar nagusietako bat izan zen, Rodolfo Valentinorekin, Cecil B. DeMille, Erich Von Stroheim eta beste batzuekin lan egindakoa. Garai hartako aktorerik ospetsu eta polemikoenetako bat izan zen: luxu itxuragabez inguratutako bizimodua eramateaz gain, maitasun bizitza aldakor eta gorabeheratsu bat izan zuen. Sei bider ezkondu zen eta zenbait maitasun istorio izan zituen bizitzan zehar, prentsak asko aipatuak. Urte gutxiren buruan hogei bat film egin zituen eta 1929an Oscar sarien lehen ediziorako izendatu zuten Sadie Thompson filman egindako lanagatik. Paramount konpainiarekin izandako goraldian, milioi bat dolarreko soldata irabazi zuen urtean, garai hartarako sekulako dirutza. Alabaina, soinudun zinema iritsi zenean, ospea berehala galdu zuen, uneko ia izar guztiei gertatu zitzaien bezala. Zinematik 35 urte zituela erretiratu zen, nahiz eta irratian eta telebistan lan egiten jarraitu zuen Helduaroan, Billy Wilder zuzendariaren Sunset Boulevard (1950) filmarekin berriro agertu zen pantaila handian, arrakasta handiz.

Biografia

Gloria Swanson 1918an.

Izen osoa Gloria May Josephine Svensson zuen eta suediar jatorriko soldadu baten alaba zen. Bere aitak izandako destinoen ondorioz, haurtzaroa Puerto Ricon ―non gaztelaniaz ikasi baitzuen―, Chicagon eta Floridan igaro zuen. Oso gaztetatik jo zuen interpretazioak, eta 15 urte zituela Chicagoko estudio txiki batzuetan egin zuen debuta. Figurante lan batzuk egin ondoren, Charles Chaplin gazte bat ezagutzeko aukera eman ziotenak, zineman buru-belarri aritzea erabaki zuen. Handik gutxira, gurasoak banandu egin ziren, eta ama Kaliforniara joan zen bizitzera.

Zinema mutuko izarra

Chicagotik joan baino lehen, Gloria Swansonek Chaplinekin lan egin zuen bi filmetan, paper txikiak interpretatuta: The Meal Ticket eta His New Job. Bigarren film hartan, Chaplin protagonista eta zuzendaria izan zen. Kalifornian ezarrita 1916tik aurrera, Swansonek zenbait komedia filmatu zituen Bobby Vernon zuzendariarekin, Keystonne estudioek ekoitziak, harik eta 1919an Paramountekin kontratu bat sinatu zuen arte, Cecil B. DeMille zuzendariaren bitartekaritzari esker. Hura izan zen bere goraldi azkarraren hasiera.

Gloria Swanson, Argentinako El Gráfico kirol aldizkariaren azalean (1921).

DeMillek babestuta eta goratuta, haren zuzendaritzapean egin baitzituen bere neurrira sortutako zenbait film, Gloria Swanson komedietako aktore inuzente bat izateari utzi eta argumentu erromantiko edo probokatzaileen ikur bihurtu zen, femme fatale irudi publiko bat osatzeraino, bere bizitza pribatu koloretsuarekin bat zetorrena, ezkontza labur eta ohitura arranditsuek markatua. 25 urte bete aurretik, bi aldiz ezkonduta eta dibortziatuta zegoen. Lehenengo aldiz 17 urte besterik ez zituela ezkondu zen, Wallace Beery aktorearekin. Tratu txarrak ematen zizkion aktoreak: ezkontza gauean bortxatu egin zuen, eta haurdun geratu zenean, abortua eragin zion oharkabean emandako edabe batez. 1919an dibortziatu egin ziren eta hilabete gutxiren buruan Swanson Equity Pictures ekoiztetxeko lehendakari Herbert K. Sombornekin ezkondu zen. Alaba bat izan zuten, Gloria, baina 1925eko urtarrilean dibortziatu egin ziren, auzibide zalapartatsu baten ostean, non Sombornek aktoreari leporatu baitzion 13 gizonekin, besteak beste, Cecil B. DeMille eta Rodolfo Valentino, adulterioa egitea.

Why Change Your Wife? filmean (1920).

Emakume txikia izan arren (1,55 m), Swansonek pantaila guztiz betetzen zuen, bere ezaugarri sentsual eta jantzi sofistikatuekin, zeta, larru, bitxi, luma eta gainerako osagarriekin. Male and Female (1919) filmean lehoi baten ondoan posatu zuen, garai hartarako zeresan izugarria eman zuena. Modaren ikono bihurtu zen, eta prentsak bere bizitza pribatua orpoz orpo segitzen zuen.

1921ean, arrakasta handia lortzen ari zen Sam Wood zuzendariarekin hasi zen lanean, hura izan baitzuen zuzendari Rodolfo Valentinorekin batera Beyond the Rocks filman. Zenbait urtez, film hau desagertutzat jotzen zen, baina, zorionez, kopia bat berreskuratu zen Herbeheretan, 2004an.

1925ean, Léonce Perret frantses zuzendariaren Madame Sans-Gêne garaiko koprodukzioaren protagonista izan zen Swanson. Frantzian filmatu zen, balio historiko handiko jauregi eta lorategietan. Berritasun bat zen hori eta bitartekoen erakustaldi bat, zinema mutua ia erabat grabatzen baitzen platoetan, dekoratu errazekin. Swansonek lau hilabete egin zituen Frantzian, eta han ezagutu zuen bere hirugarren senarra, Henri de la Falaise markesa, interprete gisa kontratatua. Markesak lotura familiarrak zituen Hennessy koñak ekoizle ospetsuekin, baina ez zuen aberastasunik eta bizirauteko garrantzi gutxiko lanak onartzen zituen. Senar berriak maila ekonomiko apala izan arren, Gloria Swanson handikeriaz itzuli zen Estatu Batuetara, «markesa» ezizena hartuta; izan ere, Europako nobleziarekin ahaide zen lehen zinema izar bakarra zen; Grace Kelly haren atzetik etorriko zen. Milaka mireslek hartu zuten New York eta Los Angelesko kaleetan, desfile zaratatsuak antolatuta.

Paramount etxerako, Gloria Swanson zen bere figura nagusia, arrakasta bermatzen baitzuen zinema leihatiletan. Zale samalda ikaragarri bat zuen, 10.000 bat gutun jasotzen zituen astean. Orduan indarrean zegoen star system ereduaren arabera esklusiban atxiki ahal izateko, konpainiak bere apeta guztiak asetzen zituen: jantziak edo laguntzaileak hautatzeko aukera ematen zion, eta kontratu bat egin zion milioi bat dolarreko urteko soldatarekin, garai hartarako kopuru izugarria. Swansonek dirua xahutzen zuen handikeriazko luxu gauzetan, italiar estiloko jauregi neurrigabe bat barne. Baina ez zegoen gustura: botere eta sormen askatasun handiagoa nahi zuenez, 1927an bere kontratua etetea erabaki zuen, United Artists etxearekin lankidetzan arituko zen enpresa bat sortzeko. Handik aurrera, berak erabakiko zuen zer film filmatu, noiz eta norekin.

Bere enpresaren bitartez egindako lehen produkzioa The Love of Sunya izan zen, emakume igarle bati buruzko filma. New Yorken filmatzen ari zela, zenbait gorabehera izan zituen. Swansonek ekoizle gisa ere jardun nahi izan zuelarik, lanak gainezka egin zion. Hori gutxi balitza bezala, efektu optikoetan oinarritutako sekuentzia fantastikoak filmatzen zailak ziren. Swansonek oso emaitza kaskarra espero bazuen ere, azkenean, filmak harrera ona izan zuen ikusleen eta kritikaren begipean, eta, horrela, erabateko hondamena saihestu zuen; guztiarekin ere, diru bilketa errodaje gastuak ozta-ozta berdindu zituen, eta hori, Gloria Swanson bezalako izar batentzat, porrot mingarria zen. United Artists etxeko Joseph M. Schenck exekutiboaren aholkuari jarraituta, Hollywoodera itzuli zen Swanson film komertzialago bat egitera, Sadie Thompson (1928), W. Somerset Maugham idazlearen argumentu eztabaidatsu batean oinarrituta, Samoan prostituta baten eta misiolari baten arteko harremanaz. Lionel Barrymore izan zen protagonistetako bat. Raoul Walshek zuzendutako film honek eztabaida handia sortu zuen, arrakasta komertziala bezain handia: Swansonek Oscar sarietarako izendapena jaso zuen, urte hartan eratu baitzuten lehenengoz saria, eta milioi bat dolar bildu zituen Estatu Batuetan bakarrik.

Kennedytar batekin izandako maitasun harremana

1930ean, La Falaise markesarekin dibortziatu egin zen Swanson, ia hiru urtez elkarrekin ia inoiz bizi gabe egon ostean, denbora horretan Joseph P. Kennedy enpresa gizonarekin izan baitzuen harremana,John F. Kennedy AEBetako presidente izango zenaren aitarekin, maitatu ondoren. Enpresariak ahalmen handia zuen zinemaren industrian, RKO Pictures enpresa kudeatzen baitzuen eta, gainera, beste estudio batzuei laguntzen zien finantzaketa bidez. Esaten zenez, Swansonekin zuen maitasun harremana ez oztopatzeko, La Falaise urrunarazi egin zuen Kennedyk, Parisera bidalita Pathé zinema etxearen ordezkari gisa.

Queen Kelly, Erich Von Stroheimek zuzendua eta Europan eta Afrikan filmatua, erabateko hondamendia izan zen: Von Stroheim kaleratu egin zuten, Swansoni ez zitzaizkion gustatzen Afrikan filmatutako eszenak, aurrekontua izugarri igo zen... Erdizka egina gelditu zenean hala, Kennedyk ez zuen egoera konpontzeko ahalegin handirik egin, bere karrera politikoan buru-belarri murgilduta baitzegoen. Azkenik, filma Europan filmatutako eszenekin bakarrik berregin zen, eta estreinatu egin zen, baina ez Estatu Batuetan.

The Trespasser (1929) izan zen Swansonen lehen soinudun filma, nahiz eta bertsio mutua ere banatu zen, garai hartan ikuslean hala baitzeuden ohituta. Aurrekoak baino askoz emaitza hobeak lortu zituen: Oscar sarietarako beste izendapen bat eman zion Swansoni, eta arrakasta komertzial argi bat izan zuen, berak soinu aroan lortu zuen bakarra, askoz geroagoko Sunset Boulevard (1950) albo batera utzita.

Porrotak, zinema eta bestelako negozioak albo batera uztea

Soinudun zinema asmatu eta hedatu zenean, erabateko krisi batek zartatu zuen zinema mutuko ia izar handi guztien ibilbidea, Gloria Swansonena barne, 35 urte bete gabe zituelarik zinemagintza albo batera uztea erabaki baitzuen, porrot komertzial batzuen ondoren.

1929ko martxoan, Swansonek eta beste aktore batzuek (Mary Pickford, Dolores del Río, Charles Chaplin...) irratsaio batean parte hartu zuten, entzuleek haien ahotsak ezagutu ahal izan zitzaten. Ordura arteko izarrek itxaropena zuten hastapenetan zebilen soinudun zinema berrira egokitu zitezkeela. Baina herrialde ez anglofonotan sortutako batzuek atzerritar azentu nabarmena zuten edo, besterik gabe, ez zekiten ongi ingelesez, eta beste batzuk, anglofonoak izan arren, ahots desegokiak zituzten zinemarako... Faktore guztiekin batera, oro har, ikusleek interesa galdu zuten une hartara arte idolo izandako askorengatik, haien antzerki keinua eta mimika artifiziala geratzen baitzen soinudun eszenetan. Hurrengo bost urteetan, Swansonek zenbait soinudun film egin zituen, hala nola What a Widow!, Indiscret eta Music in the Air (1934), baina denek porrot huts bat izan ziren ikusleen aldetik. Hamabost urte geroago, baina, Music in the Air filman egindako lanagatik proposatuko zion Billy Wilderrek Sunset Boulevard filma arrakastatsurako aktore protagonista izatea.

1931n, Joseph P. Kennedygandik aldenduta, Gloria Swanson laugarren aldiz ezkondu zen, Parisen ezagutu zuen Michael Farmer, Tonight or Never filma errodatzen ari zela. Hilabete gutxiren buruan berriro ezkondu behar izan zuten, La Falaise markesarekin dibortzioa ez baitzen guztiz burutua. Aktoreak eta Farmerrek alaba bat izan zuten, Michelle, 1932an, baina bikotea1934an dibortziatu zen, Swansonek maitasun istorio bero bat izan ondoren Herbert Marshall britainiar aktorearekin. Hiru urte iraun zuen harremanak, Swansonek etetea erabaki zuen arte, Marshallek ez baitzuen emaztearengandik dibortziatu nahi. Ordurako, Swansonek bere hirugarren semea, adoptatua, batu zuen: Sonny.

1938an, zinemaren mundutik aldenduta, New Yorkera joan zen bizi izatera, patente enpresa txiki bat sortu zuen, eta haren bitartez Bigarren Mundu Gerrako urteetan lanean jarraitu ahal izan zuen. Europan jazarrita zeuden zientzialari eta ikertzaile juduak erakartzea izan zuen helburu nagusia. Swansonen ekimenari esker, haietako askok bizia salbatu zuten, New Yorkera joan ahal izan ziren, Rockefeller Center eraikinetan bulegoak hartuta, eta zenbait asmakizun industrian erabili ahal izan ziren.

Zortzi urtez zinema giroa guztia utzita izan ondoren, Gloria Swanson 1941. urtean itzuli zen platoetara, Father Takes a Wife komedia filmatzeko; berriro ere, porrot komertzial handi bat izan zen, 104.000 dolarreko galerak ekarri baitzizkion.

Berragertzea: Sunset Boulevard

Sunset Boulevard filmaren eszena batean, Cecil B. DeMillerekin (1950).

Gloria Swanson pantaila handira itzuli zen Sunset Boulevard filmari esker, Billy Wilder zuzendariaren eskutik (1950).

Swansonek urte luzeak zeramatzan zinematik erretiratuta, baina aktibo jarraitzen zuen telebista saio batean, hain zuzen ere bere izena zeramana (The Gloria Swanson Hour). Oso ongi hartu zuen zuen papera eskaini ziotenean, baina haserretu egin zen Billy Wilderrek casting proba bat egin nahi ziola jakin zuenean, aktore gazteekin egiten zen bezala. Swansonek agerian jarri zituen Paramount Pictures etxeko izar gisa egindako urteak, eta soilik George Cukor zuzendariak emandako aholkuagatik onartu zuen, azkenean, proba egitea, hark gomendatu baitzion Wilderri Swanson izatea protagonista. Cukorrek hitz iragarle batzuk esan zizkion Swansoni: «Hamar proba egitea eskatzen badizute, zuk egin; eta bestela, nik neuk egingo dizut tiro. Etorkizunean paper horrengatik gogoratuko zaituzte».

Swansonek Sunset Boulevard filmatu zuen zinema mutuko beste izar batzuen iritziaren kontra, hala nola Mary Pickford eta Mae Murray, iritzi kritiko bat zutenez filmaren istorioaz, lanaren irudi negatiboa ematen zuela uste baitzuten. Alabaina, filmak arrakasta izugarria izan zuen: hamaika Oscar saritarako izendatu zuten ―hiru irabazi zituen―, eta Time aldizkariak azaldu zuenez «Sunset Boulevard-en, Hollywoodeko txarrena erakusten dute Hollywoodeko onenek». Estreinatu aurreko filmaren emanaldi pribatu batean, Barbara Stanwyck makurtu egin zen Swansonen soinekoaren azpia musukatzeko, haren lanak hunkitutako benerazio seinalez.

Norma Desmond pertsonaiaren interpretazioarekin Urrezko Globo bat irabazi zuen, eta aktore onenaren Oscar sarirako hirugarren izendapena lortu zuen, baina estatuatxoa ez zen ez berarentzat izan, ez Bette Davisentzat ere ―All About Eve filmagatik izendatua―, baizik eta Judy Hollidayrentzat, Born Yesterday filmarekin.

Azken urteak

Sunset Boulevard filmari esker berriz ere zinema munduan nabarmenduta, Donostiako Zinemaldiaren lehen ediziora gonbidatu zuten Gloria Swanson, eta paper gehiago eskaini zizkioten, batzuetan zinema sena baino aurrekontu handiagoko produkzioetan, hala nola Nero's Weekend (1956; Alberto Sordi eta Brigitte Bardot gazte batekin), Airport 1975 (1977) edo Killer Bees telesaila (1977).

Broadwayko zenbait antzerki lanetan ere parte hartu zuen, beste beterano batzuekin batera, hala nola José Ferrer eta David Niven, eta 1964an Burke's Law telesailaren atal batean parte hartze bat izan zuen, zeinagatik Urrezko Globo baterako izendatu baitzuten.Gainera, zenbait telebista saiotan agertu zen, hala nola Carol Burnett edo Johnny Carson aurkezleen saioetan. Bere bizitzan zehar beste eremu batzuk ere landu zituen, hala nola moda diseinua, produktu naturalekin egindako kosmetika eta aholku dietetikoekin, makrobiotikaren jarraitzailea izan baitzen. Zahartzaroan, margolaritza eta eskultura landu zituen.

Sunset Boulevard filman Norma Desmond interpretatuz, Swansonek hauxe zioen: «Ni gabe, ez zegokeen Paramount», eta hori, seguru asko, benetakoa izan zen bere urte onenetan.

Aktorea beste bi aldiz ezkondu zen: 1954an William N. Daveyrekin, baina handik urtebetera dibortziatu zen, eta 20 urtez ezkongabe egon ondoren, 1976an William Dufty musikari eta idazlearekin ezkondu zen, Billie Holidayren Lady Sings the Blues oroitzapen liburuaren egilekidea. Bikoteak ezkonduta jarraitu zuen Swanson hil zen arte, New Yorken, 84 urte zituela, bihotzekoak jota.

Swansonek 520 orrialdeko liburu autobiografiko mamitsu bat argitaratu zuen 1980an, Swanson on Swanson izenburuaz, bere bizitza pribatuko xehetasun deigarriak emanez. Arrakasta handia izan zuen, eta zenbait hizkuntzatara itzulia izan zen.

Filmografia

Filmen zuzendaria eta itzuli bada beste hizkuntza batera (gaztelania, frantsesa, euskara, katalana edo galiziera) beste izenburu batekin taula honetan ikus daiteke:

Urtea	Filma	Zuzendaria	Beste izenburu batzuk
1915	The Romance of an American Duchess
1915	The Ambition of the Baron
1915	The Fable of Elvira and Farina and the Meal Ticket	Richard Foster Baker
1915	His New Job	Charlie Chaplin	frantsesez: Charlot débute
1915	The Broken Pledge
1915	At the End of a Perfect Day	George Ade
1915	Sweedie Goes to College	Richard Foster Baker
1915	The Misjudged Mr. Hartley
1916	The Danger Girl	Clarence G. Badger
1916	A Social Cub	Clarence G. Badger
1916	Sunshine	Edward F. Cline	frantsesez: Plaisirs d'été
1916	Haystacks and Steeples	Clarence G. Badger
1916	Hearts and Sparks	Clarence G. Badger
1916	The Nick of Time Baby	Clarence G. Badger
1916	A Dash of Courage	Charley Chase
1917	The Pullman Bride	Clarence G. Badger
1917	Teddy at the Throttle	Clarence G. Badger
1917	The Sultan's Wife	Clarence G. Badger
1917	Whose Baby?	Clarence G. Badger
1917	Baseball Madness	Billy Mason
1918	You Can't Believe Everything	Jack Conway
1918	Everywoman's Husband	Gilbert P. Hamilton
1918	Society for Sale	Frank Borzage
1918	Station Content	Arthur Hoyt
1918	Her Decision	Jack Conway
1918	The Secret Code	Albert Parker
1918	Shifting Sands	Albert Parker
1918	Wife or Country	E. Mason Hopper
1919	Don't Change Your Husband	Cecil B. DeMille	gaztelaniaz: No cambies de esposo frantsesez: Après la pluie, le beau temps
1920	Why Change Your Wife?	Cecil B. DeMille	gaztelaniaz: ¿Por qué cambiar de esposa? frantsesez: L'Échange
1921	The Affairs of Anatol	Cecil B. DeMille	gaztelaniaz: El señorito Primavera frantsesez: Le cœur nous trompe
1921	Don't Tell Everything	Sam Wood	frantsesez: Faut-il avouer ?
1921	Under the Lash	Sam Wood
1921	The Great Moment	Sam Wood	frantsesez: L'Heure suprême
1922	Beyond the Rocks	Sam Wood	gaztelaniaz: Más fuertes que su amor frantsesez: Le Droit d'aimer
1922	Her Gilded Cage	Sam Wood	frantsesez: La Cage dorée
1922	The Impossible Mrs. Bellew	Sam Wood	frantsesez: Le Calvaire de madame Mallory
1922	Her Husband's Trademark	Sam Wood	gaztelaniaz: A las mujeres frantsesez: Inconscience
1922	My American Wife	Sam Wood	frantsesez: La Dictatrice
1923	Bluebeard's 8th Wife	Sam Wood	frantsesez: La Huitième Femme de Barbe-Bleue
1923	Prodigal Daughters	Sam Wood	frantsesez: Les Femmes libres
1924	Manhandled	Allan Dwan	frantsesez: Tricheuse
1924	The Humming Bird	Sidney Olcott	frantsesez: Les Loups de Montmartre
1924	Wages of Virtue	Allan Dwan	gaztelaniaz: La favorita de la legión
1924	Madame Sans-Gene	Léonce Perret	frantsesez: Madame Sans-Gêne katalanez: Madame Sans-Gêne (pel·lícula de 1925)
1924	Her Love Story	Allan Dwan	frantsesez: Larmes de reine
1925	The Coast of Folly	Allan Dwan	frantsesez: Le Prix d'une folie
1926	Fine Manners	Richard Rosson	gaztelaniaz: Lindos modales frantsesez: Mondaine
1926	The Untamed Lady	Frank Tuttle
1927	The Love of Sunya	Albert Parker
1928	Sadie Thompson	Raoul Walsh	frantsesez: Faiblesse humaine
1928	Queen Kelly	Erich von Stroheim	frantsesez: La Reine Kelly
1929	The Trespasser	Edmund Goulding	gaztelaniaz: La intrusa frantsesez: L'Intruse katalanez: The Trespasser (pel·lícula de 1929)
1931	Tonight or Never	Mervyn LeRoy	gaztelaniaz: Esta noche o nunca frantsesez: Cette nuit ou jamais
1931	Indiscreet	Leo McCarey	gaztelaniaz: Indiscreta frantsesez: Indiscret
1931	The House That Shadows Built	Friz Freleng
1933	Perfect Understanding	Cyril Gardner	frantsesez: Le Parfait Accord
1933	The Film Parade	J. Stuart Blackton
1934	Music in the Air	Joe May
1941	Father Takes a Wife	Jack Hively	gaztelaniaz: Papá se casa frantsesez: Papa se marie
1950	Sunset Boulevard	Billy Wilder	frantsesez: Boulevard du crépuscule
1952	Three for Bedroom "C"	Milton H. Bren
1956	Nero's Weekend	Stefano Vanzina	gaztelaniaz: Mi hijo Nerón frantsesez: Les Week-ends de Néron
1965	The Love Goddesses	Saul J. Turell
1974	Airport 1975	Jack Smight	gaztelaniaz: Aeropuerto 75 frantsesez: 747 en péril
1974	Killer Bees	Curtis Harrington	gaztelaniaz: Abejas asesinas

Film laburrak

Gloria Swanson, 1921

• The Song of the Soul (1914)
• At the End of a Perfect Day (1915)
• The Ambition of the Baron (1915)
• The Fable of Elvira and Farina and the Meal Ticket (1915)
• His New Job (1915)
• Sweedie Goes to College (1915)
• The Romance of an American Duchess (1915)
• The Broken Pledge (1915)
• The Nick of Time Baby (1916)
• A Dash of Courage (1916)
• Hearts and Sparks (1916)
• A Social Cub (1916)
• The Danger Girl (1916)
• Haystacks and Steeples (1916)
• Teddy at the Throttle (1917)
• Baseball Madness (1917)
• Dangers of a Bride (1917)
• Whose Baby? (1917)
• The Sultan's Wife (1917)
• The Pullman Bride (1917)
• Wife or Country (1918)
• A Trip to Paramountown (1922)
• Gloria Swanson Dialogue (1925)

Filmen zuzendaria eta izenburuakIruditegia

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Bibliografia

• (Ingelesez) Balio, Tino. (2009). United Artists: the company built by the stars. Volume 1. 1919-1950. Madison: University of Wisconsin Press ISBN 978-0299230036. OCLC .646813617.
• (Ingelesez) Birchard, Robert S.. (2009). Cecil B. DeMille's Hollywood. Lexington: The University Press of Kentucky ISBN 978-0813123240. OCLC .956983702.
• (Ingelesez) Phillips, Gene D.. (2010). Some like it Wilder: the life and controversial films of Billy Wilder. Lexington: University Press of Kentucky ISBN 978-0813173672. OCLC .646068674.
• (Ingelesez) Quirk, Lawrence J.. (1984). The films of Gloria Swanson. Secaucus: Citadel Press ISBN 978-0806508740. OCLC .9970511.
• (Ingelesez) Shearer, Stephen Michael. (2013). Gloria Swanson: the ultimate star. New York: Thomas Dunne Books ISBN 978-1250001559. OCLC .778421734.
• (Ingelesez) Swanson, Gloria. (1982). Swanson on Swanson. Feltham: Hamlyn ISBN 978-0600204961. OCLC .1052132398.
• (Ingelesez) Welsch, Tricia. (2013). Gloria Swanson: ready for her close-up. Jackson: University Press of Mississippi ISBN 978-1621039914. OCLC .841517040.

Ikus, gainera

• Alice Brady
• Lon Chaney
• Emil Jannings

Kanpo estekak

• Misterios y escándalos: Gloria Swanson (Bideoa, ES)

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Gloria Swanson

• Datuak: Q229232
• Multimedia: Gloria Swanson / Q229232