Gori Kalesi

Gori Kalesi (Gürcüce: გორის ციხე, "Goris Tsikhe") Gürcistan'daki Gori kentinin üstünde, kayalık bir tepenin üstünde duran bir Orta Çağ kalesidir.

Tarihi

Kaleden ilk olarak 13. yüzyıl kayıtlarında bahsedilmektedir, ancak arkeolojik kanıtlar bu bölgenin İsa'dan önceki son yüzyıllarda zaten kale olarak kullanıldığını gösteriyor. Kale, önemli stratejik ve ekonomik rotaları kontrol etmiş ve büyük bir garnizon ağırlamıştır. 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu Tiflis'i ele geçirdi. 1598'de Gürcüler kaleyi geri almayı denedi ama başarısız oldu; 1599'da, kaleyi yeniden kazanmak için Lent kuşatmasındaki birlikleri Gori'ye gönderdikten sonra gece vakti sürpriz bir saldırı yapıp kaleyi aldılar.^[1] Kale, 17. yüzyılda Gürcüler ve Farslar arasında el değiştirmeye devam etti.

Kale, bugünkü halini 1630'larda Kartlili Rostom ve 1774'te II. Erekle ile aldı. Rusların Gürcistan'ı 1801'de topraklarına katmasından sonra, kale Ruslar tarafından el bombacısı taburuna dönüştürüldü, ancak önemi giderek azaldı ve tahkimatı iptal edildi. 1845'te İngiliz Encyclopædia Metropolitana şöyle bir rapor yayınladı:

Düşük kumtaşı tepeleri zincirinin eteğinde Gori Kasabası ve Kalesi yer alıyor, (belki de Strabon'un bahsettiği Gursenna) güç ve önem konusunda Tiflis'ten sonraki en önemli yer. 200 adım uzunluğunda olan kale, Liahvi Nehri'nden 16 kulaç yukarıdadır. Günümüzde terk edilmiş durumda olan kalenin, sadece güneydoğusunda kalan şapel kısmı kısmen kullanılmaktadır.^[2]

Gori Kalesi, 1920 yılında meydana gelen depremden önemli ölçüde zarar görmüştür. Kalenin en iyi korunmuş yapısı, batıya bakan ve güney ve doğudaki ek duvarlarla bitişik olan Tskhra-kara'dır ("Dokuz kapılı").

Tanımlama

Gori Kalesi, Gori'nin merkezinde, yüksek kayalık bir tepenin üzerinde inşa edilmiştir. Oval biçimli olan kale, tepenin tamamını kaplamaktadır. Kalenin batısındaki duvarlar, nehrin dibine ulaşmaktadır. "Dokuz Kapı" olarak adlandırılan bu yer kaledeki en iyi korunan yapıdır. Kalenin duvarları, tepenin dış hatlarını takip ederken, kalenin şekli uzun ve düzensiz görünmektedir. Doğu-batı doğrultusunda uzunluğu 180 metre olan kalenin maksimum genişliği 40 metredir. 1920 depreminden sonra, kale duvarlarının en yüksek bölümleri çökmüştür ve iç duvarların o zamandan beri yüksekliği 3 metreyi geçmemiştir. 2 ila 10 metre arasında değişen yüksekliğe sahip olan kalenin duvarlarının ortalama kalınlığı 2 metredir.

Kalenin merkezinde, yer altında, su deposu veya hapishane olarak kullanıldığı düşünülen bir oda vardır. Kale yuvarlak, düzensiz şekilli ve yontulmuş taşlardan yapılmıştır. Kalenin güneyinde yarım daire şekilli bir kapı bulunmaktadır.

Galeri

Gori fortress, Cristoforo Castelli, c. 1642
Gori Kalesi
Kalenin kapıları
Kaleye giden yol
Kuzeyden Gori Kalesi

Kaynakça

^ Rayfield, Donald (2012). Edge of Empires. Londra: Reaktion Books Ltd.
^ "Georgia", in Encyclopædia metropolitana; or, Universal dictionary of knowledge, ed. by E. Smedley, Hugh J. Rose and Henry J. Rose (1845), p. 532.

Wikimedia Commons'ta Gori Kalesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

[Rayfield-1] Rayfield, Donald (2012). Edge of Empires. Londra: Reaktion Books Ltd.

[metropolitana-2] "Georgia", in Encyclopædia metropolitana; or, Universal dictionary of knowledge, ed. by E. Smedley, Hugh J. Rose and Henry J. Rose (1845), p. 532.

[1]

[2]