Edvard VII, kralj Ujedinjenog Kraljevstva
| Eduard VII | |
|---|---|
.jpg) | |
| Kralj Ujedinjenog Kraljevstva; car Indije | |
| Vladavina | 22. januar 1901 - 6. maj 1910 |
| Prethodnik | Viktorija |
| Nasljednik | George V |
| Krunidba | 9. august 1902. |
| Supružnik | Aleksandra od Danske |
| Djeca | Albert Viktor George V Ludovika Viktorija Aleksandra Matilda |
| Dinastija | Saskokoburg i Gota |
| Otac | Albert od Saskokoburga i Gote |
| Majka | Viktorija, kraljica Ujedinjenog Kraljevstva |
| Rođenje | 9. novembar 1841. London |
| Smrt | 6. maj 1910. London |
Eduard VII (punim izvornim imenom Albert Edward; 9. novembar 1841 - 6. maj 1910) je bio kralj Ujedinjenog Kraljevstva i britanskih prekomorskih dominiona, te car Indije od majčine smrti do svoje smrti. Bio je prvi britanski monarh iz dinastije Saskokoburg i Gota, koja je ubrzo nakon njegove smrti preimenovana u Windsor.
Djetinjstvo
[uredi | uredi izvor]Eduard je rođen u jutro 9. novembra 1841. godine kao drugo dijete, ali prvi sin kraljice Viktorije i njenog supruga, princa Alberta od Saskokoburga i Gote. Kraljica Viktorija je proglasila svoga sina princom od Velsa 8. decembra 1841. godine. Kao sin princa Alberta nosio je titule princa od Saskokoburga i Gote, te vojvode u Saksonije. Godine 1863. odrekao se svog nasljednog prava na vojvodstvo Saskokoburg i Gota u korist mlađeg brata, čime je izbjegnuta neželjena personalna unija između tog vojvodstva i Ujedinjenog Kraljevstva.
Kraljica Viktorija je odlučila da će njen sin dobiti obrazovanje koje će ga pripremiti za buduću ulogu ustavnog monarha. Njegovo obrazovanje nadgledao je otac, ali Eduard se nije isticao kao njegova starija sestra Viktorija. Njegovi roditelji imali su prilično nerealistična očekivanja u pogledu Eduardovih sposobnosti.[1] Eduard je, bez obzira na to, tokom života tečno govorio francuski i njemački jezik.[1]
Godine 1861. upisan je na koledž Trinity. Eduard je želio vojnu karijeru, ali želje mu nisu uzimane u obzir jer je bio prijestolonasljednik, te je ohrabrivan da izučava politiku. Iste godine aranžiran je njegov sastanak sa njegovom budućom suprugom princezom Aleksandrom od Danske. U tom periodu kraljica Viktorija i princ Albert su već bili aranžirali brak između Eduarda i Aleksandre.
Mladost i brak
[uredi | uredi izvor]U decembru 1861. godine umro je princ Albert, Eduardov otac. Kraljica Viktorija je bila neutješna i nosila je crninu četrdeset godina - do kraja života. Za njegovu smrt Viktorija je počela kriviti Eduarda, za čije je razuzdano mladenačko ponašanje vjerovala da je negativno uticalo na Albertovo zdravlje. Odnos između majke, monarhinje, i njenog sina, prijestolonasljednika, tada se naglo pogoršao. Viktorija se povukla iz javnog života, ali nije dozvoljavala da njeno mjesto zauzme Eduard. Poslala ga je na turneju po Bliskom Istoku, a nakon povratka sklopljene su njegove zaruke sa princezom Aleksandrom.
Eduard je oženio Aleksandru 10. marta 1863. godine. Njihov brak dočekan je sa neodobravanjem u nekim krugovima, budući da je većina Viktorijine rodbine bila njemačkog porijekla, a Njemačka je u tom periodu bila u sukobu sa Danskom.
Princ i princeza od Velsa vodili su ekstravagantan društveni život, što je često ljutilo konzervativnu Viktoriju. Eduard je imao nekoliko ljubavnica tokom svog bračnog života. Suprugu je varao relativno diskretno, ali nije mogao spriječiti glasine u javnosti ni nagađanja štampe. Aleksandra je, smatra se, znala za sve muževe ljubavnice. Eduard nikada nije priznao nijedno od djece koje su njegove ljubavnice rađale, ali se pretpostavljalo da je Sonia Keppel, nana Camille, vojvotkinje od Cornwalla, bila njegovo vanbračno dijete.
Eduard je počeo mijenjati svoju ostarjelu majku na javnim ceremonijama i okupljanjima. Kraljica Viktorija, međutim, sinu nije dopustila da aktivno učestvuje u vođenju države sve do 1898. godine.[1] Godine 1864. Eduard je razbjesnio majku kada je na skupu po pitanju sukoba između Danske i Njemačke stao na stranu Danske, dok je njegova majka podržavale Nijemce. Iste godine sukobio se sa majkom kada mu je ona izričito zabranila da se sastane sa Garibaldijem.
U zimu 1871. Eduard se zarazio trbušnim tifusom, koji je prije ubio njegovog oca. Bolest prijestolonasljednika izazvala je veliku zabrinutost nacije, pogotovo kada je jedan od muškaraca iz Eduardove pratnje umro od te bolesti. Za vrijeme bolesti Eduardov odnos sa majkom se malo poboljšao, a njegovo ozdravljenje dočekano je sa olakšanjem. Obilježeno je proslavama širom kraljevstva. Po ozdravljenju Eduard je oko sebe okupio političare iz svih krugova i partija, uključujući i republikance, te tako doprinijeo porastu svoje popularnosti među narodom i državnicima.
Kao princ od Velsa Eduard je otvarao koledže i uživao u golfu, kockanju, lovu i konjskim trkama. Godine 1875. Eduard je otputovao u Indiju na osmomjesečnu turneju. Njegovi savjetnici divili su se prinčevoj sposobnosti da sve ljude tretira jednako, bez obzira na boju kože i religiju, a sam princ od Velsa se žalio na način na koji su se Britanci odnosili prema Indijcima. Turneja je završila uspješno i njegova majka je zato od strane indijskog parlamenta dobila titulu indijske carice.
Godine 1892. princ i princeza od Velsa izgubili su sina, princa Alberta Viktora, samo šest mjeseci nakon njegovih zaruka sa princezom Marijom od Tecka. Smrt najstarijeg sina teško je pogodila Eduarda i Aleksandru. Njegovo mjesto u nasljednom nizu popunio je Eduardov drugi sin, princ George, te je ubrzo bio zaručen sa princezom Marijom.
Eduard je bio meta neuspjelog atentata u Belgiji 4. aprila 1900. godine. Atentator, Jean-Baptiste Sipido, protestvovao je protiv Burskog rata.
Vladavina
[uredi | uredi izvor]
Kraljica Viktorija umrla je 22. januara 1901. godine - Eduard je istog momenta postao kralj Ujedinjenog Kraljevstva i car Indije. U trenutku ustoličenja imao je 59 godina - više nego ijedan prestolonasljednik i nosio je titulu princa od Velsa duže nego ijedan prestolonasljednik u historiji britanske monarhije. Odlučio je vladati kao Eduard VII, a ne kao Albert Eduard, kako je to njegova majka Viktorija zamišljala, pravdajući svoju odluku rekavši da želi da ime Albert asocira samo na njegovog oca. Njegovom rednom broju suprostavili su se pojedinci u Škotskoj i sama Škotska crkva (čiji je Eduard bio poglavar kao suveren), tvrdeći da bi trebao biti Eduard I pošto škotskom teritorijom prethodno nije vladao nijedan Eduard. Sličan problem javit će se kada četiri decenije poslije na tron sjedne Eduardova praunuka, Elizabeta II.
Uprkos raznim skandalima koje je izazvao kao princ od Velsa, Eduard je kao kralj bio dobro primljen. Neko vrijeme po dolasku na tron mogao je sebi priuštiti lagodan i rastrošan život, budući da je njegova majka u trenutku smrti otplatila sve dugove kraljevske porodice i čak zadužila državu. U stvari, smatra se da je Eduard bio prvi kralj koji je na tron došao, a da nije morao isplaćivati dugove svog prethodnika. Eduardovi finansijeri su bili Jevreji, a u vrijeme porasta anti-semitističkog raspoloženja kraljevo druženje sa Jevrejima je bilo otvoreno kritikovano.
Eduard VII i njegova supruga Aleksandra krunisani su 9. augusta 1902. godine u opatiji Westminster. Krunidba je prvobitno bila planirana za 26. juni, ali samo dva dana prije predviđene ceremonije Eduardu je dijagnosticirano zapaljenje slijepog crijeva. Zahvaljujući razvoju anestezije i antiseptika u proteklih pet decenija, Eduard je mogao biti operiran i spašen, iako su takve operacije tada često bile smrtonosne. Kralj se oporavio za nekoliko sedmica.
Eduardovi glavni interesi kao kralja ležali su u okviru vojnih i mornaričkih pitanja. Njegova najvažnija posjeta stranoj zemlji bila je ona Francuskoj, 1903. godine. Pomogla je stvaranju određenog saveza između dviju država i uklanjanju svake mogućnosti za rat tokom Eduardove vladavine. Sporazum potpisan 8. aprila 1904. godine izolirao je Britaniju od državnih afera na kontinentu i pokušao balansirati sa rastućim Njemačkim i Austrougarskim carstvom.
Eduard i Aleksandra su bili rodbinski povezani sa gotovo svakim evropskim monarhom - Eduard preko majke, a Aleksandra preko oca. Eduard je stoga dobio nadimak "dajdža Evrope", oživljavajući uspomenu na majčin popularni nadimak "nana Evrope". Eduard, međutim, nije bio u najboljim odnosima sa svim rođacima. Njegov napeti odnos sa sinom svoje starije sestre, njemačkim carem Wilhelmom II, pojačavao je tenzije između Britanije i Njemačke. Godine 1908. Eduard je posjetio sina suprugine sestre, ruskog cara Nikolaja II, te postao prvi britanski monarh koji je posjetio Rusiju.
Eduard se kao kralj aktivno uplitao u pitanje reforme mornarice i vojske, iako se rijetko uplitao u političke afere. Njegovi pogledi na neka državna pitanja toga vremena bila su relativno liberalna. Nije bio rasista, ali nije podržavao inicijativu davanja ženama pravo na glas.
Dana 6. maja 1910. godine Eduard je pretrpio nekoliko srčanih udara. Umro je petnaest minuta prije ponoći, u noći između 6. i 7. maja, a naslijedio ga je najstariji preživjeli sin, George V.
| Prethodi: | Kralj Ujedinjenog Kraljevstva | Slijedi: |
| Viktorija | George V |
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]
